آمادگی مسکو برای پادرمیانی میان فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها

حمایت یکی از جناح‌های سیاسی اسرائیل از فرایند سیاسی

تجمع برخی از فعالان گروه‌های چپ مقابل منزل سفیر آمریکا در اسرائیل در اعتراض به الحاق بخش‌هایی از کرانه باختری (آژانس عکس اروپا)
تجمع برخی از فعالان گروه‌های چپ مقابل منزل سفیر آمریکا در اسرائیل در اعتراض به الحاق بخش‌هایی از کرانه باختری (آژانس عکس اروپا)
TT

آمادگی مسکو برای پادرمیانی میان فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها

تجمع برخی از فعالان گروه‌های چپ مقابل منزل سفیر آمریکا در اسرائیل در اعتراض به الحاق بخش‌هایی از کرانه باختری (آژانس عکس اروپا)
تجمع برخی از فعالان گروه‌های چپ مقابل منزل سفیر آمریکا در اسرائیل در اعتراض به الحاق بخش‌هایی از کرانه باختری (آژانس عکس اروپا)

دستگاه دیپلماسی روسیه در مسئله صلح خاورمیانه دوباره به تکاپو افتاده‌است. روسیه روز پنجشنبه بار دیگر با طرح صلح دونالد ترامپ مخالفت کرد، آنها در عین حال، آمادگی خود را برای پادرمیانی میان فلسطینیان و اسرائیلی‌ها اعلام کردند.
وزارت امور خارجه روسیه گفت تلاش‌هایی برای برگزاری نشست مجازی بین نمایندگان «کمیته چهارجانبه» صلح در چند روز دیگر در حال انجام است.
پس از اینکه محمود عباس رئیس تشکیلات فلسطین از لغو پیمان اسلو خبر داد، برخی منابع اسرائیلی گفتند یکی از جناح‌های نیرومند در دولت جدید اسرائیل از به جریان افتادن روند سیاسی حمایت می‌کند.
محمود عباس در واکنش به برنامه دولت اسرائیل برای الحاق بخش‌هایی از کرانه باختری به خاک اسرائیل گفت پیمان اسلو به پایان رسید.
خبرگزاری دولتی نووستی روسیه به نقل از یک مقام دیپلماتیک گزارش داد تماس و رایزنی برای تعیین زمان برگزاری جلسه مجازی ادامه دارد.
نووستی افزود سرگئی ورشینین معاون وزیر امور خارجه در امور صلح خاورمیانه در نشست آینده شرکت می‌کند.
این خبرگزاری در ادامه اضافه کرد «این نشست در سطح نمایندگان ویژه در امور صلح برگزار می‌شود».
نووستی به دیدگاه سه طرف دیگر (آمریکا، سازمان ملل و اتحادیه اروپا) دربارهٔ این پیشنهاد اشاره ای نکرده‌است.
در این راستا، عبد الحفیظ نوفل سفیر فلسطین در روسیه به «الشرق الاوسط» گفت: «پرزیدنت محمود عباس اخیراً نامه ای به همتای روسی خود ولادیمیر پوتین در ارتباط با برگزاری نشست بین‌المللی در مسکو ارسال کرده‌است. عباس از پوتین خواسته نشست دربارهٔ صلح خاورمیانه در مسکو و با حضور همه طرف‌ها و بدون درنظر گرفتن سازوکار جامعه جهانی برگزار شود. گفتگوهای صلح همواره با رعایت سازوکار بین‌المللی برگزار می‌شدند».
نوفل در ادامه گفت: «روسیه این پیشنهاد را قبول کرده‌است».
روسیه پیشتر آمادگی خود را برای میانجی گری و تدارک نشست میان گروه‌های فلسطینی و نیز فلسطینیان و اسرائیلی‌ها اعلام کرده بود. با این حال روس‌ها نقش آفرینی برای ایجاد دیدگاه تقریباً همسو بین واشینگتن و طرف فلسطینی دربارهٔ طرح ترامپ را دور از ذهن خواندند.
در این راستا، میخائیل بوگدانوف معاون وزیر امور خارجه روسیه روز پنجشنبه برخی گزارش‌ها دربارهٔ «طرح روسیه برای برگزاری نشست سران آمریکا و فلسطین در ژنو» را تکذیب کرد. او گفت این خبر «بی‌پایه و اساس» است.
بوگدانوف که نماینده ویژه رئیس‌جمهور روسیه در خاورمیانه و آفریقا نیز هست گفت «برخی رسانه‌های غربی گفتند دربارهٔ این موضوع با آوی برکویتس نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه و برخی مقام‌های امنیت ملی گفتگو کردم». او اضافه کرد «مسکو هیچ‌گاه قصد ترویج و تبلیغ معامله قرن را ندارد». معامله قرن دربارهٔ صلح خاورمیانه توسط آمریکا مطرح شد.
