انتخابات در ایران؛ پیش‌بینی پیروزی محافظه کاران

إيرانيات يدلين بأصواتهن في مركز اقتراع جنوبي طهران الجمعة (أ.ف.ب)
إيرانيات يدلين بأصواتهن في مركز اقتراع جنوبي طهران الجمعة (أ.ف.ب)
TT

انتخابات در ایران؛ پیش‌بینی پیروزی محافظه کاران

إيرانيات يدلين بأصواتهن في مركز اقتراع جنوبي طهران الجمعة (أ.ف.ب)
إيرانيات يدلين بأصواتهن في مركز اقتراع جنوبي طهران الجمعة (أ.ف.ب)

رای‌دهندگان ایرانی روز جمعه در انتخابات مجلس شورای اسلامی شرکت کردند، که در آن شرط‌بندی اصلی همچنان میزان مشارکت است، زیرا محافظه کاران تمایل دارند زمام حکومت را حفظ کنند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، این انتخابات به عنوان یک آزمون قدرت تلقی می‌شود زیرا اولین انتخابات پس از جنبش اعتراضی گسترده‌ای است که پس از مرگ مهسا امینی زن جوان در سپتامبر ۲۰۲۲ کشور را تکان داد.
علاوه بر انتخابات مجلس شورا، بیش از ۶۱ میلیون رای‌دهنده ایرانی برای انتخاب اعضای مجلس خبرگان رهبری که مسئول تعیین رهبر جمهوری اسلامی هستند، فراخوانده شدند.
مقامات بعدازظهر جمعه، از مشارکت «خوب» در ۵۹ هزار شعبه رای‌گیری خبر دادند.
هادی طحان نظیف، سخنگوی شورای نگهبان که مسئول سازماندهی این انتخابات است، تأکید کرد که میزان مشارکت در انتخابات «بیشتر» از آنچه در انتخابات قبلی در سال ۲۰۲۰ که در دوران بحران کووید برگزار شد، ثبت شده‌است.
چهار سال پیش، تعداد رای‌دهندگانی که رای خود را به صندوق انداختند، از ۴۲٫۵۷ درصد فراتر نرفت، که طبق آمار رسمی، کمترین میزان از زمان اعلام جمهوری اسلامی در سال ۱۹۷۹ است.
پیش‌بینی می‌شود نتایج انتخابات مجلس شورا که در آن به‌طور بی‌سابقه ۱۵ هزار و ۲۰۰ نامزد شرکت کردند، روز یکشنبه اعلام شود و مجلس شورا در اردیبهشت ماه تشکیل جلسه دهد.
طبق روال، علی خامنه‌ای، رهبر ایران، اندکی پس از هشت صبح (ساعت ۱۶:۳۰ به وقت گرینویچ) رای خود را به صندوق انداخت.
او در اظهاراتی کوتاه از ایرانی‌ها خواست تا «در اسرع وقت رای بدهند». او روز چهارشنبه خواستار مشارکت گسترده در رای‌گیری شده بود.
وی هشدار داده بود: «اگر انتخابات ضعیف برگزار شود همه ضرر می‌کنند و هیچ‌کس سودی نخواهد برد».
سپس تلویزیون دولتی تصاویری از مراکز رای‌گیری را نشان داد که در آن زنان و مردان به‌طور جداگانه و بی سر و صدا صف کشیده بودند تا رای خود را به صندوق بیندازند.
یک خبرنگار خبرگزاری فرانسه گزارش داد که نیروهای امنیتی به‌طور گسترده در مراکز رای‌گیری در تهران مستقر شده‌اند.

