بیانیه پایانی اجلاس جده درباره لبنان: انتخاب رئیس جمهور و اصلاحات بنیادین

تاكيد بر تقسیم مساوی قدرت بین مسلمانان و مسیحیان 

نجیب میقاتی نخست وزیر لبنان (واس)
نجیب میقاتی نخست وزیر لبنان (واس)
TT

بیانیه پایانی اجلاس جده درباره لبنان: انتخاب رئیس جمهور و اصلاحات بنیادین

نجیب میقاتی نخست وزیر لبنان (واس)
نجیب میقاتی نخست وزیر لبنان (واس)

پیش نویس بیانیه پایانی اجلاس سران عرب در جده که به دست «الشرق الاوسط» رسید به موضوع لبنان اشاره کرده و از مقامات لبنان خواسته تا به تلاش برای انتخاب رئیس جمهور و انجام «اصلاحات اقتصادی بنیادین» ادامه دهند و بر «ساختار منحصر به فرد قدرت در لبنان و تقسیم قدرت به تساوی بین مسلمانان و مسیحیان و همزیستی بین آنها» تاکید کرده است.
این بیانیه از تمایل لبنان برای «ادامه اجرای روند ابتکار کویت مورد حمایت کشورهای عربی و خارجی» استقبال کرد و گفت «دولت لبنان با توجه به جایگاه باثبات این کشور در جهان عرب و تمایل به نقش آفرینی موثر در جهان عرب و نظام اقدام مشترک عربی نیز از این ابتکار حمایت کرد و اقداماتی برای اجرای آن به منظور رسیدن به اهداف مد نظر انجام داد».
سران عرب در جریان قطعنامه های نشست شورای اتحادیه عرب در سطح وزیران مورخ ۹/۳/۲۰۱۴ درباره «تبعات ناگوار و جدی بحران آوارگان سوری در لبنان» قرار گرفتند.
در نشست یاد شده بر تمامی قطعنامه های پیشین جلسه های سران و وزیران در مورد همبستگی با لبنانا تاکید شده و موارد زیر به تصویب رسید:

۱-پافشاری بر لزوم ادامه تلاش مقامات لبنانی برای انتخاب رئیس جمهور و تشکیل کابینه در اسرع وقت ممکن در راستای حفظ نظم و جلوگیری از تعطیلی نهادهای قانونی و حفظ ثبات و لزوم اجرای اصلاحات اقتصادی ساختاری برای برون رفت از بحران اقتصادی.

۲-تاکید بر اهمیت همبستگی کامل با لبنان در سایه بدترین بحران سیاسی و اقتصادی و اجتماعی از چندین دهه گذشته و حمایت از دولت و نهادهای دولتی در راستای حفظ حاکمیت ملی و امنیت و ثبات و تمامیت ارضی لبنان و تاکید بر حق لبنان برای آزاد کردن یا پس گرفتن مزارع شبعا و تپه های کفر شوبا و بخش لبنانی شهر الغجر و مقاومت در برابر هر گونه تجاوز با ابزارهای قانونی و تاکید بر اهمیت و لزوم تفاوت قائل شدن بین تروریسم و مقاومت در برابر اشغالگری اسرائیل که به عنوان حق لبنان در کنوانسیون های بین المللی و اصول قانون بین الملل معرفی شده است.

۳-استقبال از اقدامات مقامات لبنان برای افزایش سرعت روند آغاز در کاوش و استخراج نفت و گاز و تاکید بر حق ملی لبنان درباره استفاده از منابع طبیعی کشور در منطقه ویژه اقتصادی و آب های منطقه ای.

۴-حمایت از خواسته لبنان از جامعه جهانی مبنی بر اجرای قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت درباره پایان دادن به ادامه تجاوزگری ها و نقض حریم زمینی و هوایی و دریایی این کشور از سوی اسرائیل. حمایت از لبنان در زمینه ایستادگی در برابر این تجاوزگری ها و تاکید بر حق مسلم این کشور در دفاع از خود و خواسته لبنان بر لزوم اجرای قطعنامه های مجمع عمومی سازمان ملل درباره لکه های نفتی پدیدار شده در سواحل لبنان که بر این اساس اسرائیل موظف شده خسارت مالی ناشی از بمباران نیروگاه برق بیروت در جنگ ماه ژوئیه ۲۰۰۶ را بدهد.

۵-تاکید بر لزوم حفظ ساختار کثرت گرای منحصر به فرد قدرت در لبنان که به طور مساوی بین مسلمانان و مسیحیان تقسیم شده است و نیز تاکید بر پیام متمدنانه و تنوع فرهنگی مبتنی بر همزیستی لبنان.

۶-ستایش نقش ملی ارتش لبنان و ماموران لبنانی برای حفظ امنیت و صلح ملی و حمایت از تلاش های جاری در راستای بسط نفوذ حاکمیت تا سطحی که در عرف بین المللی تعریف شده است.