او توضیح داد «برکویتس با من تماس گرفت و دربارهٔ لزوم ترویج معامله قرن صحبت کرد. به او گفتم امکان آن وجود ندارد. شما می‌دانید که فلسطینیان و اتحادیه عرب در این باره چه دیدگاهی دارند. به او گفتم که باید کمیته چهارجانبه صلح خاورمیانه در نشستی دربارهٔ اوضاع کنونی و راهکارهای برون رفت از آن گفتگو کنند».
دو روز پیش سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه در گفتگوی تلفنی با گابی اشکنازی وزیر امور خارجه اسرائیل از «آمادگی روسیه برای تسهیل مذاکرات بین فلسطینیان و اسرائیل بر اساس قطعنامه‌های بین‌المللی» خبر داد.
روسیه در بیانیه وزارت امور خارجه اعلام آمادگی کرده تا «در کنار اعضای کمیته چهارجانبه بین‌المللی که بین اسرائیلی‌ها و فلسطینیان میانجی گری می‌کنند به از سرگیری مذاکرات بین دو طرف کمک کند. وزارت امور خارجه روسیه یادآور شد این مذاکرات به‌طور مستقیم میان طرف‌های اسرائیلی و فلسطینی و با توجه به قوانین بین‌المللی انجام خواهد شد».
همچنین، کنستانتین کاساچوف رئیس کمیته امور بین‌الملل مجلس سنای روسیه گفت «مسکو حاضر است در منازعه فلسطین اسرائیل پادرمیانی کند. هدف ما برقراری صلح است نه پیروزی یک طرف بر دیگری. این تنها راهکار برای مسئله اصلی خاورمیانه است. تجربه نشان داد اقدامات یکجانبه همه مردم منطقه را در معرض خطر قرار می‌دهند. پس باید به سر میز مذاکره بازگشت».
برخی مقام‌های اسرائیل گفتند که روسیه طرح برگزاری نشست ظرف چند هفته آینده را مطرح کرده‌است. این نشست با حضور مقام‌های ارشد دولت آمریکا و تشکیلات فلسطین و نمایندگان سازمان ملل و برخی کشورهای عربی و غربی در ژنو برگزار می‌شود. این نشست هم به منظور مصالحه بین مقام‌های آمریکایی و مسئولان فلسطینی و هم برای بررسی اصلاحات مد نظر فلسطینیان در «معامله قرن»، تنش زدایی در مناطق فلسطینی و تدارک برای گفتگو بین اسرائیلی‌ها و فلسطینیان تشکیل می‌شود.
باراک رافید خبرنگار سیاسی کانال ۱۳ اسرائیل به نقل از مقام‌های سیاسی غربی در این باره گزارش داد «پیشنهاد روسیه در گفتگوی تلفنی روز سه شنبه میان میخائیل بوگدانوف معاون وزیر امور خارجه روسیه و آوی برکویتس نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه مورد بررسی قرار گرفت. مسکو پیشنهاد داده که نشست سران آمریکا و فلسطین با حضور نمایندگان بلندپایه ای از اعضای کمیته چهارجانبه و اتحادیه اروپا و سازمان ملل و روسیه و آمریکا و نیز نمایندگان مصر، اردن، سعودی و امارات برگزار شود. پیشنهادهای مقام‌های فلسطینی برای تعدیل «معامله قرن» در نشست یادشده مورد بررسی قرار می‌گیرد».
رافید افزود «برکویتس با این طرح مخالفت نکرده و گفت که از شنیدن پیشنهادهای فلسطینیان دربارهٔ اصلاح برخی مفاد معامله قرن استقبال می‌کند».
او اضافه کرد «همکاری طرف فلسطینی یکی از محورهای اصلی مورد نظر آمریکا در «معامله قرن» است».
رافید در ادامه گفت «نکته مهم این است که طرح صلح محور گفتگوها باشد».
در این میان، بوگدانوف ضمن گفتگوی تلفنی با صائب عریقات مذاکره کننده ارشد فلسطینی با اسرائیل و دبیر کمیته اجرایی سازمان آزادی‌بخش فلسطین طرح مورد نظر را با او در میان گذاشت.
رافید در این باره توضیح داد: «عریقات با این طرح صد در صد مخالفت نکرد اما به روس‌ها پاسخ قطعی نداد».
رافید افزود: دیپلمات‌های سازمان ملل و اتحادیه اروپا از این طرح استقبال کردند و آن را به عنوان «فرصتی برای به جریان انداختن دوباره تحرکات دیپلماتیک» قلمداد کردند.
 تحرکات دیپلماتیکی که به گفته آنها «شاید از الحاق کرانه باختری اشغالی به خاک اسرائیل و انفجار وضع امنیتی در منطقه جلوگیری کند».
دولت اسرائیل از اظهارنظر دربارهٔ طرح مدنظر خودداری کرد، اما برخی منابع سیاسی در تل آویو گفتند «یکی از جناح‌های سیاسی نیرومند کابینه جدید اسرائیل از هرگونه طرحی برای به جریان انداختن روند سیاسی حمایت می‌کند».



آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
TT

آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پاکستان روز چهارشنبه اعلام کرد که «اخبار اطلاعاتی موثقی» دریافت کرده که نشان می‌دهد هند قصد دارد به‌زودی حمله‌ای نظامی انجام دهد. پاکستان هشدار داد که در صورت وقوع این حمله پاسخ قاطعی خواهد داد. این خبر در حالی منتشر می‌شود که نگرانی‌ها درباره‌ی تشدید تنش میان دو کشور به‌دنبال حمله‌ای که منجر به کشته شدن ۲۶ نفر در کشمیر شد، رو به افزایش است.

روابط میان این دو همسایه‌ی مجهز به سلاح هسته‌ای پس از آن رو به وخامت گذاشت که دهلی‌نو، اسلام‌آباد را مسئول حمله‌ی هفته‌ی گذشته در پاهالگام در بخش هندی کشمیر دانست؛ حمله‌ای که مرگبارترین حمله به غیرنظامیان در این منطقه در ۲۵ سال گذشته بوده است. یک منبع ارشد دولتی به خبرگزاری فرانسه گفت که نخست‌وزیر هند، نارندرا مودی، در جلسه‌ای غیرعلنی در روز سه‌شنبه «اختیارات کامل» را به ارتش برای واکنش به این حمله داده است.

دولت پاکستان هرگونه دخالت در حمله‌ی کشمیر را رد کرد. عطاءالله طارر، وزیر اطلاعات پاکستان، در بیانیه‌ای که بامداد چهارشنبه منتشر شد، گفت: «هرگونه اقدام تهاجمی با پاسخ قاطع مواجه خواهد شد.» او افزود: «پاکستان اطلاعات اطلاعاتی موثقی در اختیار دارد که نشان می‌دهد هند ظرف ۲۴ تا ۳۶ ساعت آینده با استفاده از حادثه‌ی پاهالگام، که بهانه‌ای بی‌اساس است، قصد دارد حمله‌ی نظامی انجام دهد.» با این حال، اسحاق دار، وزیر امور خارجه‌ی پاکستان، تأکید کرد که کشورش آغازگر هیچ حمله‌ای نخواهد بود.

سران چند کشور جهان نگرانی عمیق خود را ابراز کرده و از این دو همسایه که در گذشته چندین جنگ با یکدیگر داشته‌اند، خواستند که خویشتنداری نشان دهند. منطقه‌ی کشمیر با جمعیتی حدود ۱۵ میلیون نفر که اکثراً مسلمان هستند، میان پاکستان و هند تقسیم شده، ولی هر دو کشور کل این منطقه را متعلق به خود می‌دانند.

حدود ۱.۵ میلیون نفر در نزدیکی خط آتش‌بس در سمت پاکستانی مرز زندگی می‌کنند. بسیاری از ساکنان این مناطق، در حال آماده‌سازی پناهگاه‌های زیرزمینی ساده با دیوارهای گِلی تقویت‌شده با بتن هستند. محمد جوید، مردی ۴۲ ساله در روستای چاکوتی، به خبرگزاری فرانسه گفت: «در حال تمیز کردن پناهگاه هستیم تا اگر دشمن ناگهان حمله کرد، غافلگیر نشویم و بتوانیم جان بچه‌هایمان را نجات دهیم.»

