​مخالفت کردها با «منطقهٔ امن» و «توافقنامهٔ آدانا»

صالح مسلم به «الشرق الاوسط»: نقش آفرینی ترکیه به مثابهٔ اشغال است

​مخالفت کردها با «منطقهٔ امن» و «توافقنامهٔ آدانا»
TT

​مخالفت کردها با «منطقهٔ امن» و «توافقنامهٔ آدانا»

​مخالفت کردها با «منطقهٔ امن» و «توافقنامهٔ آدانا»

دو رهبر کُرد مخالفت خود را با هر گونه نقش آفرینی ترکیه در «منطقه امن» در شمال سوریه اعلام کردند و یکی از آنها گفت فعالسازی «توافقنامهٔ آدنا» میان آنکارا و دمشق یعنی «تسلیم شدن سوریه در برابر ترکیه».
صالح مسلم رئیس سابق حزب «اتحاد ملی دموکراتیک» در گفتگو با «الشرق الاوسط» عنوان کرد: با قائل شدن هرگونه نقشی برای ترکیه مخالفت و آن را به مثابهٔ اشغال قلمداد کرده و با آن مقابله می‌کنیم.
الهام احمد یکی از رهبران «شورای دموکراتیک» سوریه نیز اعلام کرد که به مسئولان آمریکایی در واشینگتن ابلاغ کردند که ایدهٔ مداخلهٔ ترکیه غیرقابل قبول است.
این دو رهبر شامگاه نشست کمیتهٔ آمریکایی-ترک در واشینگتن دربارهٔ ایجاد «منطقهٔ امن» با «الشرق الاوسط» گفتگو کردند.
این منطقه میان جرابلس در فرات واقع در شمال حلب و فیش خابور در رود دجله نزدیک عراق با عمق ۲۸ تا ۳۲ کیلومتر است.
همچنین قرار است در نشست این کمیته اجرای «نقشهٔ راه» در منبج واقع در حلب بررسی شود.
مسلم گفت: آنها از منطقهٔ امنی سخن می‌گویند که ترکیه خواهان نظارت بر آن است و ما وجود هیچگونه حضور ترکیه را قبول نمی‌کنیم؛ چرا که شهروندان آن را به مثابهٔ اشغال قلمداد کرده و با آن مقابله می‌کنند.
مسلم ادامه داد: هرگونه دخالتی از جانب ترکیه در شمال سوریه همه چیز را خراب می‌کند. ما خواهان منطقهٔ امن تحت نظارت بین‌المللی و با حضور ناظران بین‌المللی علیه مداخلهٔ ترکیه هستیم.
پیشنهاد اول آنکارا خارج کردن سلاح سنگین آمریکا، منحل کردن پایگاه‌های نظامی و خروج ۷ هزار مبارز «یگان‌های حمایت از خلق کرد» به رهبری عبدالله اوجلان است که به عنوان گروه تروریست در ترکیه رده‌بندی شده‌اند.
این در حالی است که واشینگتن با «نیروهای دموکراتیک» سوریه هم‌پیمان است که «یگان‌ها» نیروی اصلی آنها در جنگ با داعش هستند و مناطق شرق فرات که معادل یک سوم مساحت سوریه بوده و بالغ بر ۱۸۵ هزار کیلومتر مربع است را تحت کنترل خود دارند.
مسلم توضیح داد: ما نیاز به حمایت داریم؛ چرا که مورد تعدی قرار گرفته‌ایم و بی شک قدرت داخلی داریم که می‌توانیم به وسیلهٔ آن از ملت دفاع کنیم. باید یک ائتلاف بین‌المللی و ایست‌های دیده‌بانی برای حمایت از منطقه در برابر دخالت ترکیه وجود داشته باشد.
از سوی دیگر احمد الجربا رئیس حزب سوری «جریان فردا» پیشنهاد داد ۸ تا ۱۲ هزار مبارز از «نیروهای نخبه» عرب و «پیشمرگهٔ» کُرد سوریه که در کردستان عراق آموزش دیده‌اند در «منطقهٔ امن» منتشر شوند.
