ترور عقيل و وهبی در ضاحیه؛ همه فرماندهان «الرضوان» کشته شدند

اسرائیل از کشته شدن فرماندهان تأمین و محورها و یکی از طراحان «اشغال الجلیل» خبر داد

ترور عقيل و وهبی در ضاحیه؛ همه فرماندهان «الرضوان» کشته شدند
TT

ترور عقيل و وهبی در ضاحیه؛ همه فرماندهان «الرضوان» کشته شدند

ترور عقيل و وهبی در ضاحیه؛ همه فرماندهان «الرضوان» کشته شدند

حمله اسرائیل به محل جلسه نظامی در ضاحیه جنوبی بیروت، به پایان فرماندهی سطح اول «یگان الرضوان»، واحد نخبه «حزب‌الله»، منجر شد.
این حمله باعث کشته شدن فرمانده کل یگان، ابراهیم عقیل و فرمانده واحد آموزش و فرمانده پیشین آن احمد وهبی شد. حزب‌الله شنبه این خبر را در بیانیه‌هایی جداگانه منتشر کرد.
ترور عقیل، که از سوی آمریکا نیز به دلیل ارتباط با انفجارهای مقر «مارینز» و سفارت آمریکا در بیروت در سال ۱۹۸۳ تحت تعقیب بود، ضربه بزرگی به یگان نخبه نظامی حزب‌الله وارد کرد. او یکی از مهم‌ترین فرماندهان نظامی میدانی بود که از آغاز جنگ ترور شده است. حزب‌الله او را با عنوان «فرمانده بزرگ جهادی» یاد کرد، همانطور که فؤاد شکر را در ژوئیه گذشته این‌گونه خطاب کرد. همچنین احمد وهبی را با عنوان «شهید فرمانده» معرفی کرد. وهبی یکی از سه نفری بود که طی ماه‌های گذشته در جنوب لبنان، از جمله وسام طویل، فرمانده یگان «نصر»، و محمد ناصر، فرمانده یگان «عزیز» ترور شدند.
وزارت بهداشت لبنان اعلام کرد که تعداد قربانیان حمله هوایی اسرائیل به ضاحیه جنوبی بیروت، که فرماندهان حزب‌الله را هدف قرار داد، به ۳۷ نفر رسیده است.
کارهای پاکسازی همچنان ادامه دارد. این حمله به کشته شدن ۱۶ نفر از اعضای حزب‌الله منجر شد. این در حالی است که حزب چند روز پیش هزاران دستگاه ارتباطی خود را از دست داد.

عضو «شورای جهادی»

حزب‌الله در بیانیه‌ای عقیل را یکی از «بنیان‌گذاران جهاد اسلامی در بیروت» معرفی کرد. او از فرماندهان برجسته مقاومت در برابر اشغال اسرائیل در اوایل دهه ۱۹۸۰ بود. عقیل از اوایل دهه ۹۰ مسئول آموزش مرکزی حزب‌الله بود و نقش کلیدی در توسعه توانمندی‌های انسانی مقاومت داشت. همچنین او از سال ۱۹۹۷ تا پس از آزادسازی، مسئول واحد عملیاتی جبل عامل بود و عملیات‌های برجسته‌ای را رهبری کرد.
عقیل از سال ۲۰۰۸ به عنوان معاون دبیرکل در امور عملیات و عضو شورای جهادی حزب فعالیت می‌کرد. او بر تأسیس و رهبری «نیروی الرضوان» نظارت داشت و تا زمان کشته شدنش در این مسئولیت باقی ماند. همچنین عملیات نظامی «الرضوان» در جبهه پشتیبانی لبنان را در جنگ غزه هدایت کرد.

تحت تعقیب آمریکا

عقیل از سال ۲۰۱۵ تحت تعقیب آمریکا بود. برنامه «پاداش برای عدالت» تا ۷ میلیون دلار برای اطلاعات درباره او جایزه تعیین کرده بود. طبق این برنامه، عقیل عضو کلیدی «جهاد اسلامی» بود که مسئولیت انفجار سفارت آمریکا در بیروت در سال ۱۹۸۳ و حمله به مقر مارینز را بر عهده داشت. او همچنین در ربودن گروگان‌های آمریکایی و آلمانی در لبنان نقش داشت.
در سال ۲۰۱۵، وزارت خزانه‌داری آمریکا عقیل را به عنوان «تروریست» معرفی کرد و در سال ۲۰۱۹، وزارت خارجه آمریکا او را به عنوان «تروریست جهانی» طبقه‌بندی کرد. همچنین اینترپل حکم جلب عقیل را به دلیل مشارکت او در ربودن دو گروگان آلمانی و انفجار پاریس در دهه ۱۹۸۰ صادر کرد.

احمد وهبی

حمله اسرائیل شامل ترور احمد وهبی، فرمانده یگان آموزش حزب‌الله، نیز شد. حزب‌الله او را یکی از فرماندهان میدانی عملیات انصاریه در سال ۱۹۹۷ دانست که طی آن ۱۷ سرباز اسرائیلی کشته شدند.
وهبی مسئولیت‌های متعددی در واحد آموزش مرکزی حزب‌الله تا سال ۲۰۰۷ داشت. او از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۴ مسئولیت آموزش در «الرضوان» را برعهده داشت. وهبی از فرماندهان اصلی در مبارزه با گروه‌های تکفیری در مرزهای لبنان و سوریه بود.

