فرستاده سازمان ملل: کنفرانس برلین چتر حمایت از توافقات بعدی لیبی

غسان سلامه در مصاحبه با «الشرق الاوسط» از تفاوت‌های این کنفرانس و طرحی برای تبدیل آتش‌بس موقت به آتش‌بس دائمی می‌گوید

فرستاده سازمان ملل: کنفرانس برلین چتر حمایت از توافقات بعدی لیبی
TT

فرستاده سازمان ملل: کنفرانس برلین چتر حمایت از توافقات بعدی لیبی

فرستاده سازمان ملل: کنفرانس برلین چتر حمایت از توافقات بعدی لیبی

تقریباً ۴۸ ساعت پیش از برگزاری کنفرانس برلین که قرار است پس از ۵ ماه تلاش یکشنبه برگزار شود، غسان سلامه فرستاده ویژه سازمان ملل به لیبی می‌گوید طرح کاملی برای تبدیل آتش‌بس موقت به آتش‌بس دائمی دارد که آن را در کنفرانس برلین برای کسب موافقت و حمایت مطرح خواهد کرد.
غسان سلامه در گفت‌وگوی تلفنی با روزنامه «الشرق الاوسط» تأکید می‌کند «کنفرانس برلین به دنبال حل همه مشکلات لیبی نیست بلکه به دنبال ایجاد چتر بین‌المللی حمایتی از توافق‌های بعدی لیبیایی‌ها است».
او ادامه می‌دهد «این کنفرانس چتر حمایتی از توافق‌های آتی لیبیایی‌ها در سطوح سه‌گانه اقتصادی، سیاسی و نظامی است».
سلامه ابراز امیدواری می‌کند «دولت وحدت ملی از طریق گفت‌وگوی ملی طی هفته‌های آتی تشکیل شود تا به پدیده دو دولت موازی پایان دهد».
او می‌گوید «به دنبال اتحاد این دو دولت و ایجاد دولت وحدت ملی است».
فرستاده ویژه سازمان ملل به لیبی همچنین اظهار می‌کند «تعداد زیادی نظامیان خارجی از بیش از ۱۰ کشور در لیبی می‌جنگند که آخرین آنها از سوریه آمده‌اند».
به گفته او «طرح امنیتی برای خروج همه این نظامیان با هر تابعیتی از لیبی تدوین شده‌است».

در ادامه مشروح گفتگو را می‌خوانید:

- همه راه حل‌های سیاسی در منطقه همیشه به دنبال ضمانت اجرایی هستند. شما اکنون همه گروه‌های متعارض و متضاد را جمع کرده‌اید، آیا این بار هدف کسب همان ضمانت هاست؟
بلی، این هدف ماست. هدف از این نشست این است که کشورهای دخالت کننده در امور لیبی در نشست حضور داشته و بر سر برخی موارد از جمله توقف مداخله خارجی در امور لیبی، توقف صادرات تسلیحات و نیروهای نظامی به این کشور و احترام به توافق‌های آتی لیبیایی‌ها در سطوح اقتصادی، سیاسی و نظامی به توافق برسند.
در نتیجه کنفرانس برلین چتر بین‌المللی حمایتی از توافق‌های بعدی لیبیایی‌ها خواهد بود. من این ایده را اواخر ماه ژوئیه در شورای امنیت مطرح کردم و شورا هم با آن موافقت کرد. ما تلاش داریم این چتر حمایتی بین‌المللی را ایجاد و تفاهم داخلی را در لیبی برقرار کنیم.

- موضع سازمان ملل در قبال اقدام ترکیه به اعزام پیکارجویان سوری به لیبی در حالی که سوری‌ها خود در سال‌های اخیر با مشکلات زیادی روبرو هستند، سؤال برانگیز شده‌است. مطالبه شما در این باره چیست؟
تعداد زیادی نظامیان خارجی از بیش از ۱۰ کشور در لیبی می‌جنگند که آخرین آنها از سوریه آمده‌اند. طرح امنیتی برای خروج همه این نظامیان با هر تابعیتی از لیبی تدوین شده‌است. در نتیجه ما مخالف وجود همه این نظامی‌های غیرلیبیایی چه نظامی یا مزدور باشند چه وابسته به شرکت‌های امنیتی خاص.

