آیا «حزب‌الله» در تقابل با اسرائیل به تعادل جدیدی رسیده است؟

نظارت کارشناسان ایرانی بر میدان جنگ؛ بازسازی ارتباطات و تغییر آرایش نیروها


پرچم «حزب‌الله» در نزدیکی محل حملات اسرائیل در جنوب بیروت(AFP)
پرچم «حزب‌الله» در نزدیکی محل حملات اسرائیل در جنوب بیروت(AFP)
TT

آیا «حزب‌الله» در تقابل با اسرائیل به تعادل جدیدی رسیده است؟


پرچم «حزب‌الله» در نزدیکی محل حملات اسرائیل در جنوب بیروت(AFP)
پرچم «حزب‌الله» در نزدیکی محل حملات اسرائیل در جنوب بیروت(AFP)

یک منبع سیاسی لبنانی نزدیک به ائتلاف «حزب‌الله» و «حرکت امل» به روزنامه «الشرق الاوسط» اعلام کرد که کارشناسان سپاه پاسداران ایران، میدان نبرد حزب‌الله در جنوب لبنان را هدایت می‌کنند، اما از حضور نیروهای ایرانی خبری نیست.

این منبع در پاسخ به گزارش‌هایی مبنی بر حضور داوطلبان ایرانی در نبردهای لبنان، تأکید کرد: «این ادعاها بی‌اساس است». او افزود: «اگر چنین ادعایی درست بود، چگونه تنها رزمندگان لبنانی در این درگیری‌ها کشته شده‌اند؟ آیا ممکن است مرگ یک ایرانی در کشوری که تحت نظر سازمان‌های اطلاعاتی جهانی است، پنهان بماند؟»

وی تأیید کرد که کارشناسان سپاه پاسداران در کنار فرماندهان ارشد حزب‌الله به هدایت نبرد می‌پردازند. او افزود: «ما نام کارشناسانی را که همراه سید حسن نصرالله و دیگر رهبران مقاومت به دست اسرائیل ترور شده‌اند، پنهان نمی‌کنیم».

او ضمن اشاره به کاهش احتمال راه‌حل سیاسی گفت: «تصمیم‌گیری نهایی به میدان جنگ بستگی دارد، به‌ویژه که بنیامین نتانیاهو در تلاش است با تخریب مناطق مرزی، واقعیتی تحمیل کند که امکان تسلط بر شمال و جنوب رود لیطانی را برای اسرائیل فراهم سازد و منطقه را خالی از سکنه کند تا شرایط خود را بر اجرای قطعنامه 1701 اعمال کند».

این منبع گفت که حزب‌الله با ارزیابی دوباره وضعیت جنگ، موفق به جبران اشتباهاتی شد که باعث تضعیف نیروها شده بود. او تأکید کرد که حزب‌الله در روزهای اخیر به تعادل دوباره در میدان دست یافته و خسارات سنگینی به ارتش اسرائیل وارد کرده است.

الدخان يتصاعد جراء غارات إسرائيلية استهدفت منطقة مرجعيون (رويترز)

او همچنین افزود که حزب‌الله توانسته است مشکلات قطع ارتباط میان اتاق عملیات مرکزی و گروه‌های حاضر در خطوط مواجهه را برطرف کند و بیشتر نیروهای مستقر در خط مقدم را با نیروهای ویژه رضوان جایگزین کند. این تغییرات مواضع حزب‌الله را تقویت کرده و تلفات انسانی در هفته‌های نخست جنگ را کاهش داده است.

تجهیز به سلاح‌های موشکی پیشرفته

این منبع توضیح داد که فرماندهی نظامی حزب‌الله نیروهای خود را به انواع موشک‌های پیشرفته مجهز کرده است. این تسلیحات به نیروهای پیشرو امکان می‌دهد که در مواقع لازم به مقابله با کماندوهای اسرائیلی که به مناطق استراتژیک نزدیک به رود لیطانی نفوذ می‌کنند، بپردازند. او اضافه کرد که حزب‌الله در ارزیابی‌های جنگ، نقاط ضعف را شناسایی کرده و راه‌حل‌هایی برای جلوگیری از نفوذ اسرائیل به جنوب لبنان یافته است.