فرماندهان محورها

حمله اسرائیل نه تنها به کشته شدن فرماندهان یگان و آموزش منجر شد، بلکه فرماندهان محورها و تأمین را نیز هدف قرار داد. سامر حلاوی فرمانده منطقه ساحل، عباس مسلمانی فرمانده منطقه قانا، و عبد الله حجازی فرمانده منطقه جبال رامیم از جمله آنها بودند.



فیروز در نود سالگی... نغمه‌ای جاودان از لبنان

در هر خانه‌ای تصویری از او هست... فیروز، نماد لبنان، به نود سالگی رسید و هرگز پیر نشد (الشرق الأوسط)
در هر خانه‌ای تصویری از او هست... فیروز، نماد لبنان، به نود سالگی رسید و هرگز پیر نشد (الشرق الأوسط)
TT

فیروز در نود سالگی... نغمه‌ای جاودان از لبنان

در هر خانه‌ای تصویری از او هست... فیروز، نماد لبنان، به نود سالگی رسید و هرگز پیر نشد (الشرق الأوسط)
در هر خانه‌ای تصویری از او هست... فیروز، نماد لبنان، به نود سالگی رسید و هرگز پیر نشد (الشرق الأوسط)

او که انسی الحاج شاعر، «جاودانه»اش نامید، فیروزی که هر سال که می‌گذرد، پیوندش با دل‌ها عمیق‌تر و صدایش بیشتر در گوش‌ها و خاطره‌ها حک می‌شود. سال‌ها، حتی اگر نود باشد، برای یک اسطوره که زمان نامش را بر ستون‌های جاودانگی حک کرده است، چه اهمیتی دارند؟

فیروز سکوت را بر پرگویی و انزوا را بر اختلاط و حضور ترجیح داد (اینستاگرام)

در نود سالگی‌اش، «بانوی آواز» در خانه‌اش در یکی از روستاهای کوهستانی لبنان نشسته و حافظ خاطرات یک ملت است. لبنانی‌ها دوست دارند بگویند: «تا زمانی که فیروز خوب است، لبنان هم خوب است». گویی حضور او در جایی از این لبنان خسته، پشت دری بسته‌که تنها عده‌ای اندک آن را می‌کوبند، برای نگهداری این کشور از هم پاشیده کافی است. همان‌طور که یک ترانه صبحگاهی از او کافی است تا آفتاب بر خلیج بیروت بتابد:
«یا مینا الحبايب یا بیروت... یا شطّ اللی دايب یا بیروت... یا نجمة بحریّة عم تتمرجح عالمیّ...»

بانوی سکوت

نهاد حداد که به فیروز لبنان و عرب تبدیل شد، در خانه دوردستش شمع نود سالگی‌اش را در کنار فرزندانش خاموش می‌کند. فیروز هرگز اهل سر و صدا نبوده است و این روزها نیز زمانی برای جشن گرفتن نیست، چرا که شناب افزایش شمار قربانیان و ویرانی‌ها در این کشور سریع‌تر از سال‌های عمر است.
او که به عنوان «بانوی سکوت» شناخته می‌شود، کمتر سخن می‌گوید و بیشتر آواز می‌خواند. آوازش تاریخ هنر و موسیقی را سیراب کرده، اما سخنش اندک بوده است. این را می‌توان از تعداد کم مصاحبه‌هایش فهمید. بسیاری به او به خاطر این سکوت طولانی خرده گرفتند، اما او ترجیح داد از طریق ترانه‌ها پاسخ دهد.
در ترانه‌هایش که از مرز زمان و مکان می‌گذرند و در سخنان معدودی که از طریق رسانه‌ها بیان کرده، فیروز حرف‌های بسیاری زده است. افکارش از حکمتی ساده و فلسفه‌ای بی‌ادعا سرچشمه می‌گیرند.

«پادشاهی من جایی برای گریه ندارد»

فیروز در زندگی شخصی‌اش به ندرت از «من» سخن گفته است؛ شاید به خاطر خجالتی بودن یا برای حفظ هاله استثنایی‌اش. این موضوع حتی در ترانه‌هایش نیز دیده می‌شود. اما در برخی از آثار جدیدش، به ویژه در آهنگ «فیكن تنسوا» از آلبوم «كيفك إنت» (1991)، برای اولین بار «منِ» خود را آشکار کرد:
«أنا البيسمّوني الملكة وبالغار متوّج زمني ومملكتي ما فيها بكي وجبيني ولا مرة حني».

فیروز مادر

فیروز، همچنان که زندگی خصوصی‌اش را پشت عینک‌های تیره مخفی کرد، تلاش داشت زندگی خانوادگی‌اش را نیز دور از چشم‌ها نگه دارد. با این حال، جزئیات زیادی از تراژدی خانوادگی او به رسانه‌ها و حتی به ترانه‌هایش راه یافت.

