ایتالیا نام لئوناردو دواینچی را برای سال ۲۰۱۹ برگزید

ایتالیا برای سال جاری که مصادف با پانصدمین سالروز مرگ بزرگ‌ترین تجلی نبوغ این کشور، لئوناردو داوینچی (۱۵۱۹–۱۴۵۲)، است، زنجیره‌ای از نمایشگاه‌های سینمایی و نمایشی و هنری را، در مهمترین شهرهای این کشور، از میلان گرفته تا بولونیا تا ناپولی و…، برگزار می‌کند. 

در دیگر شهرهای اروپایی، و در راس آنها پاریس، نیز جشن‌نامه‌هایی به این مناسبت برگزار می‌شود و بر نبوغ و ابتکار و نسخه‌های خطی این هنرمند تمرکز خواهد کرد.

این نسخه مشهور برخی از پژوهش‌های داوینچی را در برمی‌گیرد و موزه کهن «اوفیسیتی»، واقع در دل فلورانس، توانست اجازه نمایش این نسخه برای عموم را، از مالک میلیاردر آمریکایی آن یعنی بیل گیتس، بگیرد.

داوینچی در این نسخه خطی ۷۲ صفحه‌ای، که با خط ریز نوشته شده، و بدون زره‌بین نمی‌توان آن را خواند، مهمترین مطالعات خود در باب آب و نجوم را به همراه ۳۶۰ نقاشی یادداشت کرده‌است. داوینچی این نسخه را در سال‌های ۱۵۰۶ و ۱۵۰۸ در فلورانس و میلان نوشته‌است؛ و یکی از حجیم‌ترین نوشته‌های او به‌شمار می‌رود.

این نسخه نام کنت لستر، توماس کوک، را بر خود دارد که در سده هجدهم آن را خریده بود. بنیادگذار مایکروسافت، بیل گیتس، آن-را در سال ۱۹۹۴، با قیمت ۳۰ میلیون دلار خرید. آخرین نمایش این نسخه به‌سال ۱۹۹۵، در شهر سیسیل بازمی‌گردد.

در سال ۱۴۸۲ داوینچی به‌سوی میلان، زادبوم خود توسکانا را ترک گفت. او برای حاکم آن منطقه توانایی‌هایی خود را، در قالب یک نامه، شمارش کرد؛ به‌این امید که برای او کاری دست‌وپا کند. از جمله اینکه نوشته بود که می‌تواند پل طراحی کند و توپ های جدیدی را بسازد و تونل‌های تودرتویی حفاری کند، و شهرهای جدیدی را طراحی نماید. لئوناردو که در آن زمان سی سال داشت می‌نویسد: «می‌توانم هر کار ممکنی را انجام دهم». آفریدگار «مونالیزا» تنها استعداد هنری خود را به‌عنوان یکی دیگر از استعداهای خود، در ذیل این نامه، و در سطور پایانی آن، ذکر می‌کند.

داوینچی پس از مرگ تعداد ۷۲۰۰ صفحه از مطالعات خود را دربارهٔ موضوعات مختلف برجای گذاشت. اهتمام گوناگون او به موضوعات مختلف باعث شد که بسیاری از کارهای او ناتمام ماند. در نتیجه تنها ۱۵ اثر از او برجای مانده‌است که در مالکیت آنها بدو تردیدی نیست؛ و بدیهی است که این تعداد برای هنرمندی در شان او بسیار اندک است.

داوینچی در کالبد شکافی انسان و حیوان زبردست بود و این مسئله ناشی از آن است که او تلاش می‌کرد نخست، هر پژوهشی دربارهٔ کالبد انسانی متکی به علم باشد، زیرا در زمان پیش از او همه ما ورای حس و جسم مدخلی برای عوالم دیگر به‌شمار می رفت؛ و دوم اینکه به نحوه عملکرد جسم علاقه داشت و درصدد کشف نحوه تناسب عضلات کالبد انسانی، و مظهر زیبایی آن، بود.

در این میان داوینچی بسیاری از ابزارآلات جنگی و سپرهای دفاعی قلعه‌ها و مواضع نظامی را ابتکار کرد و ساخت؛ هرچند که برخی از اختراعات او ناتمام ماند و تنها به‌عنوان طرحی بر کاغذ باقی ماند. البته این طرح‌ها انقلاب درخوری نسبت به‌آن دوران به‌شمار می‌آید. شگفت این است که با اینکه داوینچی همواره تأکید می‌کرد که از جنگ بیزار است، اما به طراحی و ساخت ابزارآلات جنگ دست‌زد؛ و همین مسئله باعث شده که یکی از مورخان ایتالیایی دربارهٔ تناقض شخصیت داوینچی پرسش کند: «چطور ممکن است که دوسوم آثار او دربارهٔ ابزارآلات جنگ باشد؛ و خود او یکجا نوشته باشد: جنگ یعنی جنونی فراتر از هر توحش».

به‌هرحال رها از ابعاد شخصیتی این هنرمند بزرگ، می‌توان آثار نقاشی او را در دو گرایش رده‌بندی کرد: گرایشی که در زیبایی ذات انسانی و ویژگی معصومانه و زیبایی بالنده تجلی می‌یابد و نمود آن «مونالیزا» است، و «شام آخر» که در آن سیزده تن را به‌شکلی بی‌همتا رسم می‌کند: تن‌هایی آکنده از احساساتی سرشار و عمیق که هرکدام خوی و اندیشه خاص به‌خود دارد و به‌واسطه ایما و عضله و صورت و حرکات تن نمایان می‌شود؛ و گرایش دوم که عکس گرایش نخست است و در آثاری مانند آنچه در آن جنگ دانگاری ترسیم کرده نمود می‌یابد: آثاری تصویرگر خشم و کین و توحش.