-  در خصوص موضع آمریکا پیرامون نشست برلین چه نظری دارید؟
 نوعی آشفتگی در موضع آمریکا وجود داشت اما این آشفتگی به تدریج کاهش یافت. در ابتدا آمریکایی‌ها دربارهٔ روند برلین احتیاط داشتند اما در روزهای اخیر توجه بیشتری به آن نشان می‌دهند و به بررسی جزئیات آن می‌پردازند. می‌دانستم که آمریکا در سطح بسیار ضعیفی در برلین حضور خواهد داشت اما از دو روز پیش آمریکایی‌ها تصمیم گرفتند سطح نمایندگی خود را بالا ببرند و مایک پمپئو وزیر خارجه را برای حضور در آنجا بفرستند و او خواست که به محض ورود به برلین با ما ملاقات کند و ما هم با او گفت‌وگو کرده و در جریان تحولات لیبی قرار می‌دهیم. من معتقدم آمریکا اکنون بیشتر از هر زمان دیگری نسبت به موفقیت این نشست تمایل دارد.

- برخی از تلاش رئیس پارلمان مستقر در شرق لیبی برای لغو مشروعیت دولت وفاق ملی این کشور صحبت به میان آوردند. آیا این دولت مشروعیت و مقبولیت دارد؟
هر حکومتی می‌تواند نظر خود را داشته باشد. اما نماینده سازمان ملل در لیبی باید به نظر شورای امنیت احترام بگذارد. قطعنامه ذی‌ربط شورای امنیت در سال ۲۰۱۶ بر مشروعیت این دولت تصریح دارد. ما امیدواریم دولت وحدت ملی از طریق گفت‌وگوی ملی طی هفته‌های آتی تشکیل شود تا به پدیده دو دولت موازی پایان دهد. ما به دنبال اتحاد این دو دولت و ایجاد دولت متحد ملی هستیم اما تا زمان اجرایی شدن این ایده، باید به قطعنامه‌های شورای امنیت احترام گذاشت که همچنان دولت توافق را به رسمیت می‌شناسد و نباید دولتی یا کسی با این قطعنامه‌ها مخالفت کند.

- آیا با نظر ژنرال حفتر دربارهٔ وجود گروه‌های شبه نظامی تروریستی که دولت السراج را حمایت می‌کنند و در طرابلس مستقر هستند، موافقید؟
طیف‌ها و انواع مختلفی از جنگجویان اکنون در لیبی هستند. ما می‌خواهیم که اینها از هر تابعیتی و با ایدئولوژی که دارند از لیبی خارج شوند. این همان چیزی است که مردم لیبی می‌خواهند. مردم لیبی روزانه به دفتر ما مراجعه می‌کنند و می‌گویند که از دخالت‌های خارجی‌ها و پیکارجویان غیرلیبیایی خسته شدیم. ما همه تلاش خود را برای بازگرداندن خاک لیبی به مردم آن در این راه می‌گذاریم.

- پس از کنفرانس برلین چه اقدامی می‌کنید؟
 پس از کنفرانس برلین به احیای سه روند اقتصادی، سیاسی و نظامی در لیبی می‌پردازد که ششم ژانویه این روندها را شروع کرده‌است. در روند نظامی در صورتی که دولت توافق و خلیفه حفتر لیستی از پنج نظامی از هر طرفی بدهند فوراً آنها را در ژنو جمع می‌کنم تا دربارهٔ روند تقویت آتش‌بس و تبدیل آتش‌بس موقت به آتش‌بس دائمی به مذاکره بنشینیم.

-  آیا در خصوص آتش‌بس از سازمان ملل یا کشورهای دیگر حمایتی دریافت کرده‌اید؟
 برای درخواست این حمایت به برلین می‌روم، طرح کاملی برای تبدیل آتش‌بس موقت به آتش‌بس دائمی دارم که آن را در کنفرانس برلین مطرح خواهم کرد تا موافقت و حمایت از این طرح را به دست آورم.



سفیر ایران در سعودی: ریاض نقش مؤثری در جلوگیری از تنش ایفا کرد

عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
TT

سفیر ایران در سعودی: ریاض نقش مؤثری در جلوگیری از تنش ایفا کرد

عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)

در پنجم سپتامبر ۲۰۲۳، دکتر علیرضا عنایتی وارد فرودگاه بین‌المللی ملک خالد در ریاض شد تا مأموریت خود را به عنوان سفیر ایران در پادشاهی عربی سعودی آغاز کند. این اتفاق پس از امضای توافق ازسرگیری روابط دیپلماتیک در دهم مارس همان سال با میانجی‌گری چین و پس از قطع روابطی نزدیک به هفت سال رخ داد.

