چرخش ۸ مارس به سوی «دوگانه شیعی» برای شکست ابتکار مکرون

مصطفی ادیب با استعفا از تشکیل دولت جدید، گلوله آتشین به آغوش کسانی انداخت که مانع انجام مأموریت خود برای تشکیل دولت مستقل متخصصان به دور از نمایندگان مستقیم یا غیرمستقیم احزاب انداخت و لبنان را وارد یک دوره بحرانی بسیار خطرناک کرد.

ادیب تصمیم گرفت کناره‌گیری کند پس از آنکه فهمید ابتکار عمل امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه و تعهدات همه طرف‌هایی که مکرون با آنها در قصر الصنوبر ملاقات کرد، تحت فشار شرایطی مانع از تولد دولت او شد، به ویژه توسط کسانی که به تعهدات خود عمل نکردند.

همان‌طور که منابع سیاسی می‌گویند این طرف‌ها از دوگانه شیعه (حزب‌الله و امل) گرفته تا جنبش «المرده» به رهبری سلیمان فرنجیه نماینده سابق و طلال ارسلان نماینده مجلس را شامل می‌شود.

عذرخواهی ادیب از ادامه کار، برای کسانی که موانع پیش روی راه او را دنبال می‌کردند تعجب آور نبود.

الشرق الاوسط در این باره مطلع شد که ادیب در پاسخ به خواست مکرون کناره‌گیری خود را تمدید کرد، اما وی متقاعد نشده بود که تمدید مهلت تشکیل دولت وی، نیروهای سیاسی را به اقدام برای آخرین فرصت جهت نجات لبنان از مصائب سوق می‌دهد، آخرین فاجعه، انفجار مهیب و ویرانی مناطق زیادی از بیروت در نتیجه انفجار بندر بود.

نیروهای سیاسی وفادار یا مخالف سعی داشتند به محض کناره‌گیری ادیب، این نکته را القا کنند که به ابتکار فرانسه پایبند هستند، زیرا امکان یافتن گزینه دیگری وجود نداشت.

با این حال، پایبندی به ابتکار عمل فرانسوی، نگاه‌ها را از تلاش‌هایی که با هدف تهی کردن آن از محتوای خود و از واکنش پاریس نسبت به عذرخواهی ادیب، دور نمی‌کند، زیرا کسی به نمایندگی از مکرون وجود ندارد و ادعا کند که ابتکار وی هنوز پابرجاست.

 بنابراین، مرحله پس از عذرخواهی ادیب همچنان مرموز است.

در این زمینه، الشرق الاوسط مطلع شد که سران دولت‌های سابق به تمایل مکرون برای انتصاب وزارت دارایی به شخصیتی مستقل از شیعیان پاسخ مثبت دادند و انتخاب آن در حوزه اختیارات نخست‌وزیر تعیین شده خواهد بود تا ابتکار فرانسه را نجات دهد.

یکی از نخست‌وزیران پیشین که ترجیح داد نامش فاش نشود به الشرق الاوسط گفت که «دوگانه شیعه» درخواست مکرون برای حق انتخاب نام گزینه‌ها از سوی ادیب برای تصدی وزارتخانه‌ها را رد کردند.

وی اضافه کرد که ادیب از نامبردن از «دوگانه شیعه» خودداری کرد و دلیل آن را این واقعیت دانست که دیگران حق دارند از او بخواهند متقابل با آنها رفتار کند. او گفت که ادیب از ترتیب عملیاتی برای بازگرداندن انسجام به «نیروهای ۸ مارس» تعجب کرد، که برای پذیرش موضع دوگانه شیعه عجله کرده‌است.

وی فاش کرد که ادیب روز گذشته با رئیس‌جمهور میشل عون ملاقات کرد و در مورد مشکلاتی که با آنها روبرو است، گزارش داد.

وی تأیید کرد که ادیب به عون اطلاع داد که او در حال تشکیل یک دولت مهم با یک برنامه اصلاحات و نجات روشن است و او از آن کناره‌گیری نمی‌کند.

بر این اساس، ابتکار عمل فرانسوی دچار عقب‌گرد شد و این سؤال همچنان باقی است: آیا می‌توان آن را بازسازی کرد و چگونه؟ خصوصاً اینکه قدرت‌های خارجی، به ویژه ایران، مانع از آن شده بودند.

ایران، با امتناع از تسهیل تولد دولت، می‌خواست به پاریس پیغام دهد که پرونده لبنان به بعد از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا موکول می‌شود، و این بدان معناست که بحران لبنان را برای مذاکرات با واشینگتن معلق نگه می‌دارد بدون اینکه اجازه دهد فرانسه طرف این مذاکرات باشد و بنابراین از سوی «حزب‌الله» در ازای محدود کردن حق وتو به تهران، اما با پوشش لبنانی رد شد.

این سؤال باقی می‌ماند: رئیس‌جمهور عون چگونه رفتار خواهد کرد؟ آیا او منتظر دعوت بلوک‌های پارلمانی برای شرکت در مشاوره‌های الزام‌آور خواهد بود تا مشخص شود چه کسی جانشین ادیب خواهد شد؟ یا او وقت خود را صرف دریافت واکنش پاریس خواهد کرد.

الشرق الاوسط مطلع شد که معیارها و مشخصاتی که ادیب در توافق با مکرون برای تشکیل دولت مستقل و متخصص تعیین کرده بود همان مواردی هستند که حریری پس از استعفا تعیین کرده بود و هیچ نامزدی برای نخست‌وزیری نمی‌تواند آنها را دور بزند یا سعی کند آنها را دور بزند و بنابراین آنچه در مورد بازگشت حریری گفته می‌شود، محلی از اعراب ندارد.

علاوه بر این الحریری پیش از این به الشرق الاوسط تأکید کرده بود: من نخست‌وزیر نخواهم شد، نقطه سرخط، و کسی را برای تصدی نخست‌وزیری معرفی نمی‌کنم.