عمال إنقاذ ينقلون مصاباً من موقع استهداف إسرائيلي في مدينة صور (أ.ف.ب)

او همچنین گفت که بازآرایی نیروهای حزب‌الله با توزیع مجدد در خطوط پشتی انجام شده است. وی افزود که «سلول‌های خفته» حزب‌الله اکنون تقویت شده و قادر به هدف‌گیری مناطق مرزی اسرائیل هستند؛ به این معنا که تخریب شهرک‌های مرزی اسرائیل نتوانسته است فشار لازم برای عقب‌نشینی حزب‌الله را فراهم کند.

فعال‌سازی سلول‌های خفته

این منبع تأیید کرد که سلول‌های خفته حزب‌الله دوباره سازماندهی شده‌اند و اکنون با برخورداری از توانایی‌های آتش و کمین‌های پیشرفته و نصب بمب‌های کنار جاده‌ای، از پیشروی نیروهای اسرائیلی جلوگیری می‌کنند. این سلول‌ها همچنین با درگیر کردن نیروهای اسرائیلی، مانع تسلط آن‌ها بر ارتفاعات مشرف به دره‌های سلوقی و حجیر در نواحی کوهستانی می‌شوند.

او اشاره کرد که درگیری‌های میان حزب‌الله و اسرائیل در روزهای اخیر شدت گرفته و حالتی از تعادل بازدارندگی شکل گرفته است که به گفته او با افزایش تلفات اسرائیل همراه بوده است. وی افزود که مواضع حزب‌الله مستحکم و به‌سادگی قابل نفوذ نیستند، به‌ویژه با تونل‌هایی که حتی در برابر بمب‌های سنگین مقاومت کرده‌اند.

منبع می‌گوید که اقدام اسرائیل به گسترش تخریب شهرهای جنوبی واقع در شمال رود لیتانی و نیز مناطق جنوبی بیروت و بقاع، با هدف قرار دادن شهرهایی با اکثریت شیعه‌نشین، برای تحت فشار قرار دادن حزب‌الله است تا شرایط اسرائیل برای اجرای قطعنامه ۱۷۰۱ را بپذیرد؛ اما به روش خود اسرائیل.

ضربه به توانایی شیعیان

منبع همچنین به ادامه هدف‌گیری اقتصادی اسرائیل از طریق تخریب مراکز تجاری و صنعتی و بخش‌های بزرگی از شهرهای بزرگ با اکثریت شیعه اشاره می‌کند. این روند شامل شهرهایی مانند نبطیه، صور، ضاحیه جنوبی و بعلبک نیز می‌شود. وی می‌گوید که این اقدامات بخشی از نقشه اسرائیل برای تضعیف توان اقتصادی جامعه شیعه است و به دنبال آن، افزایش موج مهاجرت آن‌ها به مناطق مختلط را در پی دارد، به طوری که با تحریک میزبانان علیه مهاجران، مشکلاتی به وجود آید که کنترل آن‌ها دشوار باشد.

جنديان لبنانيان قرب موقع غارة إسرائيلية استهدفت حارة صيدا في جنوب لبنان (أ.ف.ب)

در این شرایط، نبرد در جنوب همچنان در اولویت قرار دارد و حرف آخر را میدان جنگ می‌زند، مگر آنکه آموس هوکستین، میانجی‌گر آمریکایی، به بیروت بازگردد و پیام‌های جدیدی بیاورد که امید به آتش‌بس و توافق برای اجرای قطعنامه 1701 و استقرار نیروهای دولتی را افزایش دهد.

آیا درگیری‌ها با همه پیامدها و تأثیرات آن بر اوضاع داخلی لبنان ادامه خواهد داشت؟ و آیا این تقابل فرصتی برای ارزیابی توانمندی حزب‌الله در میدان نبرد پس از بازپس‌گیری تعادل بازدارندگی خواهد بود؟



چگونه عراق از «تهدیدی وجودی خطرناک‌تر از داعش» نجات یافت؟

مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
TT

چگونه عراق از «تهدیدی وجودی خطرناک‌تر از داعش» نجات یافت؟

مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)

منابع دیپلماتیک در بغداد به روزنامه «الشرق الاوسط» گفتند مقام‌های عراقی نگران کشیده شدن کشور به جنگ میان ایران و اسرائیل بودند و آن را «تهدیدی وجودی برای عراق» توصیف کردند که خطرناک‌تر از تهدید داعش بود؛ همان گروهی که زمانی یک‌سوم خاک کشور را اشغال کرده بود.

این منابع توضیح دادند:
«داعش یک پدیده بیگانه بود که در نهایت باید از بدن عراق به‌ویژه با توجه به حمایت منطقه‌ای و بین‌المللی از بغداد برای مقابله با آن طرد می‌شد. اما جنگ ایران و اسرائیل، وحدت عراق را تهدید می‌کرد.»