با گذشت نزدیک به دو سال از بازسازی روابط دیپلماتیک میان ریاض و تهران، سفیر عنایتی در گفت‌وگو با «الشرق الأوسط» بیان کرد آنچه در این مدت محقق شده معادل «دستاوردهای چندین سال» است و این را ناشی از «استحکام و ماهیت روابط» میان دو کشور دانست.

دیپلمات ایرانی موضع پادشاهی عربی سعودی در قبال حملات اخیر رژیم اسرائیل به ایران را «قابل‌تقدیر» توصیف کرد و گفت ریاض نقش فعالی در آرام‌سازی اوضاع و اعمال فشار برای جلوگیری از تنش ایفا کرده است. او افزود: «از هرگونه نقشی از سوی برادران‌مان در پادشاهی، به‌ویژه شاهزاده محمد که همواره همراه ما بوده، استقبال می‌کنیم.»

عنایتی سابقه طولانی فعالیت در پادشاهی عربی سعودی دارد. او کار خود را از سال ۱۹۹۰ به عنوان کنسول ایران در جده آغاز کرد و در اوایل دهه ۲۰۰۰ به عنوان کاردار در ریاض منصوب شد. او پس از بیش از دو دهه، در سال ۲۰۲۳ به‌عنوان سفیر به این کشور بازگشت و تجربه‌ای انباشته در امور منطقه‌ای با خود دارد.

حملات «آشکار» به ایران

سفیر ایران، حملات اخیر اسرائیل به ایران را «آشکار» توصیف کرد و توضیح داد که در آن زمان، تهران در حال مذاکره غیرمستقیم با ایالات متحده بود. او گفت:
«ایران نیمه‌شب، در حالی که مردم در خانه‌هایشان خواب بودند، مورد حمله قرار گرفت و عده‌ای شهید شدند. این حمله در معنای کامل آن، جنایت آشکار بود. ما با تکیه بر منشور سازمان ملل، پاسخ متقابل دادیم و به دشمن نشان دادیم که ایران آغازگر جنگ نیست اما با قدرت و پایداری از خود دفاع می‌کند.»

انسجام کشورهای منطقه

عنایتی گفت که واکنش کشورهای منطقه به حملات اسرائیل، نشان‌دهنده انسجام آشکاری بود. او اشاره کرد که نخستین تماس تلفنی وزیر امور خارجه ایران، از جانب همتای سعودی‌اش، شاهزاده فیصل بن فرحان برای محکومیت «حمله آشکار» دریافت شد و سپس بیانیه وزارت امور خارجه پادشاهی نیز منتشر شد.
او افزود: «این مواضع قابل‌تقدیر با تماس تلفنی شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد و رئیس شورای وزیران، با رئیس‌جمهور پزشکیان برای محکوم‌کردن و ابراز انزجار از این حملات تکمیل شد. پس از آن، تماس رئیس‌جمهور پزشکیان با برادرش شاهزاده محمد برقرار شد و دیگر کشورهای شورای همکاری نیز مواضعی در حمایت از جمهوری اسلامی گرفتند.»

محمد بن سلمان «همیشه همراه ما بوده»

سفیر تهران از تلاش‌های اخیر پادشاهی عربی سعودی برای آرام‌سازی اوضاع و توقف حملات اسرائیلی قدردانی کرد و گفت: «این تلاش‌ها ارزشمند بود و ما از آن استقبال کردیم. ما بر نقش پادشاهی در آرام‌سازی شرایط و جلوگیری از حملات تأکید می‌کنیم، این نقش بسیار شرافتمندانه است. در گفت‌وگوها، تماس‌ها و دیدارهای دوجانبه، ایران همواره بر نقش و مواضع قابل‌تحسین پادشاهی تأکید کرده است؛ از محکوم‌کردن حملات گرفته تا تلاش برای جلوگیری از آنها. از هرگونه نقش برادران‌مان در پادشاهی، به‌ویژه شاهزاده محمد که همواره همراه ما بوده، استقبال می‌کنیم.»

