عبور الکاظمی از امتحان اعتراضات میدان التحریر در بغداد

تکمیل سریع تحقیقات در مورد کشتن تظاهرکنندگان، عراقی‌ها را شگفت زده کرد

عبور الکاظمی از امتحان اعتراضات میدان التحریر در بغداد
TT

عبور الکاظمی از امتحان اعتراضات میدان التحریر در بغداد

عبور الکاظمی از امتحان اعتراضات میدان التحریر در بغداد

برای اولین بار است که یک نخست‌وزیر در عراق از سال ۲۰۰۳ تاکنون از پس امتحان کمیته‌های تحقیق به سلامت عبور می‌کند، کمیته‌هایی که یا هیچ چیزی را فاش نمی‌کنند، یا اگر فاش کنند، نتایج آن اعلام نمی‌شد. مصطفی الکاظمی که از دل جنبش اعتراضی اول اکتبر ۲۰۱۹ بیرون آمده‌است، در میان بسیاری از چالش‌ها در قبال چالش تظاهرات اخیر در میدان التحریر و الطیران در بغداد در ابتدا مبهم به نظر می‌رسید.
اما الکاظمی در یک سخنرانی تلویزیونی متفاوت از سخنان پیشینیان خود در هنگامه بحران‌ها، به عراقی‌ها تعهد سختی داد، او گفت که طی ۷۲ ساعت نتایج تحقیقات دربارهٔ حادثه قتل دو تظاهرکننده را به اطلاع عموم برساند.
عراقی‌ها اعتنایی به نتایج نداشتند، زیرا آنها می‌دانستند کمیته ای که به ریاست عثمان الغانمی وزیر کشور عراق در مورد وقایع اخیر در التحریر تشکیل شده، تفاوت چندانی با نتایج قبلی خود نخواهند داشت.
اما غافلگیری غیرمنتظره بود، جایی که هشام داوود مشاور نخست‌وزیر عراق در نشست مطبوعاتی از تعداد قربانیان اعتراضات عراق از ابتدای اکتبر گذشته تاکنون پرده برداشت. پیشتر به کشته شدن چیزی در حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ نفر از تظاهر کنندگان و زخمی شدن بیش از ۳۰ هزار نفر دیگر اشاره می‌شده‌است.
اما مشاور نخست‌وزیر عراق گفت که در این اعتراضات ۵۶۰ نفر از تظاهر کنندگان و کشته شدند.
پس از آن عثمان الغانمی وزیر کشور عراق در کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد: تحقیقات ثابت کرد دو شهید تظاهرات ۲۶ ژوئیه در میدان الطیران بغداد توسط سه نیروی وابسته به دستگاه امنیتی عراق کشته شده‌اند.
الغانمی اظهار کرد: این سه نیرو در مقابل قاضی تحقیق اعتراف کردند از اسلحه شخصی خود علیه تظاهرکنندگان استفاده کردند.
غافلگیری دیگر این بود که این افراد به ضرب گلوله تفنگ‌های شکاری کشته شدند. این مسئله باب تفسیر دربارهٔ چگونگی ورود تفنگ‌های شکاری به یک مأموریت نظامی را باز کرده‌است، این امر باعث شده‌است تا دستگاه‌های رسمی دولتی تحقیقاتی دربارهٔ این شرایط را دنبال کنند که می‌تواند منجر به سایر نتایج مربوط به این حادثه و در همه حوادث تظاهرات، از جمله تظاهرات سال گذشته شود.
قاضی تحقیق دستور بازداشت این سه نیروی امنیتی متهم به تیراندازی به سوی تظاهرکنندگان را صادر کرده و یک شورای تحقیقات در وزارت کشور برای محاکمه عاملان این اتفاق تشکیل شد. محاکمه ای که ممکن است به اعدام این سفر بینجامد.
در همین زمینه، فاضل ابو رغیف کارشناس امنیتی به الشرق الاوسط می‌گوید که «سرعت اعلام نتایج در مدت زمان نسبتاً کوتاهی، مسئله کمی نیست، به خصوص که در آینده نتایج مهمی خواهد داشت».
او ادامه می‌دهد که «نهادهای ذیصلاح در وزارت کشور پس از دستیابی به دستاوردهای قابل توجه در روزهای آخر توسط هسته اطلاعاتی الصقور (شاهین‌ها) و اعلام شفافیت کامل آنچه اتفاق افتاده‌است، به هرج و مرج در نحوه استفاده یا کیفیت سلاح در دستگاه‌های رسمی پایان می‌دهد، مسئله ای که نیاز به یک تحقیق شفاف دارد».
ابو رغیف توضیح داد: «اگر تحقیقات دربارهٔ تظاهرات‌ها از زمان آغاز در ماه اکتبر صورت می‌گرفته و نتایج سریع اعلام می‌شده، می‌توانستیم همه تفسیرهای قبلی را در رابطه با اینکه چه کسی باعث کشته شدن صدها تظاهرکننده و زخمی شدن هزاران نفر شده را پایان می‌دادیم، در حالی که نتیجه اعلام شده در حال حاضر به چگونه برخورد با هرج و مرج استفاده از سلاح در برابر تظاهرکنندگان، به ویژه از آنجا که دستور استفاده از سلاح‌های گرم علیه تظاهرکنندگان وجود ندارد را پاین خواهد داد».



آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
TT

آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پاکستان روز چهارشنبه اعلام کرد که «اخبار اطلاعاتی موثقی» دریافت کرده که نشان می‌دهد هند قصد دارد به‌زودی حمله‌ای نظامی انجام دهد. پاکستان هشدار داد که در صورت وقوع این حمله پاسخ قاطعی خواهد داد. این خبر در حالی منتشر می‌شود که نگرانی‌ها درباره‌ی تشدید تنش میان دو کشور به‌دنبال حمله‌ای که منجر به کشته شدن ۲۶ نفر در کشمیر شد، رو به افزایش است.

روابط میان این دو همسایه‌ی مجهز به سلاح هسته‌ای پس از آن رو به وخامت گذاشت که دهلی‌نو، اسلام‌آباد را مسئول حمله‌ی هفته‌ی گذشته در پاهالگام در بخش هندی کشمیر دانست؛ حمله‌ای که مرگبارترین حمله به غیرنظامیان در این منطقه در ۲۵ سال گذشته بوده است. یک منبع ارشد دولتی به خبرگزاری فرانسه گفت که نخست‌وزیر هند، نارندرا مودی، در جلسه‌ای غیرعلنی در روز سه‌شنبه «اختیارات کامل» را به ارتش برای واکنش به این حمله داده است.

دولت پاکستان هرگونه دخالت در حمله‌ی کشمیر را رد کرد. عطاءالله طارر، وزیر اطلاعات پاکستان، در بیانیه‌ای که بامداد چهارشنبه منتشر شد، گفت: «هرگونه اقدام تهاجمی با پاسخ قاطع مواجه خواهد شد.» او افزود: «پاکستان اطلاعات اطلاعاتی موثقی در اختیار دارد که نشان می‌دهد هند ظرف ۲۴ تا ۳۶ ساعت آینده با استفاده از حادثه‌ی پاهالگام، که بهانه‌ای بی‌اساس است، قصد دارد حمله‌ی نظامی انجام دهد.» با این حال، اسحاق دار، وزیر امور خارجه‌ی پاکستان، تأکید کرد که کشورش آغازگر هیچ حمله‌ای نخواهد بود.

سران چند کشور جهان نگرانی عمیق خود را ابراز کرده و از این دو همسایه که در گذشته چندین جنگ با یکدیگر داشته‌اند، خواستند که خویشتنداری نشان دهند. منطقه‌ی کشمیر با جمعیتی حدود ۱۵ میلیون نفر که اکثراً مسلمان هستند، میان پاکستان و هند تقسیم شده، ولی هر دو کشور کل این منطقه را متعلق به خود می‌دانند.

حدود ۱.۵ میلیون نفر در نزدیکی خط آتش‌بس در سمت پاکستانی مرز زندگی می‌کنند. بسیاری از ساکنان این مناطق، در حال آماده‌سازی پناهگاه‌های زیرزمینی ساده با دیوارهای گِلی تقویت‌شده با بتن هستند. محمد جوید، مردی ۴۲ ساله در روستای چاکوتی، به خبرگزاری فرانسه گفت: «در حال تمیز کردن پناهگاه هستیم تا اگر دشمن ناگهان حمله کرد، غافلگیر نشویم و بتوانیم جان بچه‌هایمان را نجات دهیم.»

