کارون خشک می‌شود؟

در پی ادامه سیاست انتقال آب از سرشاخه‌ها، سدسازی و تغییرات اقلیمی، کارون در یک قدمی خشکیدن قرار گرفته‌است

عكس: مهر نيوز
عكس: مهر نيوز
TT

کارون خشک می‌شود؟

عكس: مهر نيوز
عكس: مهر نيوز

آژیر خطر کم‌آبی و خشکسالی در ایران دوباره به صدا درآمد و در تازه‌ترین پرده، رود کارون که زمانی به عنوان پرآب‌ترین رود کشور بود، به زمین خاکی برای فوتبال تبدیل شده‌است.
در روزهای گذشته خبرگزاری‌های داخلی ایران، تصاویری از رود کارون در محدوده اهواز منتشر کردند که آب در قسمت‌های بسیار زیادی از آن جریان ندارد. این تصاویر که کاهش محسوس آورد طبیعی اصلی‌ترین رودخانه خوزستان آن هم در میانه بهار را نشان می‌دهد، موجب واکنش‌هایی در شبکه‌های اجتماعی نیز شده‌است.
قطار خشکسالی در هیمن جا متوقف نشده و تالاب جازموریان در سیستان و بلوچستان را از روی زمین محو کرده و باتلاق گاوخونی در فلات مرکزی کویر شده‌است. برخی از تالاب‌ها در استان فارس نیز حال و روز خوشی ندارند.

* جنگ آب از استان‌ها به روستاها رسیده‌است

عیسی کلانتری معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان محیط زیست ایران با اشاره به گسترش بحران منابع آب در این کشور گفته‌است: «جنگ آب بین استان‌ها شروع شده» و «از استان به استان در حال رسیدن از روستا به روستا است».
کلانتری از استان‌های اصفهان، چهار محال بختیاری، یزد، خوزستان و لرستان به عنوان مناطقی نام برده که جنگ آب در به جریان افتاده‌است.

* آب شور؛ کابوس نخلستان‌های خوزستان

دبی آب کارون ۲۶۰ درصد نسبت به سال قبل کاهش یافت. کارشناسان می‌گویند خشکی این رودخانه، مخاطرات محیط زیستی و اجتماعی به همراه دارد.
در همین باره، محمد درویش رئیس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو در مصاحبه با «همشهری»، با اشاره به تبعات محیط زیستی و اجتماعی خشکیدگی کارون، مهم‌ترین دلیل خشکی کارون را سدها می‌داند و می‌گوید، «دبی حال حاضر رودخانه کارون در محدوده پل سفید اهواز به کمتر از ۲۱۰ مترمکعب در ثانیه کاهش پیدا کرده‌است. این عدد برای اواسط اردیبهشت بسیار نگران کننده است؛ چون اگر دبی کارون به کمتر از ۱۵۰ مترمکعب در ثانیه برسد، احتمال اینکه در مواقع مد، آب شور خلیج به نخلستان‌ها وارد شود، زیاد است و فاجعه بزرگ اقتصادی – محیط زیستی برای جنوب خوزستان، اروندکنار (قصبه) و شادگان (دورق) به همراه خواهد آورد».

* غارت آب کارون در سرشاخه‌ها

در این میان، فعالان محیط زیست، این وضعیت را پیام آور روزهای دشوار در تابستان ۱۴۰۰ می‌دانند. هژیر کیانی دبیر انجمن دوستداران طبیعت و محیط‌زیست خوزستان به سایت «نورنیوز» گفته‌است: «بحران آب در ایران و به خصوص در خوزستان از روستاهای دهدز در شمال تا روستاهای جُفیر در جنوب، محصول بی‌برنامگی و سوءمدیریت است».
کیانی با اشاره به غارت آب کارون در سرشاخه‌های این رود، گفت: «اراده وزارت نیرو برای خشکانیدن جلگه خوزستان و مهاجرت مردم، پیامدهای خطرناکی به دنبال خواهد داشت».

* کشاندن آب‌های یک گوشه به گوشه دیگر موجب نجات مقصد نمی‌شود

در میان انکار نقش مسئله انتقال آب در خشکیدن رودخانه‌ها از سوی مقامات محلی در خوزستان، هاشم فاطمی وانانی مدیر دفتر حفاظت کیفی منابع آب شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری در گفت و گو با «جام‌جم» انتقال غیرکارشناسی آب را علت العلل مصائب در حوزه کارون می‌داند و می‌گوید: «سرشاخه اصلی کارون، کوهرنگ است که در مسیر آن تا به حال سه تونل انتقال آب ساخته شده که سهم زیست‌محیطی کارون را برمی‌دارند و تونل بهشت‌آباد که تونل چهارمی است اگر ساخته شود عملاً ارتباط کارون با سرشاخه اصلی که کوهرنگ باشد قطع می‌شود».



