از «بهشت کوچک» به اتاق های اسکان موقت به روایت آوارگان زن جنوب لبنان

زنانی که خانه هایشان را به دلیل جنگ ترک کردند و حریم خصوصی ندارند

TT

از «بهشت کوچک» به اتاق های اسکان موقت به روایت آوارگان زن جنوب لبنان

آوارگان زن که از جنوب لبنان به کمپ های آوارگان در بیروت منتقل شدند (فرانس پرس)
آوارگان زن که از جنوب لبنان به کمپ های آوارگان در بیروت منتقل شدند (فرانس پرس)

نانسی ساکن نبطیه در جنوب لبنان است اما حالا آواره شده و خود و خانواده اش به منطقه برج حمود در شرق بیروت منتقل شدند. نانسی پشت پنجره ایستاده است. اینجا نه دره دارد و نه دشت های سرسبز. از پنجره خانه اش در نبطیه در جنوب لبنان تا چشم کار می کرد دشت و سبزی و دره بود اما اینجا فقط سیمان است. «دلم برای تک تک آجرهای خانه مان که پدرم با هزار بدبختی ساخت تنگ شده است. دلم برای حیاط و اتاقم و چیزهایی کوچکی که آنجا گذاشتم تنگ شده است اما باز جای شکرش باقی است که من و اعضای خانواده ام سالم هستیم و پس از یک سفر مشقت بار و وحشتناک به بیروت رسیدیم».

نانسی در ادامه گفتگو با «الشرق الاوسط» در حالیکه بغض گلویش را برای یک هفته تمام گرفته بود افزود «من هنوز در شوک هستم.. از همان لحظه ای که در خانه زیبایمان را بستیم و از ترس بمباران اسرائیل نمی دانستیم چه بلایی سرمان می آید در شوک هستم».

هیولای تشنگی
زنان آواره این واژه ها را مرتب تکرار می کنند «سفر به مرگ» و «فیلم وحشتناک» و «هیولای تشنگی».
نانسی سرپناهی برای خود و خانواده اش پیدا کرد اما زنان بسیاری هستند که به کمپ های آوارگان در مناطق مختلف لبنان پناه بردند.

زنان فراوانی به مدارس پناه برده اند چرا که اجاره آپارتمان هم دشوار و هم گران است (آژانس عکس اروپا)

زینب می گوید «۱۳ ساعت توی ماشین بودیم.. مثل جهنم بود». از او می پرسم بدترین چیزی که از این سفر با خانواده ات از جنوب به بیروت به خاطر داری چیست؟ زینب بی درنگ گفت «تشنگی». او تعریف می کند که چطور بچه هایش به دلیل بمباران دور و برشان وحشت کرده بودند. آنها تشنه بودند و گریه می کردند. زینب اضافه کرد «از خانه که بیرون آمدیم وحشت کرده بودیم و یادمان رفت با خود آب ببریم. اتوبان خیلی ترافیک بود و مغازه ای نبود که از آنجا آب بخریم».

زینب که سی و اندی سال دارد با سه فرزندش به یکی از مراکز آوارگان پناه بردند. او مبتلا به کمبود سطح اکسیژن خون است و آرزویی جز «بازگشت به خانه اش ندارد حتی اگر آوار شده باشد».
بی خانمان شدن و آوارگی برای زنانی که از روی اجبار بهشت کوچک خانه را ترک کردند طاقت فرسا است.

روز بزرگ آوارگی... ده ها هزار دستگاه خودرو در اتوبان جنوب بیروت (آسوشیتد پرس)

حمایت در حد توان

مثلا زینب یادش رفت روسری هایش را با خود بیاورد. بتول سعی می کند با مسخره بازی و شوخی این فاجعه را فراموش کند. بتول گفت مهم ترین چیزی که یادم رفت همراه خود بیاورم شارژر موبایلم است.
کمیته های سازماندهی کمپ های آوارگان تلاش می کنند در حد توان نیازمندی های آوارگان زن و مرد را تامین کنند. خانم صباح مجاعص رئیس کمیته بحران در یکی از کمپ ها در منطقه ضهور الشویر (المتن شمالی) ورود و توزیع کمک ها را زیر نظر دارد و مسائل ۲۶۰ تن از آوارگان این کمپ را به طور شبانه روزی دنبال می کند.
مجاعص در گفتگو با «الشرق الاوسط» گفت «به عنوان یک زن درک می کنم که آوارگان زن چقدر استرس و ناراحتی روحی و روانی دارند و ما اینجا در حد توان می کوشیم تا با حتی چیزهای کوچک و پیش و پا افتاده اندکی از این ناراحتی و استرس آنها کم کنیم».
مجاعص خاطر نشان کرد «رختخواب و زیر انداز و پتو و انواع غذا و وسایل شوینده و نظافت شخصی و لباس و حتی اسباب بازی در اختیار آنها قرار می دهیم».
او که روزهای جنگ ژوئیه ۲۰۰۶ را به خاطر دارد افزود «سعی می کنیم از لحاظ روانی به زنان کمک کنیم تا با خود را با شرایط جدید وفق دهند. مثلا به آنها می گوییم اینجا مثل خانه خودتان است و مسئولیت آن را به عهده بگیرید. به آنها فرصت می دهیم تا به دلخواه خود آشپزی کنند و مسئولیت شستشو را بین خودشان تقسیم کنند و کارهای روزمره این چنینی».

