اسرائیل و «حماس» یکدیگر را به مانع تراشی برای به انجام رساندن توافق آتش بس در نوار غزه متهم کردند و در این میان طرف های میانجی و برخی از کشورهای عربی خواستار اجرای همه بنود «معامله» شدند.
کارشناسانی که «الشرق الاوسط» با آنها گفتگو کرده می گویند اتهام زنی متقابل قبل از آغاز اجرای توافق (یکشنبه ۱۹ ژانویه) این سوال را مطرح می کند که آیا «این توافق تا مرحله دوم و سوم دوام خواهد آورد»؟
کارشناسان پیش بینی می کنند که بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل به رغم «اقدامات و اظهارات تحریک آمیز» مجبور خواهد شد مرحله اول ۴۲ روزه در این توافق را اجرا کند چرا که او در معرض فشارهای خارجی از سوی دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا و اعتراضات داخلی برای تکمیل توافق قرار دارد.
برقراری آتش بس در غزه بیش از یک سال است که با دست اندازهای گوناگونی روبرو بود اما همزمان با نزدیک شدن به روز تحلیف ترامپ ۲۰ ژانویه تلاش های سه کشور میانجی مصر و قطر و آمریکا به نتیجه رسید و یک توافق سه مرحله ای به امضا رسید که از روز یکشنبه (۱۹ ژانویه) اجرا خواهد شد. در بیانیه مشترک طرف های میانجی آمده که ۳۳ گروگان در نوار غزه در ازای هزار زندانی فلسطینی در زندان های اسرائیل آزاد خواهند شد.
نتانیاهو روز پنجشنبه (۱۶ ژانویه) در بیانیه ای گفت که «حماس» «بخش هایی از توافق را نقض کرده است». در مقابل عزت الرشق یکی از رهبران «حماس» ضمن تکذیب اظهارات نتانیاهو گفت «حماس» تمام مفاد توافق را رعایت کرده است. رسانه های فلسطینی گفتند «حملات هوایی اسرائیل در بیش از یک نقطه در نوار غزه باعث جان باختن صد نفر شد».
البته ساعاتی پس از اعلام توافق «آتش بس» نه تنها بمباران در غزه ادامه پیدا کرد بلکه فشارهای داخلی در اسرائیل نیز ادامه داشتند. به گزارش شبکه آمریکایی «الحره» بتسالل اسموتریچ وزیر دارایی راست افراطی در اسرائیل تهدید کرد اگر جلسه رای گیری به این توافق در کابینه تشکیل شود به آن رای منفی می دهد.
روزنامه «معاریو» اسرائیل پنجشنبه (۱۶ ژانویه) به نقل از برخی منابع تاکید کرد «نتانیاهو نمی تواند زیر توافق مبادله» اسرا برند. در این میان نخست وزیر اسرائیل در بیانیه ای گفت در حال تلاش برای رفع «جزئیات اخیر» در این توافق هستیم. او به جزئیات بیشتری در این باره اشاره نکرد.
سرلشکر سمیر فرج کارشناس مسائل استراتژیک و نظامی گفت واکنش اسرائیل از زمان اعلام توافق نشان می دهد که نتانیاهو می خواهد «در این لحظات آخر با فشار تا حد امکان هر امتیازی شده کسب کند اما نتانیاهو نمی تواند از این توافق عقب نشینی کند به خصوص اینکه ترامپ و دولت فعلی آمریکا دو ضامن اجرای این توافق هستند». او افزود «احتمالا نقض محدود توافق و لاف زنی ها تا روز یکشنبه ادامه پیدا می کنند اما «حماس» به مفاد توافق پایبند خواهد بود و به این اظهارات اسرائیلی توجه نخواهد کرد».
دکتر عبد المهدی مطاوع تحلیلگر سیاسی فلسطینی معتقد است «این توافق دستکم در مرحله اول دوام خواهد آورد و نتانیاهو در مرحله اول زیر توافق نخواهد زد چرا که او می خواهد فشارهای داخلی را کم و ترامپ را راضی کند».
او افزود «نتانیاهو در مرحله های دوم و سوم که مدت زمانی مشخصی ندارند بدعهدی خواهد کرد و این دو مرحله را احتمالا طول خواهد داد چرا که مراحل دوم و سوم توافق اولویت ترامپ نیستند و ترامپ به وعده اصلی اش یعنی اصل رسیدن به توافق عمل کرد».
وزارت خارجه مصر که یکی از میانجی های این توافق بود پنجشنبه (۱۶ ژانویه) درباره ادامه حملات هوایی و تبادل اتهام بین طرفین بر لزوم پایبندی دو طرف توافق به همه مفاد و برنامه زمانی اجرایی تاکید کرد.
وزارت خارجه سعودی و شیخ عبد الله بن زاید آل نهیان وزیر خارجه امارات و ایمن الصفدی همتای اردنی اش در بیانیه های جداگانه بر «لزوم پایبندی به مفاد توافق» تاکید کردند.
سرلشکر فرج گفت «مصر و کشورهای عربی بر لزوم اجرای مفاد توافق تاکید می کنند و تلاش ها برای اجرای کامل آن ادامه خواهد داشت».
مطاوع افزود «خواست کشورهای عربی بر لزوم اجرای همه بنود توافق ممکن است «اهرم فشاری بر نتانیاهو باشد اما مانع نتانیاهو برای نقض مفاد توافق در مرحله های دوم و سوم نخواهد بود». او خاطر نشان کرد «ترامپ تنها کسی است که می تواند جلوی نقض مفاد توافق را بگیرد اما هنوز مشخص نیست که ترامپ در اوایل روی کار آمدنش تا چه حد می تواند جلوی نقض احتمالی مفاد توافق را بگیرد».
فرج افزود پس از پایان مرحله اول توافق چالش بزرگی وجود خواهد داشت چرا که «تعداد گروگان های کشته شده بیشتر از گروگان های زنده است و شاید نتانیاهو به این بهانه بخواهد دست به تحول دراماتیک و نقض گسترده توافق بزند و در این شرایط این توافق ممکن است دوام نیاورد».