رایزنی‌های سیاسی میان مصر و ایران برای توسعه روابط دوجانبه

کنفرانس خبری میان وزیران امور خارجه مصر و ایران در قاهره («وزارت امور خارجه مصر»)
کنفرانس خبری میان وزیران امور خارجه مصر و ایران در قاهره («وزارت امور خارجه مصر»)
TT

رایزنی‌های سیاسی میان مصر و ایران برای توسعه روابط دوجانبه

کنفرانس خبری میان وزیران امور خارجه مصر و ایران در قاهره («وزارت امور خارجه مصر»)
کنفرانس خبری میان وزیران امور خارجه مصر و ایران در قاهره («وزارت امور خارجه مصر»)

مصر و ایران توافق کردند مسیر بررسی و شناسایی ظرفیت‌های روابط دوجانبه را ادامه دهند.
وزیر خارجه و مهاجرت مصر، بدر عبدالعاطی، در یک نشست خبری مشترک با همتای ایرانی‌اش، عباس عراقچی، در قاهره در روز دوشنبه اعلام کرد: «مسیر جدیدی برای مشورت‌های سیاسی بین دو کشور آغاز شده که در سطحی پایین‌تر از وزیران خارجه برگزار خواهد شد و ابعاد مختلف روابط دوجانبه را بررسی خواهد کرد.»

عباس عراقچی روز دوشنبه به قاهره سفر کرد و با رئیس‌جمهور مصر، عبدالفتاح السیسی، دیدار داشت. همچنین دو نشست، یکی دوجانبه و دیگری گسترده‌تر، با وزیر خارجه مصر، بدر عبدالعاطی برگزار کرد. این دیدارها به‌عنوان نشانه‌ای از حرکت روابط دو کشور به‌سوی گام‌های نزدیک‌تر تلقی شد.

بر اساس بیانیه رسمی دفتر ریاست‌جمهوری مصر، السیسی و عراقچی «بر اهمیت ادامه مسیر فعلی برای بررسی چشم‌اندازهای توسعه مشترک روابط بین دو کشور تأکید کردند.»

وزیر خارجه مصر در این نشست خبری گفت که گفتگوها «بر لزوم گسترش روابط دوجانبه تمرکز داشت، با در نظر گرفتن نگرانی‌های هر دو طرف»، و تأکید کرد که «تمایل متقابل برای توسعه روابط وجود دارد.» او افزود که دیدارهای متقابل دو طرف «نشان‌دهنده تحول مثبتی در روابط دوجانبه است.»

از سوی دیگر، عباس عراقچی در این نشست خبری گفت: «این چهارمین دیدار من با رئیس‌جمهور السیسی است و بیش از ۱۰ دیدار نیز با وزیر خارجه مصر داشته‌ام. این نشان می‌دهد که کشورم چقدر به گسترش روابط با مصر اهمیت می‌دهد.»

او اضافه کرد: «اراده‌ای برای توسعه روابط و گسترش همکاری‌ها در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و دیگر زمینه‌ها وجود دارد.» عراقچی ادامه داد: «ما اراده‌ای داریم برای تقویت روابط و رفع موانع آن. مسیر اکنون بیش از هر زمان دیگری برای توسعه روابط باز است.»

وی همچنین به «ادامه گفت‌وگوهای سیاسی و توافق بر افزایش مبادلات تجاری و همکاری در چارچوب سازمان‌های بین‌المللی، به‌ویژه در موضوعات منطقه‌ای» اشاره کرد و گفت: «سطح اعتماد بین قاهره و تهران هیچ‌گاه تا این حد بالا نبوده است.»

ایران و مصر در سال ۱۹۷۹ روابط دیپلماتیک خود را قطع کردند و پس از ۱۱ سال، تنها در سطح کاردار روابط را از سر گرفتند. در دو سال گذشته، چندین دیدار میان وزیران دو کشور برای بررسی امکان توسعه روابط انجام شد. در مه ۲۰۲۳، دولت ایران به وزارت خارجه دستور داد تا گام‌هایی برای تقویت روابط با مصر بردارد.