‏۷-ستایش از تلاش های لبنان برای استقبال از آوارگان سوری به رغم شرایط بحرانی اقتصادی و اجتماعی در این کشور و استقبال از مواضع کشورهای عربی موافق با دیدگاه لبنان درباره افزایش تلاش برای بازگشت آوارگان سوری به سوریه چرا که شرایط برای این آوارگان در بازگشت به کشورشان و برخورداری از امنیت مهیا شده است و لبنان همواره تاکید کرده که حضور آوارگان سوری در لبنان موقتی است و آنها به هیچ عنوان در جامعه لبنان ادغام نخواهند شد چرا که این مساله تهدید وجودی برای لبنان به شمار می رود. لبنان از جامعه جهانی و کشورهای عربی می خواهد تا نقشه راه شفاف با قابلیت اجرایی برای بازگشت همه آوارگان سوری به کشورشان تنظیم کند.

۸-حمایت از موضع لبنان درباره مخالفت با اعطای تابعیت به پناهجویان چون در غیر اینصورت ثبات و یکپارچگی کشور در معرض خطر قرار می گیرد و نیز پایبندی به حق پناهجویان فلسطینی برای بازگشت به کشورشان با توجه به قطعنامه شماره ۱۹/۱۹۴۸ مجمع عمومی سازمان ملل و قطعنامه های مربوطه و ابتکار صلح عربی که در نشست سران عرب در بیروت در سال ۲۰۰۲ تصویب شد و تاکید بر لزوم رفتار مسئولانه دولت ها و سازمان های بین المللی از جمله مشارکت بی وقفه در تامین مالی اونروا و حمایت از نقش و اختیارات این نهاد.
‏۹-حمایت از تلاش دولت لبنان برای بازسازی بندر بیروت که انفجار در آن منجر به کشته و زخمی شدن هزاران نفر شد. لبنان نقش محوری و تاریخی به عنوان شاهراه مبادله کالا بین کشورهای جهان و جهان عرب داشته است. از این رو از تحقیقات جاری برای کشف جزئیات انفجار و بازخواست عامل آن حمایت می کنیم.

۱۰-تاکید بر حمایت از نتایج نشست های پیاپی بین گروه بین المللی حمایت از لبنان و استقبال از تلاش های جامعه جهانی برای افزایش ثبات در لبنان به واسطه برگزاری نشست های متعدد بین این گروه و اجلاس کمک کنندگان سیدر و رم به اقتصاد و ارتش لبنان.

‏۱۱-تاکید بر لزوم توجه مقامات لبنان به احترام قطعنامه های بین المللی و روند دادرسی و اجرای عدالت در پرونده جنایت ترور پرزیدنت شهید رفیق حریری و یارانش به دور از سیاسی کاری و انتقام جویی که تبعات ناگوار بر امنیت و ثبات و یکپارچگی و صلح داخلی لبنان نداشته باشد.

-حمایت از تلاش های دولت لبنان برای پیگیری پرونده ناپدید شدن امام موسی صدر و یارانش شیخ محمد یعقوب و خبرنگار عباس بدر الدین در راستای آزادی آنها و اقدام برای بازخواست مقامات رژیم سابق در لیبی برای مختومه کردن پرونده این جنایت.

۱۲- استقبال
-استقبال از تمایل لبنان برای تداوم روند ابتکار کویت که مورد حمایت کشورهای عربی و خارجی دوست قرار دارد. دولت لبنان با توجه به جایگاه باثبات این کشور در جهان عرب و تمایل به نقش آفرینی موثر در جهان عرب و نظام اقدام مشترک عربی نیز از این ابتکار حمایت کرد و اقداماتی برای اجرای آن به منظور رسیدن به اهداف مد نظر انجام داد.

-استقبال از کمک های عربی به لبنان در راستای کاهش بار بحران های اقتصادی و اجتماعی و پولی نفسگیر بر مردم لبنان و حمایت از نهادها و بخش های کلیدی مختلف به خصوص نهادهای امنیتی و نظامی و حوزه برق.

-از تمایل مردم لبنان برای ایجاد روابط بهینه با کشورهای عربی و در پیش گرفتن سیاست خارجی بی طرفی در سطح عربی از سوی دولت لبنان و احترام متقابل به حاکمیت ملی و منافع و گسترش پایگاه منافع مشترک و احترام منشور سازمان ملل و قانون بین الملل و سند اتحادیه عرب به خصوص ماده هشتم در راستای صیانت از منافع عالی لبنان استقبال می کنیم.

ملاحظات
دولت لیبی معتقد است که فقره مربوط به ناپدید شدن صدر و دو نفر از یارانش «نتایج تحقیق را نادیده می گیرد و لذا باید منتظر نتایج کمیته تحقیق قضایی در لیبی و لبنان ماند».