بخشی از کمک هایی که به دست آوارگان در کمپ ها می رسد (الشرق الاوسط)

حمام کردن آسان نیست
کامله که حدود هفتاد سال دارد در راهروی یکی از مراکز آوارگان نشسته است. همسر هشتاد ساله اش نیز کنار او روی یک صندلی پلاستیکی نشسته است. فرزندان و نوه هایشان در اتاق دور و برشان هستند. این خانم مسن با چشمانی پر از اشک توی گوشم زمزمه می کند و می گوید «چیزی که بیش از همه ناراحتم کرده این است که از وقتی اینجا آمدم حمام نکردم».
او درباره حمام توضیح می دهد صف حمام کردن طولانی است و فقط حمام های مشترک دارند و همیشه آب گرم نیست. کامله گفت «این برای کسی به سن و سال من سخت است».
کامله یک فاجعه تمام عیار داشته و آن مرگ همسر دخترش به دلیل سکته قلبی در خودرو بود. آنها داشتند با ماشین از روستای معرکه در صور به سمت کمپ آوارگان می رفتند و ۱۵ ساعت در راه بودند. کامله که هنوز در شوک بود افزود «اگر چیزی روی زمین بیفتد از صدای آن وحشت می کنم».

کامله بیماری دیابت و فشار خون بالا و کمر درد دارد.

برخی از مدارس لبنان به کمپ های شلوغ و پر از کودک و زن تبدیل شده اند (فرانس پرس)

یک اتاق برای ۴۰ نفر
آوارگان زن مشکلات و دردهای فراوان دارند اما همه آنها از خوش برخورد بودن نیروهای داوطلب در کمپ ها می گویند.
سمیره می گوید «هر کاری از دستشان بر می آمد برای ما انجام دادند. رفتارشان خیلی خوب است». این زن ۶۰ ساله افزود خیلی چیزها را یادم رفت با خودم بیاورم اما اشکال ندارد. مهم این است که «به سلامت» به روستایم در جنوب بازگردم.

اکثریت زنان آواره همین آرزو را دارند. علیاء عواضه فعال زنان و مدیر اجرایی پلتفرم «نقطه- المختبر النسوی» و گروه کاری تحت نظر او امور زنانی که به کمپ های آوارگان منتقل شده اند را پیگیری می کنند. او با بازدید از این کمپ ها کمک های ویژه زنان را توزیع می کند.

بخشی از کمک های پلتفرم «نقطه» که به دست آوارگان زن می رسد (الشرق الاوسط)

علیاء عواضه در گفتگو با «الشرق الاوسط» خاطر نشان کرد «نداشتن حریم خصوصی برای زنان یکی از مشکلات بزرگ این کمپ هاست چرا که مدارسی که به پناهگاهی برای آوارگان تبدیل شدند کوچک هستند و تعدادشان کم است».
او افزود که از اتاقی بازدید کردم که ۴۰ نفر اعضای زن و مرد یک خانواده در آن سکونت داشتند. برخی کمپ ها سرویس های بهداشتی مشترک دارند و زنان امکان حمام رفتن ندارند».
او اظهار کرد «این شرایط بسیار دشوار و طاقت فرسا فشار روحی و روانی و استرس زنان را افزایش می دهد به ویژه اینکه آنها خانه هایشان را بدون وسایل شخصی شان ترک کردند».
علیاء عواضه گفت «فکر کنید بعضی از این زنان هنوز لباسی که روز فرارشان پوشیده بودند عوض نکرده اند و نتوانستند به حمام بروند و ترجیح دادند اول بچه هایشان حمام بروند چون جا تنگ است».

اولین سیلی به دخترم
حرف های مریم ۲۷ ساله که از شهرستان صریفا در جنوب لبنان به این کمپ منتقل شده است روایت گفته های علیاء عواضه است. «اینجا در کمپ رفتارشان بسیار انسانی است اما مشکل اصلی ما حمام کردن است چون حریم خصوصی نداریم».