فیروز در مصاحبه‌ای معروف با فریدریک میتران، همسرش عاصی الرحبانی را فردی «سخت‌گیر و دیکتاتور» توصیف کرد. اما با وجود چالش‌های زندگی مشترکشان، زمانی که عاصی بیمار شد، برایش چنین خواند:
«سألوني الناس عنك يا حبيبي كتبوا المكاتيب وأخذها الهوا».

فیروز، این صدای جاودانه، حتی در نود سالگی همچنان نماد یک ملت است و صدایش در خانه هر لبنانی جاودان باقی مانده است.
افتخارات بسیاری که زندگی فیروز را روشن کرده‌اند، با اندوه‌ها و آزمون‌های دشواری مانند از دست دادن دخترش لیال در اوج جوانی همراه بوده‌اند. در حالی که این فاجعه در ترانه‌ها و مصاحبه‌های مطبوعاتی حضور نداشت، داستان پسرش هَلی و بیماری او در کودکی، به طور غیرمستقیم، در آثاری چون «بکوخنا یا ابني» (۱۹۶۶) با کلمات شاعر میشال طراد و آهنگ‌سازی برادران الرحبانی انعکاس یافت.

فیروز نودمین سالگرد تولد خود را جشن می‌گیرد. او متولد 21 نوامبر 1934 است (فیس‌بوک)

«علوّاه لو فيّي يا عينيّي لأطير اتفقّدك يا رجوتي بعدك زغير...». روایت شده که این شعر به پسر نوزاد شاعر تقدیم شده بود، اما کلمات آن مورد توجه برادران الرحبانی قرار گرفت و با داستان فیروز و پسر بیمار او که به خاطر کنسرت‌ها و سفرهای هنری مجبور به ترک او می‌شد، همخوانی یافت.
فیروز در نود سالگی هنوز شخصاً از هَلی که از راه رفتن، شنیدن و صحبت کردن محروم است، مراقبت می‌کند. او در سال ۱۹۹۹ بار دیگر او را با صدای خود در ترانه «سلّملي عليه» به یاد آورد. برخی منابع می‌گویند این ترانه توسط او و زیاد درباره هَلی نوشته شده است:
«سلّملي عليه وقلّه إني بسلّم عليه وبوّسلي عينيه وقلّه إني ببوّس عينيه».

عکسی که دختر فیروز، ریما الرحبانی، در سال ۲۰۲۲ از مادرش همراه با دو برادرش هَلی و زیاد منتشر کرد (اینستاگرام)

مشهورترین سفیر لبنان

فیروز با صدایش نقشه وطن را ترسیم کرد و صدای خود را وقف افتخار لبنان نمود، همان‌طور که در ترانه «وعدي إلك» از نمایشنامه «أيام فخر الدين» (۱۹۶۶) می‌گوید. این عشق تنها در ترانه‌ها نبود؛ او حتی در شدیدترین سال‌های جنگ نیز همچون نگهبانی از کلیدهای کشور باقی ماند. وقتی موشکی به ساختمانی که او در آن سکونت داشت برخورد کرد، ترسید و سکوتش عمیق‌تر شد و به دعا پناه برد.
ترانه‌هایی که توسط عاشقان لبنان، عاصی و منصور الرحبانی، ساخته شده بود، چون گردنبندی الماس بر گلوی فیروز نشستند.

این ترانه‌ها در صدای او به سرودهای ملی تبدیل شدند و هر واژه و نغمه، افتخار او به لبنانی بودن را به نمایش گذاشتند.
شاعر جوزیف حرب شاید این عشق فیروزی به لبنان را از شمال تا جنوب در ترانه «إسوارة العروس» که فیلمون وهبی آهنگ‌سازی کرده بود، خلاصه کرده باشد:
«لمّا بغنّي اسمك بشوف صوتي غلي... إيدي صارت غيمة وجبيني علي».

در بزرگ‌ترین پایتخت‌های جهان، صدای فیروز طنین‌انداز شد:
«بمجدك احتميت بترابك الجنّة ع اسمك غنيت ع اسمك رح غنّي».
او وعده داد و وفا کرد، و لبنان در تمامی محافل بین‌المللی همراه او باقی ماند تا جایی که به مشهورترین سفیر این کشور در سراسر جهان تبدیل شد.
در نود سالگی، فیروز همچون شمعی بر پلکان بعلبک ایستاده است؛ روغن در چراغ می‌ریزد تا تاریکی را روشن کند. شاید قلعه زیر سنگینی سال‌ها و چالش‌ها بلرزد، اما سقوط نمی‌کند. صدای «بانو» پلی است که از دشت بقاع به بیروت، به جنوب، و تا فلسطین، دمشق و مکه امتداد می‌یابد. او همچنان شهرها را در آغوش می‌گیرد و از دیوارهای آتشین با ندای خود عبور می‌کند:
«بيتي أنا بيتك وما إلي حدا من كتر ما ناديتك وسع المدى... أنا عالوعد وقلبي طاير صوبك غنّية»