سفیر ایران در سعودی: ریاض نقش مؤثری در جلوگیری از تنش ایفا کرد

عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
TT

سفیر ایران در سعودی: ریاض نقش مؤثری در جلوگیری از تنش ایفا کرد

عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)
عنایتی تأکید کرد آنچه در روابط با پادشاهی عربی سعودی در طول دو سال محقق شد، برابر با تلاش چندین ساله است (عکس از ترکی العقیلی)

در پنجم سپتامبر ۲۰۲۳، دکتر علیرضا عنایتی وارد فرودگاه بین‌المللی ملک خالد در ریاض شد تا مأموریت خود را به عنوان سفیر ایران در پادشاهی عربی سعودی آغاز کند. این اتفاق پس از امضای توافق ازسرگیری روابط دیپلماتیک در دهم مارس همان سال با میانجی‌گری چین و پس از قطع روابطی نزدیک به هفت سال رخ داد.

با گذشت نزدیک به دو سال از بازسازی روابط دیپلماتیک میان ریاض و تهران، سفیر عنایتی در گفت‌وگو با «الشرق الأوسط» بیان کرد آنچه در این مدت محقق شده معادل «دستاوردهای چندین سال» است و این را ناشی از «استحکام و ماهیت روابط» میان دو کشور دانست.

دیپلمات ایرانی موضع پادشاهی عربی سعودی در قبال حملات اخیر رژیم اسرائیل به ایران را «قابل‌تقدیر» توصیف کرد و گفت ریاض نقش فعالی در آرام‌سازی اوضاع و اعمال فشار برای جلوگیری از تنش ایفا کرده است. او افزود: «از هرگونه نقشی از سوی برادران‌مان در پادشاهی، به‌ویژه شاهزاده محمد که همواره همراه ما بوده، استقبال می‌کنیم.»

عنایتی سابقه طولانی فعالیت در پادشاهی عربی سعودی دارد. او کار خود را از سال ۱۹۹۰ به عنوان کنسول ایران در جده آغاز کرد و در اوایل دهه ۲۰۰۰ به عنوان کاردار در ریاض منصوب شد. او پس از بیش از دو دهه، در سال ۲۰۲۳ به‌عنوان سفیر به این کشور بازگشت و تجربه‌ای انباشته در امور منطقه‌ای با خود دارد.

حملات «آشکار» به ایران

سفیر ایران، حملات اخیر اسرائیل به ایران را «آشکار» توصیف کرد و توضیح داد که در آن زمان، تهران در حال مذاکره غیرمستقیم با ایالات متحده بود. او گفت:
«ایران نیمه‌شب، در حالی که مردم در خانه‌هایشان خواب بودند، مورد حمله قرار گرفت و عده‌ای شهید شدند. این حمله در معنای کامل آن، جنایت آشکار بود. ما با تکیه بر منشور سازمان ملل، پاسخ متقابل دادیم و به دشمن نشان دادیم که ایران آغازگر جنگ نیست اما با قدرت و پایداری از خود دفاع می‌کند.»

انسجام کشورهای منطقه

عنایتی گفت که واکنش کشورهای منطقه به حملات اسرائیل، نشان‌دهنده انسجام آشکاری بود. او اشاره کرد که نخستین تماس تلفنی وزیر امور خارجه ایران، از جانب همتای سعودی‌اش، شاهزاده فیصل بن فرحان برای محکومیت «حمله آشکار» دریافت شد و سپس بیانیه وزارت امور خارجه پادشاهی نیز منتشر شد.
او افزود: «این مواضع قابل‌تقدیر با تماس تلفنی شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد و رئیس شورای وزیران، با رئیس‌جمهور پزشکیان برای محکوم‌کردن و ابراز انزجار از این حملات تکمیل شد. پس از آن، تماس رئیس‌جمهور پزشکیان با برادرش شاهزاده محمد برقرار شد و دیگر کشورهای شورای همکاری نیز مواضعی در حمایت از جمهوری اسلامی گرفتند.»

محمد بن سلمان «همیشه همراه ما بوده»

سفیر تهران از تلاش‌های اخیر پادشاهی عربی سعودی برای آرام‌سازی اوضاع و توقف حملات اسرائیلی قدردانی کرد و گفت: «این تلاش‌ها ارزشمند بود و ما از آن استقبال کردیم. ما بر نقش پادشاهی در آرام‌سازی شرایط و جلوگیری از حملات تأکید می‌کنیم، این نقش بسیار شرافتمندانه است. در گفت‌وگوها، تماس‌ها و دیدارهای دوجانبه، ایران همواره بر نقش و مواضع قابل‌تحسین پادشاهی تأکید کرده است؛ از محکوم‌کردن حملات گرفته تا تلاش برای جلوگیری از آنها. از هرگونه نقش برادران‌مان در پادشاهی، به‌ویژه شاهزاده محمد که همواره همراه ما بوده، استقبال می‌کنیم.»