افزون بر دیدارهای وزرای خارجه، دیدار میان السیسی و رئیس‌جمهور فقید ایران، ابراهیم رئیسی، در نوامبر ۲۰۲۴ در ریاض نیز از جمله نقاط عطف در این مسیر بود.

هدی رؤوف، استاد علوم سیاسی و رئیس بخش مطالعات ایران در مرکز مطالعات استراتژیک مصر، به روزنامه «الشرق الاوسط» گفت: «سفر عراقچی به قاهره با هدف تداوم گفت‌وگوها و بررسی امکان نزدیکی بیشتر میان دو کشور انجام شده، به‌ویژه در شرایطی که ایران در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای بهبود روابط انجام داده و مصر نیز با احتیاط به این موضوع نگاه کرده است.»

او افزود: «این سفر حاکی از تحول مثبت در روابط و نشانگر گام‌هایی عملی در جهت نزدیکی بیشتر دو کشور در آینده است، به‌ویژه در زمینه گردشگری و تجارت، و نیز همکاری در پرونده‌های منطقه‌ای، به‌ویژه جنگ غزه و امنیت دریای سرخ.»

در دیدار میان السیسی و عراقچی، تحولات شتاب‌زده منطقه بررسی شد. رئیس‌جمهور مصر بر موضع کشورش مبنی بر رد گسترش دایره درگیری تأکید کرد و هشدار داد که «تشدید بحران ممکن است به جنگی فراگیر در سطح منطقه بینجامد که پیامدهای خطرناکی برای امنیت و منابع کشورهای منطقه خواهد داشت.» او همچنین بر اهمیت مذاکرات جاری بین ایران و آمریکا تأکید کرد.

السیسی همچنین خواستار «توقف فوری درگیری‌ها در نوار غزه و ارسال کمک‌های انسانی» شد و تأکید کرد که «بازگشت وضعیت عادی در تنگه باب‌المندب و دریای سرخ ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.»

عبدالعاطی و عراقچی در مشورت‌های سیاسی خود، علاوه بر روابط دوجانبه، به وضعیت در غزه، سوریه، لبنان، امنیت دریایی در دریای سرخ و مذاکرات ایران و آمریکا پرداختند.

وزیر خارجه مصر بر لزوم «حفظ آزادی کشتیرانی در دریای سرخ و بازگرداندن آرامش به منطقه» تأکید کرد و گفت: «مصر بیشترین آسیب را از تنش‌های نظامی منطقه دیده است.» او همچنین از توافق اخیر یمن و آمریکا و تأثیر مثبت احتمالی آن بر امنیت دریایی و تجارت جهانی استقبال کرد.

عراقچی نیز گفت: «مذاکرات درباره یمن و دریای سرخ به‌طور جزئی بررسی شد» و تأکید کرد که «حوثی‌ها همانند حماس و حزب‌الله گروه‌هایی مستقل هستند که تصمیمات خود را مستقل از تهران می‌گیرند.» او افزود: «حملات حوثی‌ها علیه اسرائیل و در حمایت از فلسطین است.»

از نوامبر ۲۰۲۳، حوثی‌ها در حمایت از غزه، به کشتی‌ها در دریای سرخ حمله کرده‌اند. این حملات موجب اختلال در تجارت جهانی و کاهش شدید درآمدهای کانال سوئز شده است.

عبدالعاطی همچنین گزارش همتای ایرانی‌اش درباره نتایج پنج دور مذاکرات میان ایران و آمریکا بر سر برنامه هسته‌ای ایران را شنید و ابراز امیدواری کرد که این گفت‌وگوها به موفقیت برسد و «راه‌حلی مسالمت‌آمیز، جامع و پایدار برای کاهش تنش‌ها و برقراری آرامش در منطقه حاصل شود.»

او تأکید کرد که مصر مصمم است از هرگونه تنش و آشوب بیشتر در منطقه جلوگیری کند، چراکه این منطقه هم‌اکنون نیز با بحران‌های بزرگی دست‌وپنجه نرم می‌کند. عبدالعاطی گفت که قاهره کاملاً از مذاکرات برای کاهش تنش حمایت می‌کند و این مذاکرات را «فرصتی مناسب برای جلوگیری از تشدید بحران» دانست و از نقش مثبت عمان در این زمینه تمجید کرد.

او افزود: «در صورت وقوع درگیری نظامی، همه بازنده‌اند. این گزینه‌ای عاقلانه نیست. مصر همواره تأکید کرده که راه‌حل‌ها باید سیاسی باشد و نگرانی‌های همه طرف‌ها را در نظر بگیرد.»