موضع مصر درمورد مداخله ترکیه در لیبی «نقطهٔ‌عطف» منطقه‌ای است


پرزیدنت السیسی روز شنبه در بازدید از نیروهای مسلح مصر در نزدیکی مرز لیبی (ریاست جمهوری مصر)
پرزیدنت السیسی روز شنبه در بازدید از نیروهای مسلح مصر در نزدیکی مرز لیبی (ریاست جمهوری مصر)
TT

موضع مصر درمورد مداخله ترکیه در لیبی «نقطهٔ‌عطف» منطقه‌ای است


پرزیدنت السیسی روز شنبه در بازدید از نیروهای مسلح مصر در نزدیکی مرز لیبی (ریاست جمهوری مصر)
پرزیدنت السیسی روز شنبه در بازدید از نیروهای مسلح مصر در نزدیکی مرز لیبی (ریاست جمهوری مصر)

موضع قاطع اعلام شده توسط عبدالفتاح السیسی رئیس‌جمهور مصر، در روز شنبه، در مورد مداخله ترکیه در مرزهای غربی کشورش، به گفته دیپلمات‌ها، نه تنها یک تحول اساسی در جریان درگیری لیبی بود، بلکه یک «نقطه عطف در تقابل منطقه ای با محور ترکیه - قطر - اخوان را شکل داد».
به گفته یک دیپلمات عربی، «این تحول را تلاش ترکیه برای محاصره مصر از مرزهای غربی آن و تجربه قاهره با گروه‌های وابسته به محور ترکیه و قطر که کنترل شرق لیبی را داشتند را به وجود آورده‌است».
این دیپلمات که کشورش نقش اساسی در بحران لیبی دارد، اضافه کرد: «آشکار است که قاهره نسبت به افزایش حمایت نظامی ترکیه از شبه نظامیان الوفاق ناخرسند بود؛ شبه نظامیانی که سازمان اخوان المسلمین بخشی بزرگی از آن را تشکیل می‌دهد و عناصر بیرون آمده از دل القاعده را در خود جای داده‌است».

- سکویی برای سازمان‌های تروریستی

شبه نظامیانی که زیر پرچم «الوفاق» می‌جنگند، پناهگاهی در زمان کنترل خود و متحدانش بر شرق لیبی را برای افراد تحت تعقیب مصر مهیا ساخت و به آنها برای شروع عملیات تروریستی علیه ارتش و پلیس در مصر و کشتن ده‌ها تن به ویژه در منطقه الواحات پشتیبانی داد.
نیروهای ارتش ملی لیبی، هشام عشماوی بنیانگذار سازمان «المرابطون» وابسته به القاعده را در درنه دستگیر کرد و تحویل قاهره داد. او به جرم دست داشتن در قتل سربازان مصری در نزدیکی مرز با لیبی چند هفته پیش اعدام شد. برخی از افراد تحت تعقیب مصر نیز در شرق لیبی کشته شدند.

- تلاش برای «محاصره» مصر

این دیپلمات عربی به «الشرق الاوسط» گفت: «زیاده روی ترکیه در به‌کارگیری مزدوران و افراط گرایان از گروه‌های وابسته به آن در سوریه، برای مصر نگران کننده بود، اما نقطه عطف واقعی این بود که ترکیه پس از نبرد طرابلس، حضور نظامی خود در لیبی را علناً افشا کرد و پس از آن شروع به دیکته کردن شروط خود به طرفین درگیری برای قادرساختن متحدان خود به محاصره مصر از سمت مرزهای شرقی کرد».
این تحول برای قاهره یک «خط قرمز» به‌شمار می‌آید؛ کشوری که با هرگونه «تلاش برای محاصره خود» با حضور ترکیه در طولانی‌ترین مرزهای آن را کنار نمی‌آید و تکرار تجربه حضور گروه‌های مسلح با پسوندهای منطقه ای و بین‌المللی را در نزدیکی خود را نمی‌پذیرد و برای همین بود که السیسی در سخنان خود بر اهمیت سرت و الجفره تأکید کرد.