۴۰۰ هزار ایرانی از پادشاهی عربی سعودی بازدید کردند

دکتر عنایتی توضیح داد که روابط پس از بازگشت، پیشرفت چشمگیری داشته است و گفت: «آنچه در طول دو سال از این روابط برداشتیم، به‌گونه‌ای است که گویی در چند سال رخ داده است. گویی روابط اصلاً قطع نشده بود و این نشان از عمق و اصالت این روابط دارد.»

او افزود: «در سال جاری، بیش از ۲۰۰ هزار زائر عمره از ایران به پادشاهی آمده‌اند و اگر تعداد حجاج را نیز بیفزاییم، تعداد بازدیدکنندگان ایرانی از پادشاهی در طول یک سال به ۴۰۰ هزار نفر می‌رسد، که این شاخص بسیار مثبتی است. همه این افراد از پادشاهی بازدید کرده و آن را از نزدیک شناخته‌اند.»

سفر خالد بن سلمان

سفیر درباره سفر وزیر دفاع پادشاهی عربی سعودی به تهران گفت: «ایران این سفر را اقدامی حاکمیتی و بسیار مهم دانست و آن را نقطه عطفی تاریخی در روابط تلقی کرد.»
او افزود: «این سفر، دیدار شاهزاده با رئیس‌جمهور پزشکیان، رهبری و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح (که در رویدادهای اخیر جان باخت) باعث ایجاد درکی مشترک بین دو طرف شد مبنی بر اینکه ما شریک در ساختن منطقه هستیم. این برداشت در طرف ایرانی بسیار مثبت بود.»

او ادامه داد: «برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا پیگیری‌های لازم پس از این سفر را ادامه دهیم و معتقدیم این سفر روابط ایران و پادشاهی عربی سعودی را از سطحی عادی به روابطی عمیق و بنیادین ارتقا داد.»

روابط و چشم‌اندازها

سفیر عنایتی معتقد است که روابط اقتصادی و تجاری میان دو کشور نیازمند تلاش بیشتری برای تقویت است. او گفت: «ما توافق‌نامه‌ای جامع در زمینه تجارت، اقتصاد، سرمایه‌گذاری، فرهنگ، جوانان و ورزش داریم که در توافق پکن بر آن تأکید شده است. توافق‌نامه‌ای دیگر نیز برای جلوگیری از مالیات مضاعف به صورت مقدماتی امضا شده و ما پیش‌نویس توافق‌نامه‌ای برای حمایت و تشویق سرمایه‌گذاری متقابل نیز ارائه کرده‌ایم. همچنین توافق‌نامه‌ای در زمینه حمل‌ونقل زمینی وجود دارد که می‌تواند پادشاهی، امارات و عمان را به سواحل شمالی متصل کرده و آن را به گذرگاهی به آسیای مرکزی تبدیل کند.»

در مورد نقش ایران در منطقه، دکتر علیرضا عنایتی اظهار کرد که تهران از مدلی برای امنیت منطقه‌ای حمایت می‌کند که بر توسعه، اقتصاد و فرهنگ متکی است، نه قدرت نظامی. در پاسخ به اینکه برخی نگاه‌ها، نقش ایران را عامل بی‌ثباتی می‌دانند، گفت: «ما بیگانه‌ای نیستیم که وارد منطقه شویم و نقشی را تحمیل کنیم. ما بخشی از منطقه هستیم، از فرزندان آن هستیم و در آن زندگی می‌کنیم.»

او افزود: «ما اشتراکات فرهنگی، تاریخی و دینی زیادی در منطقه داریم. اگر در برخی دیدگاه‌های سیاسی اختلافی وجود داشته باشد، این نباید به قطع رابطه بیانجامد. این اختلاف را می‌توان تنها از طریق گفت‌وگو حل کرد. هیچ راهی بهتر – بلکه جایگزینی برای آن وجود ندارد – از گفت‌وگو میان برادر با برادر، همسایه با همسایه و میان مسائل مختلف.»

او تأکید کرد: «امنیت ما یکپارچه است. نمی‌توانیم از امنیت تکه‌تکه سخن بگوییم. ما آنچه از منطقه می‌شنویم را تکرار می‌کنیم: امنیت مبتنی بر توسعه. ما از این رویکرد حمایت می‌کنیم. زمانی که از امنیت مبتنی بر تسلیحات، جنگ‌افزار، نظامی‌گری، ژئوپلیتیک و سیاست فاصله گرفته شود، می‌توان آن را با امنیت مبتنی بر توسعه، اقتصاد، تجارت، فرهنگ و مردم جایگزین کرد.»