مسلم در این باره گفت: ما این موضوع را رد می‌کنیم و همهٔ ما سرنوشت آنتوان لحد (رهبر ارتشی که اسرائیل در جنوب لبنان تشکیل داد) را می‌دانیم.
وی افزود: آنها تلاش می‌کنند اما موفق نمی‌شوند. اگر تصمیم به اجرا گرفتند ما آن موقع حرف خود را می‌زنیم.
قرار است که الجربا طی ساعات آتی ایده‌های خود را با سرگئی لاوروف نخست‌وزیر روسیه در مسکو در میان بگذارد. وی در این دیدار از حمایت آمریکا، ترکیه و مسعود بارزانی رئیس سابق اقلیم کردستان از پیشنهادش برای انتشار نیروهای کُرد و عرب در «منطقهٔ امن» سخن خواهد گفت.
به موازات مذاکرات آمریکا و ترکیه پیرامون «منطقهٔ امن»، مسکو پیشنهاد فعالسازی «توافقنامهٔ آدنا» را داد که به سال ۱۹۹۸ بر می‌گردد و شامل امکان پیگرد «حزب کارگران کردستان» تا عمق ۵ کیلومتری شمال سوریه و ایجاد مکانیزمی امنیتی میان آنکارا و دمشق برای مبارزه با تروریسم است. این توافقنامه باعث شد که اوجلان پیش از اینکه بعد از رفتن به آفریقا ربوده شده و به ترکیه منتقل شود، از سوریه به یونان و سپس به روسیه برود.
مسلم گفت: توافقنامهٔ «آدانا» مقدمهٔ بحران سوریه و جنگ هشت سالهٔ آن بود و فعالسازی مجدد آن یعنی جنگ‌های چندین سالهٔ جدید. ما این این توافقنامه را به مثابهٔ تسلیم سوریه در برابر ترکیه می‌دانیم به طوری که رژیم به دلیل نبودن بندی به نفع سوریه در آن، این توافقنامه را از ملت پنهان کرد، برای همین فعالسازی مجدد آن را به مثابهٔ تسلیم مجدد سوریه در مقابل ترکیه قلمداد می‌کنیم.
طبق اطلاعات به دست آمده مسکو پیشنهاد احیای کانال‌های امنیتی میان دمشق و آنکارا و احتمال استقرار پلیس روسیه برای جدا کردن کُردها و ترک‌ها در شمال شرق سوریه را بدهد.
مسلم از جانب خود عنوان کرد تماس‌های کُردها با روسیه به پایان نرسیده‌است و هیئت ادارهٔ خودگردان «نقشهٔ راهی» به مسکو تقدیم کرد که شامل عناصر مذاکره با دمشق ضمن نظارت روسیه است و آنها منتظر جواب مسکو در این باره هستند.
«نقشهٔ راه» شامل ۱۰ اصل بود: تمامیت ارضی سوریه، نظام جمهوری دموکراسی که اداره‌های خودمختار بخشی از آن است، اداره‌های خودمختار نمایندگانی در پارلمان دمشق داشته باشند، پرچم‌های ایالت‌های خودمختار در کنار پرچم سوریه برافراشته شود، دیپلماسی مناطق حکومت‌های اداره‌ها در تعارض با منافع ملت و قانون اساسی نباشد، نیروهای دموکراتیک سوریه بخشی از ارتش آن و مسئول حمایت از مرزها باشند، نیروهای امنیتی مناطق اداره‌ها زیر نظر شوراهای محلی فعالیت کنند، آموزش در این مناطق به زبان کُردی باشد و زبان عربی زبان رسمی خواهد بود، ثروت‌های طبیعی سوریه به شکل عادلانه در میان مناطق توزیع شود.
گفتنی است که دمشق قبلاً پیشنهاد اداره‌های خود مختار را رد کرده و پیشنهاد فعالسازی قانون ۱۰۷ را داده بود که مضمون آن ادارهٔ محلی است اما مسکو حمایت بیشتری از مرکزیت زدایی و اداره‌ها می‌کند.



آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
TT

آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پاکستان روز چهارشنبه اعلام کرد که «اخبار اطلاعاتی موثقی» دریافت کرده که نشان می‌دهد هند قصد دارد به‌زودی حمله‌ای نظامی انجام دهد. پاکستان هشدار داد که در صورت وقوع این حمله پاسخ قاطعی خواهد داد. این خبر در حالی منتشر می‌شود که نگرانی‌ها درباره‌ی تشدید تنش میان دو کشور به‌دنبال حمله‌ای که منجر به کشته شدن ۲۶ نفر در کشمیر شد، رو به افزایش است.

روابط میان این دو همسایه‌ی مجهز به سلاح هسته‌ای پس از آن رو به وخامت گذاشت که دهلی‌نو، اسلام‌آباد را مسئول حمله‌ی هفته‌ی گذشته در پاهالگام در بخش هندی کشمیر دانست؛ حمله‌ای که مرگبارترین حمله به غیرنظامیان در این منطقه در ۲۵ سال گذشته بوده است. یک منبع ارشد دولتی به خبرگزاری فرانسه گفت که نخست‌وزیر هند، نارندرا مودی، در جلسه‌ای غیرعلنی در روز سه‌شنبه «اختیارات کامل» را به ارتش برای واکنش به این حمله داده است.

دولت پاکستان هرگونه دخالت در حمله‌ی کشمیر را رد کرد. عطاءالله طارر، وزیر اطلاعات پاکستان، در بیانیه‌ای که بامداد چهارشنبه منتشر شد، گفت: «هرگونه اقدام تهاجمی با پاسخ قاطع مواجه خواهد شد.» او افزود: «پاکستان اطلاعات اطلاعاتی موثقی در اختیار دارد که نشان می‌دهد هند ظرف ۲۴ تا ۳۶ ساعت آینده با استفاده از حادثه‌ی پاهالگام، که بهانه‌ای بی‌اساس است، قصد دارد حمله‌ی نظامی انجام دهد.» با این حال، اسحاق دار، وزیر امور خارجه‌ی پاکستان، تأکید کرد که کشورش آغازگر هیچ حمله‌ای نخواهد بود.

سران چند کشور جهان نگرانی عمیق خود را ابراز کرده و از این دو همسایه که در گذشته چندین جنگ با یکدیگر داشته‌اند، خواستند که خویشتنداری نشان دهند. منطقه‌ی کشمیر با جمعیتی حدود ۱۵ میلیون نفر که اکثراً مسلمان هستند، میان پاکستان و هند تقسیم شده، ولی هر دو کشور کل این منطقه را متعلق به خود می‌دانند.

حدود ۱.۵ میلیون نفر در نزدیکی خط آتش‌بس در سمت پاکستانی مرز زندگی می‌کنند. بسیاری از ساکنان این مناطق، در حال آماده‌سازی پناهگاه‌های زیرزمینی ساده با دیوارهای گِلی تقویت‌شده با بتن هستند. محمد جوید، مردی ۴۲ ساله در روستای چاکوتی، به خبرگزاری فرانسه گفت: «در حال تمیز کردن پناهگاه هستیم تا اگر دشمن ناگهان حمله کرد، غافلگیر نشویم و بتوانیم جان بچه‌هایمان را نجات دهیم.»

تبادل آتش
ارتش هند روز چهارشنبه اعلام کرد که برای ششمین شب متوالی با نیروهای پاکستانی در امتداد خط آتش‌بس تبادل آتش داشته است. این منطقه‌ی به‌شدت نظامی‌شده دارای پایگاه‌هایی در ارتفاعات بالای کوه‌های هیمالیا بوده و مرز واقعی کشمیر محسوب می‌شود. یک منبع امنیتی پاکستانی نیز به خبرگزاری فرانسه گفت که روز سه‌شنبه دو پهپاد را که به حریم هوایی پاکستان وارد شده بودند، ساقط کرده‌اند.