 

«نارضایتی»

 

مرادیانی، معلم ۳۵ ساله در یکی از شعب اخذ رای در جنوب تهران به خبرگزاری فرانسه گفت که رای خود را به صندوق انداخته‌است، چون «رهبری فرمودند شرکت بر همه واجب است مثل نماز».
اما برای بسیاری از ایرانی‌ها، نگرانی اصلی در حال حاضر اقتصاد با نرخ تورم بسیار بالای نزدیک به ۵۰ درصد است. در این زمینه هاشم هنرمند ۳۲ ساله خوزستانی (جنوب غربی) اظهار کرد: با توجه به نرخ تورم نزدیک به ۵۰ درصد، «بسیاری از مردم به دلیل نارضایتی از وضعیت سیاسی و اقتصادی ... و افزایش روزانه قیمت‌ها رای نمی‌دهند».
هانا (۲۱ ساله)، دانشجو در کردستان (غرب) که انتخابات را تحریم می‌کند، به نوبه خود گفت: «اگر من رای بدهم، چه فایده ای دارد؟ منتخبان به وعده‌های خود عمل نمی‌کنند».
موضوع شرکت در انتخابات ایران از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا مقامات آن را به عنوان شاهدی بر مشروعیت خود در صحنه بین‌المللی با توجه به تنش‌های ژئوپلیتیکی معرفی می‌کنند.
خامنه‌ای روز چهارشنبه در دیدار با جمعی از جوانان رای اولی در تهران گفت: «دشمنان چهارچشمی مراقب ایران عزیز و انتخابات روز جمعه هستند».
وی افزود: «اگر دشمن احساس کند ایرانی‌ها توانایی ندارید، همه نوع امنیت آنها را تهدید خواهد کرد».
وی ادامه داد: «آمریکا، سیاست‌های اغلب اروپایی‌ها، صهیونیست‌های خبیث، سرمایه‌داران و کمپانی‌های بزرگی که با انگیزه‌ها و به دلایل گوناگون با دقت مسائل ایران را پیگیری می‌کنند، بیش از هر چیز دیگری از حضور مردم در انتخابات و قدرت مردمی ایران بیمناک‌اند».
به نوبه خود، سپاه پاسداران ایران معتقد است که «مشارکت قوی» از «مداخله‌های خارجی» احتمالی در زمینه جنگ غزه بین اسرائیل و جنبش حماس فلسطینی مورد حمایت ایران جلوگیری می‌کند.
ایالات متحده روز پنجشنبه گفت که «انتظار ندارد» انتخابات ایران «آزاد و عادلانه» باشد.

 

محافظه کاران در قدرت

به گفته کارشناسان، انتظار نمی‌رود که تغییری در موازنه سیاسی درون مجلس شورا ایجاد شود.
در غیاب رقابت مؤثر اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرایان، اردوگاه اکثریت متشکل از گروه‌های محافظه‌کار و افراطی‌محافظه‌کار، همچنان تا حد زیادی کنترل مجلس شورا را در دست خواهد داشت.
این انتخابات تسلط گسترده محافظه کاران را که در حال حاضر بیش از ۲۳۰ کرسی از ۲۹۰ کرسی را در اختیار دارند، تقویت خواهد کرد.
اردوگاه اصلاح طلبان و اعتدال گرایان از انتخابات ۲۰۲۰ به حاشیه رانده شده‌اند و تنها پس از حذف تعداد زیادی از نامزدها توسط شورای نگهبان، امیدوار است برخی کرسی‌ها را به دست آورد.
از سوی دیگر، محافظه کاران نیز کنترل خود را بر مجلس خبرگان رهبری تقویت خواهند کرد، نهادی متشکل از ۸۸ نفر از روحانیون که برای یک دوره ۸ ساله با رای مستقیم انتخاب می‌شوند. آنها رهبر جدید را انتخاب و بر کار و امکان عزل او نظارت می‌کنند.
۱۴۴ نامزد خبرگان در این انتخابات با هم رقابت می‌کنند که همگی مرد هستند.
در حالی که نامزدی چهره‌های سرشناس رد شد که در راس آن حسن روحانی، رئیس‌جمهور میانه‌رو سابق (۲۰۱۳–۲۰۲۱) بود که با وجود ۲۴ سال عضویت در مجلس خبرگان، نامزدی وی برای مجلس خبرگان رد شد.
روحانی روز چهارشنبه گفت که رای دادن اقدامی است که باید توسط «کسانی که به وضعیت موجود معترضند» و «خواهان آزادی بیشتر» انجام شود.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.