۴۰۰ هزار ایرانی از پادشاهی عربی سعودی بازدید کردند

دکتر عنایتی توضیح داد که روابط پس از بازگشت، پیشرفت چشمگیری داشته است و گفت: «آنچه در طول دو سال از این روابط برداشتیم، به‌گونه‌ای است که گویی در چند سال رخ داده است. گویی روابط اصلاً قطع نشده بود و این نشان از عمق و اصالت این روابط دارد.»

او افزود: «در سال جاری، بیش از ۲۰۰ هزار زائر عمره از ایران به پادشاهی آمده‌اند و اگر تعداد حجاج را نیز بیفزاییم، تعداد بازدیدکنندگان ایرانی از پادشاهی در طول یک سال به ۴۰۰ هزار نفر می‌رسد، که این شاخص بسیار مثبتی است. همه این افراد از پادشاهی بازدید کرده و آن را از نزدیک شناخته‌اند.»

سفر خالد بن سلمان

سفیر درباره سفر وزیر دفاع پادشاهی عربی سعودی به تهران گفت: «ایران این سفر را اقدامی حاکمیتی و بسیار مهم دانست و آن را نقطه عطفی تاریخی در روابط تلقی کرد.»
او افزود: «این سفر، دیدار شاهزاده با رئیس‌جمهور پزشکیان، رهبری و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح (که در رویدادهای اخیر جان باخت) باعث ایجاد درکی مشترک بین دو طرف شد مبنی بر اینکه ما شریک در ساختن منطقه هستیم. این برداشت در طرف ایرانی بسیار مثبت بود.»

او ادامه داد: «برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا پیگیری‌های لازم پس از این سفر را ادامه دهیم و معتقدیم این سفر روابط ایران و پادشاهی عربی سعودی را از سطحی عادی به روابطی عمیق و بنیادین ارتقا داد.»

روابط و چشم‌اندازها

سفیر عنایتی معتقد است که روابط اقتصادی و تجاری میان دو کشور نیازمند تلاش بیشتری برای تقویت است. او گفت: «ما توافق‌نامه‌ای جامع در زمینه تجارت، اقتصاد، سرمایه‌گذاری، فرهنگ، جوانان و ورزش داریم که در توافق پکن بر آن تأکید شده است. توافق‌نامه‌ای دیگر نیز برای جلوگیری از مالیات مضاعف به صورت مقدماتی امضا شده و ما پیش‌نویس توافق‌نامه‌ای برای حمایت و تشویق سرمایه‌گذاری متقابل نیز ارائه کرده‌ایم. همچنین توافق‌نامه‌ای در زمینه حمل‌ونقل زمینی وجود دارد که می‌تواند پادشاهی، امارات و عمان را به سواحل شمالی متصل کرده و آن را به گذرگاهی به آسیای مرکزی تبدیل کند.»

در مورد نقش ایران در منطقه، دکتر علیرضا عنایتی اظهار کرد که تهران از مدلی برای امنیت منطقه‌ای حمایت می‌کند که بر توسعه، اقتصاد و فرهنگ متکی است، نه قدرت نظامی. در پاسخ به اینکه برخی نگاه‌ها، نقش ایران را عامل بی‌ثباتی می‌دانند، گفت: «ما بیگانه‌ای نیستیم که وارد منطقه شویم و نقشی را تحمیل کنیم. ما بخشی از منطقه هستیم، از فرزندان آن هستیم و در آن زندگی می‌کنیم.»

او افزود: «ما اشتراکات فرهنگی، تاریخی و دینی زیادی در منطقه داریم. اگر در برخی دیدگاه‌های سیاسی اختلافی وجود داشته باشد، این نباید به قطع رابطه بیانجامد. این اختلاف را می‌توان تنها از طریق گفت‌وگو حل کرد. هیچ راهی بهتر – بلکه جایگزینی برای آن وجود ندارد – از گفت‌وگو میان برادر با برادر، همسایه با همسایه و میان مسائل مختلف.»

او تأکید کرد: «امنیت ما یکپارچه است. نمی‌توانیم از امنیت تکه‌تکه سخن بگوییم. ما آنچه از منطقه می‌شنویم را تکرار می‌کنیم: امنیت مبتنی بر توسعه. ما از این رویکرد حمایت می‌کنیم. زمانی که از امنیت مبتنی بر تسلیحات، جنگ‌افزار، نظامی‌گری، ژئوپلیتیک و سیاست فاصله گرفته شود، می‌توان آن را با امنیت مبتنی بر توسعه، اقتصاد، تجارت، فرهنگ و مردم جایگزین کرد.»