- ابعاد منطقه ای

با این حال، موضع مصر نیز منطبق با محاسبات رویارویی منطقه ای با پروژه توسعه طلبانه ترکیه برای کنترل منطقه است. به نظر می‌رسد این مسئله در مواضع آشکار روز گذشته کشورهای عربی در تأکید بر پشتیبانی از قاهره خود را نشان داد، به طوری که آنها اقدام مصر را «دفاع از امنیت ملی عرب» عنوان کردند.
یک مقام مسئول عربی در گفتگو با «الشرق الاوسط» معتقد است که «نقش مصر پیامدهای زیادی خواهد داشت و کسانی که بر کنترل شبه نظامیان بر لیبی با پشتیبانی آنکارا، پول دوحه و فتاوای اخوان شرط‌بندی کرده‌اند، مجبور خواهند شد در مواضع خود تجدیدنظر کنند.» وی افزود: «قاهره چوب لای چرخ پروژه جدید عثمانی قرار داده‌است.»
وی یادآور شد: «بزرگترین شکست پروژه ترکیه - قطر - اخوان المسلمین در منطقه در تاریخ ۳۰ ژوئن ۲۰۱۳ به دست مصر رقم خورد. می‌توان گفت که ۲۰ ژوئن سال ۲۰۲۰ نمایانگر یک نقطه عطف در تقابل میان پروژه دولت ملی مستقل عربی که توسط ارتش مصر باستان پشتیبانی می‌شود و طرح گسترش دهنده هرج و مرج خلاق و خلافت ادعایی عثمانی - اخوانی است».
وی تأکید کرد: «ارتش مصر قادر است به آشفتگی ایجادشده از سوی ترکیه، مزدوران و متحدان افراطی خود در لیبی پایان دهد و توهمات خلافت را که اردوغان در تلاش است با نیروی اشغالگرانه از دروازه لیبی آن را بازگرداند، نقش بر آب کند».



آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
TT

آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پاکستان روز چهارشنبه اعلام کرد که «اخبار اطلاعاتی موثقی» دریافت کرده که نشان می‌دهد هند قصد دارد به‌زودی حمله‌ای نظامی انجام دهد. پاکستان هشدار داد که در صورت وقوع این حمله پاسخ قاطعی خواهد داد. این خبر در حالی منتشر می‌شود که نگرانی‌ها درباره‌ی تشدید تنش میان دو کشور به‌دنبال حمله‌ای که منجر به کشته شدن ۲۶ نفر در کشمیر شد، رو به افزایش است.

روابط میان این دو همسایه‌ی مجهز به سلاح هسته‌ای پس از آن رو به وخامت گذاشت که دهلی‌نو، اسلام‌آباد را مسئول حمله‌ی هفته‌ی گذشته در پاهالگام در بخش هندی کشمیر دانست؛ حمله‌ای که مرگبارترین حمله به غیرنظامیان در این منطقه در ۲۵ سال گذشته بوده است. یک منبع ارشد دولتی به خبرگزاری فرانسه گفت که نخست‌وزیر هند، نارندرا مودی، در جلسه‌ای غیرعلنی در روز سه‌شنبه «اختیارات کامل» را به ارتش برای واکنش به این حمله داده است.

دولت پاکستان هرگونه دخالت در حمله‌ی کشمیر را رد کرد. عطاءالله طارر، وزیر اطلاعات پاکستان، در بیانیه‌ای که بامداد چهارشنبه منتشر شد، گفت: «هرگونه اقدام تهاجمی با پاسخ قاطع مواجه خواهد شد.» او افزود: «پاکستان اطلاعات اطلاعاتی موثقی در اختیار دارد که نشان می‌دهد هند ظرف ۲۴ تا ۳۶ ساعت آینده با استفاده از حادثه‌ی پاهالگام، که بهانه‌ای بی‌اساس است، قصد دارد حمله‌ی نظامی انجام دهد.» با این حال، اسحاق دار، وزیر امور خارجه‌ی پاکستان، تأکید کرد که کشورش آغازگر هیچ حمله‌ای نخواهد بود.

سران چند کشور جهان نگرانی عمیق خود را ابراز کرده و از این دو همسایه که در گذشته چندین جنگ با یکدیگر داشته‌اند، خواستند که خویشتنداری نشان دهند. منطقه‌ی کشمیر با جمعیتی حدود ۱۵ میلیون نفر که اکثراً مسلمان هستند، میان پاکستان و هند تقسیم شده، ولی هر دو کشور کل این منطقه را متعلق به خود می‌دانند.

حدود ۱.۵ میلیون نفر در نزدیکی خط آتش‌بس در سمت پاکستانی مرز زندگی می‌کنند. بسیاری از ساکنان این مناطق، در حال آماده‌سازی پناهگاه‌های زیرزمینی ساده با دیوارهای گِلی تقویت‌شده با بتن هستند. محمد جوید، مردی ۴۲ ساله در روستای چاکوتی، به خبرگزاری فرانسه گفت: «در حال تمیز کردن پناهگاه هستیم تا اگر دشمن ناگهان حمله کرد، غافلگیر نشویم و بتوانیم جان بچه‌هایمان را نجات دهیم.»