شرح تهدید وجودی از نگاه منابع دیپلماتیک:

همزمان با آغاز جنگ، بغداد پیام‌هایی از اسرائیل از طریق جمهوری آذربایجان و کانال‌های دیگر دریافت کرد. در این پیام‌ها آمده بود که اسرائیل در صورت حمله‌ای از خاک عراق، پاسخ‌هایی «سخت و دردناک» خواهد داد. اسرائیل مسئولیت هرگونه حمله از خاک عراق را متوجه دولت عراق دانسته بود.

آمریکا نیز از زبان توصیه‌آمیز قبلی عبور کرد و مستقیماً نسبت به عواقب وخیم حملات احتمالی گروه‌های وابسته به ایران هشدار داد.

مقام‌های عراقی نگران «سناریوی فاجعه» بودند. سناریویی که در آن، گروه‌های عراقی به اسرائیل حمله می‌کردند و اسرائیل نیز با موجی از ترورهای هدفمند مشابه آنچه علیه فرماندهان حزب‌الله لبنان و ژنرال‌ها و دانشمندان ایرانی در آغاز جنگ انجام داد، پاسخ می‌داد.

به گفته این منابع، اگر اسرائیل حملات دردناکی علیه این گروه‌ها انجام می‌داد، خشم در میان شیعیان عراق شعله‌ور می‌شد. این وضعیت ممکن بود مرجعیت شیعه را وادار به اتخاذ موضعی جدی کند و در نتیجه، بحران به شکل تقابل مستقیم شیعیان با اسرائیل درمی‌آمد.

این سناریو باعث شد نگرانی‌هایی شکل گیرد مبنی بر اینکه سایر گروه‌های عراقی، شیعیان را مسئول کشاندن کشور به جنگی بدانند که می‌شد از آن دوری کرد. در چنین شرایطی، احتمال بروز شکاف دوباره میان شیعیان و سنی‌ها و تهدید دوباره برای وحدت عراق وجود داشت.

خطر دیگر، موضع احتمالی کردها بود. این احتمال وجود داشت که کردها اعلام کنند دولت مرکزی فقط نماینده یک گروه است، کشور از جنگ‌ها خسته شده و اقلیم دیگر نمی‌خواهد خود را با بغداد درگیر کند؛ چراکه نزدیکی به بغداد، اقلیم را وارد جنگ‌هایی می‌کند که نمی‌خواهد در آن‌ها شرکت داشته باشد.

نقش دولت السودانی

دولت محمد شیاع السودانی با ترکیبی از قاطعیت و تدبیر عمل کرد. به گروه‌ها هشدار داد که تحمل هیچ تلاشی برای کشاندن کشور به جنگی که وحدتش را تهدید می‌کند، ندارد. همزمان، کانال‌های ارتباطی با قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، به‌ویژه آمریکا، را باز نگه داشت.

موضع ایران و موازنه داخلی
دولت عراق از موضع تهران هم بهره برد. ایران نه‌تنها از گروه‌ها نخواست وارد جنگ شوند، بلکه آن‌ها را به خویشتنداری تشویق کرد. برخی معتقدند تهران نمی‌خواست پس از از دست دادن سوریه، روابطش با عراق را نیز قربانی کند.

عامل مهم دیگر، درک گروه‌ها از بزرگی جنگ بود. آن‌ها می‌دانستند این نبرد از توانشان فراتر است؛ به‌ویژه با توجه به شرایط حزب‌الله در لبنان و نفوذ اطلاعاتی اسرائیل درون ایران. اسرائیل نشان داده بود که اطلاعات دقیقی از گروه‌های دشمن دارد و با برتری تکنولوژیک خود، می‌تواند به اهدافش برسد.

سه حمله ناکام

با وجود فشارها، به گفته منابع دیپلماتیک، گروه‌های بی‌انضباط تلاش کردند سه حمله را طراحی و اجرا کنند؛ اما نیروهای امنیتی عراق توانستند پیش از اجرا آن‌ها را خنثی کنند.

منابع همچنین گفتند که ایران زخمی عمیق برداشت؛ چراکه اسرائیل جنگ را به خاک ایران کشاند و آمریکا را به هدف گرفتن تأسیسات هسته‌ای آن ترغیب کرد. به‌گفته این منابع، اگر ایران در پرونده هسته‌ای امتیاز ندهد، احتمال دور تازه‌ای از درگیری وجود دارد.