توزیع لباس در میان آوارگان در یکی از کمپ ها (فرانس پرس)

او نمی تواند چهره ها و صداهایی که در طول مسیر از جنوب به بیروت دیده و شنیده از یاد ببرد: «مردم کنار جاده خوابیده بودند و شیون و زاری زنان و گریه بچه ها را هنوز به یاد دارم».
مریم به دلیل همین شرایط دچار ناراحتی روحی و روانی شده و دختر ۹ ساله اش نیز استرس دارد.
مریم با چشمانی پر از اشک می گوید «هیچگاه او را نزده بودم. دیروز به دخترم سیلی زدم از بس که استرس داشتم». دخترم گریه کنان گفت «مامان این اولین باری است که کتکم می زنی».
مریم تنها دخترش را در آغوش کشید و از او معذرت خواهی کرد و او را به شهرداری برد و چند دست لباس زمستانه برایش پیدا کرد. مریم گفت «هوا اینجا سرد است. لباس های قشنگش توی کمد جا ماندند. ما زیر بمباران در شهر صریفا در جنوب فرار کردیم».



نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
TT

نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  

نتایج نشست پکن میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران، نشان‌دهنده آغاز یک حرکت مشترک با هدف «هماهنگی زمانی» در مرحله‌ای دشوار و پیچیده است. این موضوع را یک دیپلمات روسی تأیید کرده است.

شرکت‌کنندگان در این نشست که اولین دیدار از این نوع محسوب می‌شود، بر هماهنگی مواضع برای مقابله با تحریم‌ها، رد هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای و تلاش برای پیشبرد یک توافق سیاسی احتمالی با دولت آمریکا توافق کردند. این موضوع در چارچوب پیشنهاد مسکو برای میانجی‌گری در پرونده برنامه هسته‌ای ایران و در پی اعلام آمادگی واشنگتن برای آغاز روند مذاکرات مطرح شد.

به نظر می‌رسد مسکو که به طور فعال برای موفقیت این نشست سه‌جانبه تلاش کرده، قصد دارد موقعیت مذاکره‌ای خود با واشنگتن را تقویت کند. این تلاش در چارچوب گشایش به سوی یک گفت‌وگوی گسترده‌تر شامل پرونده اوکراین و سایر مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله برنامه هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد.

بیانیه وزارت امور خارجه روسیه حاکی از رضایت مسکو از نتایج این نشست بود. در این دیدار، سرگئی ریابکوف، دیپلمات ارشد روسیه که مسئول پرونده‌های امنیت استراتژیک و مدیریت گفت‌وگو با واشنگتن است، شرکت داشت.

بر اساس این بیانیه، در این نشست «هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌ها حول برنامه هسته‌ای ایران مورد بحث قرار گرفت و بر غیرقابل قبول بودن تهدیدات و استفاده از نیروی نظامی علیه تأسیسات انرژی هسته‌ای ایران تأکید شد.»

وزارت امور خارجه روسیه همچنین اعلام کرد که «رایزنی‌ها میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران بر روی برنامه اقدام جامع مشترک و هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌های مصنوعی حول برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بود.»

روسیه، چین و ایران بر هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های علیه تهران توافق کردند (رویترز)

این بیانیه همچنین به ارزیابی دقیق سه طرف از «اقدامات غیرقانونی و نقض‌های متعدد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توسط ایالات متحده و کشورهای اروپایی» اشاره کرد و بر غیرقابل قبول بودن تهدید، ارعاب و استفاده از نیروی نظامی علیه زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای ایران تأکید کرد.

به گفته وزارت امور خارجه روسیه، این نشست همچنین به بررسی چشم‌انداز «یافتن راه‌حل‌های مذاکره‌ای پایدار و بلندمدت بر اساس ملاحظات متقابل و تعادل مطمئن منافع طرفین» پرداخت.

نشستی «موفق و مهم»

محسن بختیار، سفیر ایران در چین، در پلتفرم «ایکس» این نشست را «کاملاً موفق» توصیف کرد و گفت که این نشست راه را برای مقابله با «یک‌جانبه‌گرایی شکست‌خورده» ایالات متحده هموار می‌کند.

چین، ایران و روسیه در روز جمعه در جریان مذاکرات پکن خواستار لغو تحریم‌های علیه تهران شدند. این در حالی است که تلاش‌های دیپلماتیک فشرده‌ای توسط قدرت‌های بزرگ برای احیای توافق سال ۲۰۱۵ در جریان است و واشنگتن فشارهای شدیدی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کند.

این مذاکرات در زمانی انجام شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵، تمایل خود را برای گفت‌وگو با تهران اعلام کرده است. ترامپ در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاست‌جمهوری خود به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد.

با این حال، ترامپ تحریم‌های شدیدی علیه ایران اعمال کرد و ایران نیز با محکوم کردن «دورویی» ایالات متحده، به این اقدامات واکنش نشان داد.