تنش‌ها در هفته‌ی پس از حمله‌ی پاهالگام از جمله رد و بدل شدن اتهامات، اقدامات دیپلماتیک، اخراج اتباع کشور مقابل و بستن گذرگاه‌های مرزی به‌سرعت بالا گرفته است.

بالگرد نظامی هند بر فراز آسمان سریناگر در منطقه جامو و کشمیر هند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

مودی هفته‌ی گذشته وعده داد که عاملان این حمله و پشتیبانان آن‌ها را تحت تعقیب قرار خواهد داد. او پنج‌شنبه گفت: «به همه‌ی جهان می‌گویم: هند هویت هر تروریست و حامی‌اش را شناسایی خواهد کرد، آن‌ها را تعقیب و مجازات خواهد کرد... حتی اگر تا دوردست‌ترین نقاط زمین بروند، تعقیب‌شان می‌کنیم.»

این اظهارات نگرانی‌ها را درباره‌ی تشدید تنش نظامی بیشتر کرده است.

وزارت امور خارجه‌ی آمریکا اعلام کرد که وزیر مارکو روبیو به‌زودی با همتایان پاکستانی و هندی خود تماس خواهد گرفت تا آن‌ها را به «عدم تشدید وضعیت» ترغیب کند.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز سه‌شنبه با شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، و سوپرامانیام جایشانکار، وزیر خارجه‌ی هند، تماس گرفت و طبق گفته‌ی سخنگوی او، آمادگی خود را برای «میانجی‌گری جهت کاهش تنش» اعلام کرد. دفتر نخست‌وزیر پاکستان بعداً اعلام کرد که شهباز شریف از گوترش خواسته «هند را به خویشتنداری ترغیب کند» و تأکید کرده که در صورت اقدام نسنجیده‌ی هند، پاکستان از «حاکمیت و تمامیت ارضی‌اش با تمام قوا دفاع خواهد کرد».

پوسترهای افراد تحت تعقیب
هند و پاکستان از زمان استقلال از حکومت بریتانیا در سال ۱۹۴۷ بر سر منطقه‌ی کشمیر با یکدیگر مناقشه دارند؛ زمانی که مرزها خانواده‌هایی را از هم جدا کرد که نسل‌ها در کنار هم زندگی می‌کردند. در بخش تحت کنترل هند، شورشیان از سال ۱۹۸۹ برای استقلال یا پیوستن به پاکستان دست به قیام زده‌اند.

گشت‌های ارتش هند در حال حرکت به سمت هاباتنار در منطقه انانتناگ در جنوب کشمیر – ۲۹ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پلیس هند پوسترهایی از سه مرد منتشر کرده که به اتهام اجرای حمله‌ی کشمیر تحت تعقیب‌اند. دو نفر از آن‌ها پاکستانی و یک نفر هندی است. هند می‌گوید آن‌ها اعضای گروه «لشکر طیبه» هستند؛ گروهی که مقرش در پاکستان است و سازمان ملل آن را یک گروه تروریستی معرفی کرده است. همچنین برای اطلاعاتی که منجر به دستگیری هر یک از آن‌ها شود، پاداشی معادل دو میلیون روپیه (حدود ۲۳۵۰۰ دلار) در نظر گرفته شده و عملیات گسترده‌ای برای بازداشت افراد مشکوک به ارتباط با این گروه آغاز شده است.

در آخرین مورد از تشدید تنش‌ها در کشمیر، در حمله‌ی پولواما در سال ۲۰۱۹ در منطقه‌ی تحت کنترل هند، یک بمب‌گذار انتحاری با خودرو به کاروان نیروهای امنیتی حمله کرد که منجر به کشته شدن ۴۰ نفر و زخمی شدن ۳۵ تن شد. کمتر از دو هفته بعد، جنگنده‌های هندی حملاتی هوایی به خاک پاکستان انجام دادند.