سایه سنگین دخالت خارجی پس از ناکامی دولت عراق در حمایت از معترضان

سایه سنگین دخالت خارجی پس از ناکامی دولت عراق در حمایت از معترضان
TT

سایه سنگین دخالت خارجی پس از ناکامی دولت عراق در حمایت از معترضان

سایه سنگین دخالت خارجی پس از ناکامی دولت عراق در حمایت از معترضان

اصلاحات در عراق همیشه دیر اجرا می شود. اینکه دیر بودنش باز هم بهتر از نبودنش است در مورد عراق صدق نمی کند. شرایط پیچیده در این کشور در حال پیچیده تر شدن است.
 دولت عادل عبد المهدی که نامش را دولت «واپسین فرصت» گذاشته اند همین آخرین فرصت را نیز به دلیل پافشاری بر عدم کناره گیری زودهنگام عادل عبد المهدی از دست داد. 
به دنبال آغاز اعتراضات در اول اکتبر عادل عبد المهدی نخست وزیر مستعفی مدام اینطور استدلال می کرد که اگر کنار برود آشوب به پا می شود. اما این بهانه ها معترضان عراق را متقاعد نکرد. 
استعفای دولت عبد المهدی شرط اصلی معترضان از همان آغاز اعتراضات بود که پس از سرکوب معترضان به مطالبه برای بازخواست دولت تبدیل شد.
اما گوش دولت به مطالبات معترضان بدهکار نبود. کشته ها هر روز بیشتر و بیشتر شدند و تعدادشان از چند صد نفر گذشت. آمار زخمی ها و معلولان از ده ها هزار نفر عبور کرد.
به هر حال عبد المهدی فورا به خواسته مراجع دینی عالی مبنی بر برکناری از مقام خود گردن نهاد. پارلمان مسئول برکناری او شد. 
عبد المهدی وقتی استعفا داد که خیلی دیر شده بود و همین منجر به متشنج تر شدن اوضاع شد. استعفای عبد المهدی منجر به بروز همزمان دو مساله شد: یکم: افزایش تنش داخلی. سطح مطالبات معترضان افزایش یافت. آنها متوجه شدند که اگر پافشاری و عزیمتشان نبود عبد المهدی استعفا نمی داد. 
دوم: سایه سنگین دخالت خارجی پدیدار شد؛ از گزارش ژنین پلاس خارت فرستاده سازمان ملل در امور عراق گرفته تا تحریم چهار چهره عراقی نزدیک به رژیم ایران از سوی آمریکا.
آلا طالبانی عضو کمیسیون روابط خارجی مجلس عراق به الشرق الاوسط گفت «جامعه بین الملل درباره تحولات عراق دست روی دست نخواهد گذاشت. چندین دیدگاه را در دو روز گذشته دیدیم».
او افزود «در کنار اظهارات سفیر اتحادیه اروپا در عراق، کشورهایی مثل انگلیس و فرانسه نیز خواستار بازخواست عاملان کشتار معترضان مسالمت آمیز در بغداد شدند. اینها با موضع تند آمریکا همزمان شده است. به اینها باید گزارش سازمان ملل را هم افزود که تکان دهنده بود». طالبانی خاطر نشان کرد «احتمالا خشونت و درگیری در مرحله آینده بالا بگیرد. همه شواهد بیانگر این است که نخست وزیر آینده از سوی غربی ها تعیین خواهد شد». مقصود او این است که رژیم ایران در شرایط کنونی نمی تواند عراق را اداره کند. در این راستا، دکتر ظافر العانی معاون رییس کمیته روابط خارجی در پارلمان عراق به الشرق الاوسط گفت «نخست وزیر و فرمانده کل نیروهای مسلح استعفا داد اما این دلیل نمی شود که به خاطر کشتارهای سیستماتیک در دوره مسئولیتش مورد بازخواست قرار نگیرد. اگر دستگاه قضا در عراق نتواند آنچنانکه باید و شاید به وظیفه خود و برخورد با عاملان این جنایت ها و نخست وزیر عمل کند اما او از سوی محافل بین المللی مورد بازخواست قرار می گیرد». العانی افزود «در حالیکه معترضان بدون اسلحه باید به این جنبش ادامه دهند حکومت نیز نباید در خشونت زیاده روی کند. این به مصلحت کشور نیست».
در این راستا، مارتین هوت سفیر اتحادیه اروپا در عراق از وقایع جمعه در میدان الخلانی و پل سنک در مرکز بغداد به عنوان «کشتار» یاد کرد.
او در توییتی نوشت «رویدادهای جمعه در مرکز بغداد جنایت و کشتار است».
او افزود «عصبانی هستم و به خاطر کشتار گروهی از معترضان و ماموران از سوی جنایتکاران وابسته به جریان سوم بسیار ناراحتم».
مارتین هوت در ادامه گفت «عوامل خرابکار واقعی چه کسانی هستند»؟
در این راستا، اولریک شانون سفیر کانادا در عراق گفت «در حالیکه حکومت جلوی گروه های مسلحی که پروپاگاندای خاصی را اجرا می کنند نمی گیرد چطور می توان در عراق ثبات ایجاد کرد»؟
شانون در صفحه توییتر خود نوشت «حکومت در یک کشور با حاکمیت مستقل نباید به گروه های مسلح دارای پروپاگاندای خاص اجازه فعالیت و حضور دهد. پس از وقایع جمعه از مقام های عراق می خواهم تا ضمن عمل به وظایف خود عاملان این جنایت را بازخواست کنند. اینها در یک حمله برنامه ریزی شده معترضان را مورد هدف قرار دادند».
او افزود «حکومت باید در چارچوب قانون از شهروندانش دفاع کند وگرنه برقراری ثبات امکان پذیر نیست».
دکتر خالد عبد الاله استاد علوم سیاسی در دانشگاه بغداد گفت «دخالت مستقیم بین المللی در شرایط کنونی در عراق دور از ذهن است چرا که شرایط پیچیده فراوان دیگری در منطقه وجود دارد. آرام کردن اوضاع در کشورهای دیگر ضروری به نظر می رسد».
او در گفتگو با «الشرق الاوسط» افزود «اظهارات مقام های آمریکایی نشان می دهد که آنها به اهمیت این مساله پی برده اند که عراق باید کاملا وابسته به آمریکا باشد. نومحافظه کاران آمریکا می گویند ما به خاطر عراق خیلی ضرر کردیم اما این کشور را به ایران واگذار کردیم».
عبد الاله افزود «ترامپ رییس جمهور آمریکا تلویحا گفت عراق هیچ امتیازی به شرکت های نفتی آمریکا نمی دهد و این از نظر دولت آمریکا غیر قابل قبول است. دولت آمریکا به فکر بازنگری درباره حضور این کشور در عراق است. آمریکایی ها در حال ارسال سیگنال های روشن به ایران هستند که این کشور عراق را به ایران واگذار نمی کنند».



آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
TT

آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پاکستان روز چهارشنبه اعلام کرد که «اخبار اطلاعاتی موثقی» دریافت کرده که نشان می‌دهد هند قصد دارد به‌زودی حمله‌ای نظامی انجام دهد. پاکستان هشدار داد که در صورت وقوع این حمله پاسخ قاطعی خواهد داد. این خبر در حالی منتشر می‌شود که نگرانی‌ها درباره‌ی تشدید تنش میان دو کشور به‌دنبال حمله‌ای که منجر به کشته شدن ۲۶ نفر در کشمیر شد، رو به افزایش است.

روابط میان این دو همسایه‌ی مجهز به سلاح هسته‌ای پس از آن رو به وخامت گذاشت که دهلی‌نو، اسلام‌آباد را مسئول حمله‌ی هفته‌ی گذشته در پاهالگام در بخش هندی کشمیر دانست؛ حمله‌ای که مرگبارترین حمله به غیرنظامیان در این منطقه در ۲۵ سال گذشته بوده است. یک منبع ارشد دولتی به خبرگزاری فرانسه گفت که نخست‌وزیر هند، نارندرا مودی، در جلسه‌ای غیرعلنی در روز سه‌شنبه «اختیارات کامل» را به ارتش برای واکنش به این حمله داده است.

دولت پاکستان هرگونه دخالت در حمله‌ی کشمیر را رد کرد. عطاءالله طارر، وزیر اطلاعات پاکستان، در بیانیه‌ای که بامداد چهارشنبه منتشر شد، گفت: «هرگونه اقدام تهاجمی با پاسخ قاطع مواجه خواهد شد.» او افزود: «پاکستان اطلاعات اطلاعاتی موثقی در اختیار دارد که نشان می‌دهد هند ظرف ۲۴ تا ۳۶ ساعت آینده با استفاده از حادثه‌ی پاهالگام، که بهانه‌ای بی‌اساس است، قصد دارد حمله‌ی نظامی انجام دهد.» با این حال، اسحاق دار، وزیر امور خارجه‌ی پاکستان، تأکید کرد که کشورش آغازگر هیچ حمله‌ای نخواهد بود.

سران چند کشور جهان نگرانی عمیق خود را ابراز کرده و از این دو همسایه که در گذشته چندین جنگ با یکدیگر داشته‌اند، خواستند که خویشتنداری نشان دهند. منطقه‌ی کشمیر با جمعیتی حدود ۱۵ میلیون نفر که اکثراً مسلمان هستند، میان پاکستان و هند تقسیم شده، ولی هر دو کشور کل این منطقه را متعلق به خود می‌دانند.