بخشی از نشست سه‌جانبه روسیه، چین و ایران در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)

ورود روسیه به این پرونده از طریق پیشنهاد میانجی‌گری برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای ایران، نشان‌دهنده تغییر مهمی است که بیانگر این باور در کرملین است که روابط جدید با دولت ترامپ می‌تواند به یک «توافق جامع» در مورد مسائل مورد اختلاف دو کشور منجر شود.

کرملین اعلام کرده است که پرونده ایران یکی از چندین مسیر مذاکره‌ای است که مسکو و واشنگتن آماده آغاز گفت‌وگو درباره آن‌ها هستند. این مسیرها شامل درگیری در اوکراین، مسائل امنیت استراتژیک و موضوعات منطقه‌ای داغ می‌شوند.

برخی محافل روسیه معتقدند که مسکو ممکن است آماده ترسیم چارچوب یک «توافق جامع» با واشنگتن باشد که بر اساس احترام به منافع طرفین در پرونده‌های مطرح شده استوار است.

در این چارچوب، به نظر می‌رسد نشست پکن موقعیت مذاکره‌ای مسکو را تقویت کرده است. این موضوع در اظهارات سه طرف که از از سرگیری برنامه هسته‌ای ایران، رد سیاست فشار حداکثری واشنگتن و مقابله با پیامدهای تحریم‌ها سخن گفتند، منعکس شده است.

وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف و کاظم غریب‌آبادی، هشدار داد که «وضعیت بار دیگر در یک تقاطع حساس قرار دارد.»

وی افزود: «توافق جامع در مورد مسئله هسته‌ای ایران دستاورد مهمی است که از طریق گفت‌وگو و مذاکره به دست آمده است.» او هشدار داد که «تحریم‌های یک‌جانبه تنها به تشدید اختلافات منجر خواهد شد. گفت‌وگو و مذاکره تنها گزینه‌های موجود هستند.»

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، گفت که روسیه، چین و ایران در نشست پکن بر ضرورت لغو همه تحریم‌های غیرقانونی تأکید کردند.

وی افزود: «ایران و روسیه از چین به خاطر نقش سازنده‌اش و سازماندهی این نشست در پکن تشکر کردند.»

گفت‌وگویی عمیق

نماینده ایران «برخی کشورها» را به ایجاد «یک بحران غیرضروری» متهم کرد و تأکید کرد که نشستی «بسیار سازنده و مثبت» با همتایان روس و چینی‌اش برگزار شده است.

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، در یک کنفرانس خبری با همتایان روس و ایرانی‌اش اعلام کرد: «ما تبادل نظر عمیقی در مورد مسئله هسته‌ای و لغو تحریم‌ها انجام دادیم.»

وی افزود: «ما بر ضرورت پایان دادن به همه تحریم‌های یک‌جانبه غیرقانونی تأکید کردیم.» این اظهارات در بیانیه مشترک سه کشور که توسط پکن منتشر شد، منعکس شده است.

توافق سال ۲۰۱۵ میان تهران و واشنگتن، پاریس، لندن، برلین، مسکو و پکن، به لغو تحریم‌ها علیه ایران در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و تضمین صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران منجر شد.

با این حال، ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ به تصمیم ترامپ به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد و تحریم‌های شدیدی را علیه ایران اعمال کرد که اقتصاد این کشور را تحت فشار قرار داد.

تهران تا یک سال پس از خروج آمریکا به تعهدات خود پایبند بود، اما پس از آن شروع به کاهش تعهدات خود کرد. از آن زمان تاکنون تمام تلاش‌ها برای احیای این توافق با شکست مواجه شده است.

پس از ۱۰ سال از اجرای این توافق، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که اجرای توافق ۲۰۱۵ را تضمین می‌کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود.

برخی کشورها احتمال اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران پس از این تاریخ را رد نکرده‌اند.

ایران در ماه‌های اخیر چندین دور مذاکره با آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هسته‌ای خود انجام داده است و همچنین سیاست‌های خود را با مسکو و پکن هماهنگ کرده تا با وضعیت موجود مقابله کند.

اولین واکنش اروپا به نشست پکن حاکی از برخورد مثبت اروپا با احتمال آغاز یک روند مذاکره‌ای برای حل اختلافات حول برنامه هسته‌ای ایران از طریق روش‌های صلح‌آمیز بود.

انور العنونی، سخنگوی خدمات خارجی اتحادیه اروپا، گفت که این اتحادیه از نشست سه‌جانبه روسیه، ایران و چین در مورد برنامه هسته‌ای ایران مطلع است و همچنان به ارتباطات در این زمینه باز است.

وی در یک نشست خبری در بروکسل افزود: «این سه کشور طرف‌های توافق هسته‌ای ایران هستند. هیچ جایگزین عملی‌ای برای حل دیپلماتیک وجود ندارد.»