تبادل آتش
ارتش هند روز چهارشنبه اعلام کرد که برای ششمین شب متوالی با نیروهای پاکستانی در امتداد خط آتش‌بس تبادل آتش داشته است. این منطقه‌ی به‌شدت نظامی‌شده دارای پایگاه‌هایی در ارتفاعات بالای کوه‌های هیمالیا بوده و مرز واقعی کشمیر محسوب می‌شود. یک منبع امنیتی پاکستانی نیز به خبرگزاری فرانسه گفت که روز سه‌شنبه دو پهپاد را که به حریم هوایی پاکستان وارد شده بودند، ساقط کرده‌اند.

تنش‌ها در هفته‌ی پس از حمله‌ی پاهالگام از جمله رد و بدل شدن اتهامات، اقدامات دیپلماتیک، اخراج اتباع کشور مقابل و بستن گذرگاه‌های مرزی به‌سرعت بالا گرفته است.

بالگرد نظامی هند بر فراز آسمان سریناگر در منطقه جامو و کشمیر هند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

مودی هفته‌ی گذشته وعده داد که عاملان این حمله و پشتیبانان آن‌ها را تحت تعقیب قرار خواهد داد. او پنج‌شنبه گفت: «به همه‌ی جهان می‌گویم: هند هویت هر تروریست و حامی‌اش را شناسایی خواهد کرد، آن‌ها را تعقیب و مجازات خواهد کرد... حتی اگر تا دوردست‌ترین نقاط زمین بروند، تعقیب‌شان می‌کنیم.»

این اظهارات نگرانی‌ها را درباره‌ی تشدید تنش نظامی بیشتر کرده است.

وزارت امور خارجه‌ی آمریکا اعلام کرد که وزیر مارکو روبیو به‌زودی با همتایان پاکستانی و هندی خود تماس خواهد گرفت تا آن‌ها را به «عدم تشدید وضعیت» ترغیب کند.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز سه‌شنبه با شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، و سوپرامانیام جایشانکار، وزیر خارجه‌ی هند، تماس گرفت و طبق گفته‌ی سخنگوی او، آمادگی خود را برای «میانجی‌گری جهت کاهش تنش» اعلام کرد. دفتر نخست‌وزیر پاکستان بعداً اعلام کرد که شهباز شریف از گوترش خواسته «هند را به خویشتنداری ترغیب کند» و تأکید کرده که در صورت اقدام نسنجیده‌ی هند، پاکستان از «حاکمیت و تمامیت ارضی‌اش با تمام قوا دفاع خواهد کرد».

پوسترهای افراد تحت تعقیب
هند و پاکستان از زمان استقلال از حکومت بریتانیا در سال ۱۹۴۷ بر سر منطقه‌ی کشمیر با یکدیگر مناقشه دارند؛ زمانی که مرزها خانواده‌هایی را از هم جدا کرد که نسل‌ها در کنار هم زندگی می‌کردند. در بخش تحت کنترل هند، شورشیان از سال ۱۹۸۹ برای استقلال یا پیوستن به پاکستان دست به قیام زده‌اند.

گشت‌های ارتش هند در حال حرکت به سمت هاباتنار در منطقه انانتناگ در جنوب کشمیر – ۲۹ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پلیس هند پوسترهایی از سه مرد منتشر کرده که به اتهام اجرای حمله‌ی کشمیر تحت تعقیب‌اند. دو نفر از آن‌ها پاکستانی و یک نفر هندی است. هند می‌گوید آن‌ها اعضای گروه «لشکر طیبه» هستند؛ گروهی که مقرش در پاکستان است و سازمان ملل آن را یک گروه تروریستی معرفی کرده است. همچنین برای اطلاعاتی که منجر به دستگیری هر یک از آن‌ها شود، پاداشی معادل دو میلیون روپیه (حدود ۲۳۵۰۰ دلار) در نظر گرفته شده و عملیات گسترده‌ای برای بازداشت افراد مشکوک به ارتباط با این گروه آغاز شده است.

در آخرین مورد از تشدید تنش‌ها در کشمیر، در حمله‌ی پولواما در سال ۲۰۱۹ در منطقه‌ی تحت کنترل هند، یک بمب‌گذار انتحاری با خودرو به کاروان نیروهای امنیتی حمله کرد که منجر به کشته شدن ۴۰ نفر و زخمی شدن ۳۵ تن شد. کمتر از دو هفته بعد، جنگنده‌های هندی حملاتی هوایی به خاک پاکستان انجام دادند.