حدود ۱.۵ میلیون نفر در نزدیکی خط آتش‌بس در سمت پاکستانی مرز زندگی می‌کنند. بسیاری از ساکنان این مناطق، در حال آماده‌سازی پناهگاه‌های زیرزمینی ساده با دیوارهای گِلی تقویت‌شده با بتن هستند. محمد جوید، مردی ۴۲ ساله در روستای چاکوتی، به خبرگزاری فرانسه گفت: «در حال تمیز کردن پناهگاه هستیم تا اگر دشمن ناگهان حمله کرد، غافلگیر نشویم و بتوانیم جان بچه‌هایمان را نجات دهیم.»

تبادل آتش
ارتش هند روز چهارشنبه اعلام کرد که برای ششمین شب متوالی با نیروهای پاکستانی در امتداد خط آتش‌بس تبادل آتش داشته است. این منطقه‌ی به‌شدت نظامی‌شده دارای پایگاه‌هایی در ارتفاعات بالای کوه‌های هیمالیا بوده و مرز واقعی کشمیر محسوب می‌شود. یک منبع امنیتی پاکستانی نیز به خبرگزاری فرانسه گفت که روز سه‌شنبه دو پهپاد را که به حریم هوایی پاکستان وارد شده بودند، ساقط کرده‌اند.

تنش‌ها در هفته‌ی پس از حمله‌ی پاهالگام از جمله رد و بدل شدن اتهامات، اقدامات دیپلماتیک، اخراج اتباع کشور مقابل و بستن گذرگاه‌های مرزی به‌سرعت بالا گرفته است.

بالگرد نظامی هند بر فراز آسمان سریناگر در منطقه جامو و کشمیر هند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

مودی هفته‌ی گذشته وعده داد که عاملان این حمله و پشتیبانان آن‌ها را تحت تعقیب قرار خواهد داد. او پنج‌شنبه گفت: «به همه‌ی جهان می‌گویم: هند هویت هر تروریست و حامی‌اش را شناسایی خواهد کرد، آن‌ها را تعقیب و مجازات خواهد کرد... حتی اگر تا دوردست‌ترین نقاط زمین بروند، تعقیب‌شان می‌کنیم.»

این اظهارات نگرانی‌ها را درباره‌ی تشدید تنش نظامی بیشتر کرده است.

وزارت امور خارجه‌ی آمریکا اعلام کرد که وزیر مارکو روبیو به‌زودی با همتایان پاکستانی و هندی خود تماس خواهد گرفت تا آن‌ها را به «عدم تشدید وضعیت» ترغیب کند.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز سه‌شنبه با شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، و سوپرامانیام جایشانکار، وزیر خارجه‌ی هند، تماس گرفت و طبق گفته‌ی سخنگوی او، آمادگی خود را برای «میانجی‌گری جهت کاهش تنش» اعلام کرد. دفتر نخست‌وزیر پاکستان بعداً اعلام کرد که شهباز شریف از گوترش خواسته «هند را به خویشتنداری ترغیب کند» و تأکید کرده که در صورت اقدام نسنجیده‌ی هند، پاکستان از «حاکمیت و تمامیت ارضی‌اش با تمام قوا دفاع خواهد کرد».

پوسترهای افراد تحت تعقیب
هند و پاکستان از زمان استقلال از حکومت بریتانیا در سال ۱۹۴۷ بر سر منطقه‌ی کشمیر با یکدیگر مناقشه دارند؛ زمانی که مرزها خانواده‌هایی را از هم جدا کرد که نسل‌ها در کنار هم زندگی می‌کردند. در بخش تحت کنترل هند، شورشیان از سال ۱۹۸۹ برای استقلال یا پیوستن به پاکستان دست به قیام زده‌اند.

گشت‌های ارتش هند در حال حرکت به سمت هاباتنار در منطقه انانتناگ در جنوب کشمیر – ۲۹ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پلیس هند پوسترهایی از سه مرد منتشر کرده که به اتهام اجرای حمله‌ی کشمیر تحت تعقیب‌اند. دو نفر از آن‌ها پاکستانی و یک نفر هندی است. هند می‌گوید آن‌ها اعضای گروه «لشکر طیبه» هستند؛ گروهی که مقرش در پاکستان است و سازمان ملل آن را یک گروه تروریستی معرفی کرده است. همچنین برای اطلاعاتی که منجر به دستگیری هر یک از آن‌ها شود، پاداشی معادل دو میلیون روپیه (حدود ۲۳۵۰۰ دلار) در نظر گرفته شده و عملیات گسترده‌ای برای بازداشت افراد مشکوک به ارتباط با این گروه آغاز شده است.

در آخرین مورد از تشدید تنش‌ها در کشمیر، در حمله‌ی پولواما در سال ۲۰۱۹ در منطقه‌ی تحت کنترل هند، یک بمب‌گذار انتحاری با خودرو به کاروان نیروهای امنیتی حمله کرد که منجر به کشته شدن ۴۰ نفر و زخمی شدن ۳۵ تن شد. کمتر از دو هفته بعد، جنگنده‌های هندی حملاتی هوایی به خاک پاکستان انجام دادند.