تبادل آتش
ارتش هند روز چهارشنبه اعلام کرد که برای ششمین شب متوالی با نیروهای پاکستانی در امتداد خط آتش‌بس تبادل آتش داشته است. این منطقه‌ی به‌شدت نظامی‌شده دارای پایگاه‌هایی در ارتفاعات بالای کوه‌های هیمالیا بوده و مرز واقعی کشمیر محسوب می‌شود. یک منبع امنیتی پاکستانی نیز به خبرگزاری فرانسه گفت که روز سه‌شنبه دو پهپاد را که به حریم هوایی پاکستان وارد شده بودند، ساقط کرده‌اند.

تنش‌ها در هفته‌ی پس از حمله‌ی پاهالگام از جمله رد و بدل شدن اتهامات، اقدامات دیپلماتیک، اخراج اتباع کشور مقابل و بستن گذرگاه‌های مرزی به‌سرعت بالا گرفته است.

بالگرد نظامی هند بر فراز آسمان سریناگر در منطقه جامو و کشمیر هند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

مودی هفته‌ی گذشته وعده داد که عاملان این حمله و پشتیبانان آن‌ها را تحت تعقیب قرار خواهد داد. او پنج‌شنبه گفت: «به همه‌ی جهان می‌گویم: هند هویت هر تروریست و حامی‌اش را شناسایی خواهد کرد، آن‌ها را تعقیب و مجازات خواهد کرد... حتی اگر تا دوردست‌ترین نقاط زمین بروند، تعقیب‌شان می‌کنیم.»

این اظهارات نگرانی‌ها را درباره‌ی تشدید تنش نظامی بیشتر کرده است.

وزارت امور خارجه‌ی آمریکا اعلام کرد که وزیر مارکو روبیو به‌زودی با همتایان پاکستانی و هندی خود تماس خواهد گرفت تا آن‌ها را به «عدم تشدید وضعیت» ترغیب کند.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز سه‌شنبه با شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، و سوپرامانیام جایشانکار، وزیر خارجه‌ی هند، تماس گرفت و طبق گفته‌ی سخنگوی او، آمادگی خود را برای «میانجی‌گری جهت کاهش تنش» اعلام کرد. دفتر نخست‌وزیر پاکستان بعداً اعلام کرد که شهباز شریف از گوترش خواسته «هند را به خویشتنداری ترغیب کند» و تأکید کرده که در صورت اقدام نسنجیده‌ی هند، پاکستان از «حاکمیت و تمامیت ارضی‌اش با تمام قوا دفاع خواهد کرد».

پوسترهای افراد تحت تعقیب
هند و پاکستان از زمان استقلال از حکومت بریتانیا در سال ۱۹۴۷ بر سر منطقه‌ی کشمیر با یکدیگر مناقشه دارند؛ زمانی که مرزها خانواده‌هایی را از هم جدا کرد که نسل‌ها در کنار هم زندگی می‌کردند. در بخش تحت کنترل هند، شورشیان از سال ۱۹۸۹ برای استقلال یا پیوستن به پاکستان دست به قیام زده‌اند.

گشت‌های ارتش هند در حال حرکت به سمت هاباتنار در منطقه انانتناگ در جنوب کشمیر – ۲۹ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پلیس هند پوسترهایی از سه مرد منتشر کرده که به اتهام اجرای حمله‌ی کشمیر تحت تعقیب‌اند. دو نفر از آن‌ها پاکستانی و یک نفر هندی است. هند می‌گوید آن‌ها اعضای گروه «لشکر طیبه» هستند؛ گروهی که مقرش در پاکستان است و سازمان ملل آن را یک گروه تروریستی معرفی کرده است. همچنین برای اطلاعاتی که منجر به دستگیری هر یک از آن‌ها شود، پاداشی معادل دو میلیون روپیه (حدود ۲۳۵۰۰ دلار) در نظر گرفته شده و عملیات گسترده‌ای برای بازداشت افراد مشکوک به ارتباط با این گروه آغاز شده است.

در آخرین مورد از تشدید تنش‌ها در کشمیر، در حمله‌ی پولواما در سال ۲۰۱۹ در منطقه‌ی تحت کنترل هند، یک بمب‌گذار انتحاری با خودرو به کاروان نیروهای امنیتی حمله کرد که منجر به کشته شدن ۴۰ نفر و زخمی شدن ۳۵ تن شد. کمتر از دو هفته بعد، جنگنده‌های هندی حملاتی هوایی به خاک پاکستان انجام دادند.