تبادل آتش
ارتش هند روز چهارشنبه اعلام کرد که برای ششمین شب متوالی با نیروهای پاکستانی در امتداد خط آتش‌بس تبادل آتش داشته است. این منطقه‌ی به‌شدت نظامی‌شده دارای پایگاه‌هایی در ارتفاعات بالای کوه‌های هیمالیا بوده و مرز واقعی کشمیر محسوب می‌شود. یک منبع امنیتی پاکستانی نیز به خبرگزاری فرانسه گفت که روز سه‌شنبه دو پهپاد را که به حریم هوایی پاکستان وارد شده بودند، ساقط کرده‌اند.

تنش‌ها در هفته‌ی پس از حمله‌ی پاهالگام از جمله رد و بدل شدن اتهامات، اقدامات دیپلماتیک، اخراج اتباع کشور مقابل و بستن گذرگاه‌های مرزی به‌سرعت بالا گرفته است.

بالگرد نظامی هند بر فراز آسمان سریناگر در منطقه جامو و کشمیر هند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

مودی هفته‌ی گذشته وعده داد که عاملان این حمله و پشتیبانان آن‌ها را تحت تعقیب قرار خواهد داد. او پنج‌شنبه گفت: «به همه‌ی جهان می‌گویم: هند هویت هر تروریست و حامی‌اش را شناسایی خواهد کرد، آن‌ها را تعقیب و مجازات خواهد کرد... حتی اگر تا دوردست‌ترین نقاط زمین بروند، تعقیب‌شان می‌کنیم.»

این اظهارات نگرانی‌ها را درباره‌ی تشدید تنش نظامی بیشتر کرده است.

وزارت امور خارجه‌ی آمریکا اعلام کرد که وزیر مارکو روبیو به‌زودی با همتایان پاکستانی و هندی خود تماس خواهد گرفت تا آن‌ها را به «عدم تشدید وضعیت» ترغیب کند.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز سه‌شنبه با شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، و سوپرامانیام جایشانکار، وزیر خارجه‌ی هند، تماس گرفت و طبق گفته‌ی سخنگوی او، آمادگی خود را برای «میانجی‌گری جهت کاهش تنش» اعلام کرد. دفتر نخست‌وزیر پاکستان بعداً اعلام کرد که شهباز شریف از گوترش خواسته «هند را به خویشتنداری ترغیب کند» و تأکید کرده که در صورت اقدام نسنجیده‌ی هند، پاکستان از «حاکمیت و تمامیت ارضی‌اش با تمام قوا دفاع خواهد کرد».

پوسترهای افراد تحت تعقیب
هند و پاکستان از زمان استقلال از حکومت بریتانیا در سال ۱۹۴۷ بر سر منطقه‌ی کشمیر با یکدیگر مناقشه دارند؛ زمانی که مرزها خانواده‌هایی را از هم جدا کرد که نسل‌ها در کنار هم زندگی می‌کردند. در بخش تحت کنترل هند، شورشیان از سال ۱۹۸۹ برای استقلال یا پیوستن به پاکستان دست به قیام زده‌اند.

گشت‌های ارتش هند در حال حرکت به سمت هاباتنار در منطقه انانتناگ در جنوب کشمیر – ۲۹ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پلیس هند پوسترهایی از سه مرد منتشر کرده که به اتهام اجرای حمله‌ی کشمیر تحت تعقیب‌اند. دو نفر از آن‌ها پاکستانی و یک نفر هندی است. هند می‌گوید آن‌ها اعضای گروه «لشکر طیبه» هستند؛ گروهی که مقرش در پاکستان است و سازمان ملل آن را یک گروه تروریستی معرفی کرده است. همچنین برای اطلاعاتی که منجر به دستگیری هر یک از آن‌ها شود، پاداشی معادل دو میلیون روپیه (حدود ۲۳۵۰۰ دلار) در نظر گرفته شده و عملیات گسترده‌ای برای بازداشت افراد مشکوک به ارتباط با این گروه آغاز شده است.

در آخرین مورد از تشدید تنش‌ها در کشمیر، در حمله‌ی پولواما در سال ۲۰۱۹ در منطقه‌ی تحت کنترل هند، یک بمب‌گذار انتحاری با خودرو به کاروان نیروهای امنیتی حمله کرد که منجر به کشته شدن ۴۰ نفر و زخمی شدن ۳۵ تن شد. کمتر از دو هفته بعد، جنگنده‌های هندی حملاتی هوایی به خاک پاکستان انجام دادند.