چرخش ۸ مارس به سوی «دوگانه شیعی» برای شکست ابتکار مکرون

عون از ادیب خواست تا از وزرای مسیحی استفاده کند

چرخش ۸ مارس به سوی «دوگانه شیعی» برای شکست ابتکار مکرون
TT

چرخش ۸ مارس به سوی «دوگانه شیعی» برای شکست ابتکار مکرون

چرخش ۸ مارس به سوی «دوگانه شیعی» برای شکست ابتکار مکرون

مصطفی ادیب با استعفا از تشکیل دولت جدید، گلوله آتشین به آغوش کسانی انداخت که مانع انجام مأموریت خود برای تشکیل دولت مستقل متخصصان به دور از نمایندگان مستقیم یا غیرمستقیم احزاب انداخت و لبنان را وارد یک دوره بحرانی بسیار خطرناک کرد.
ادیب تصمیم گرفت کناره‌گیری کند پس از آنکه فهمید ابتکار عمل امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه و تعهدات همه طرف‌هایی که مکرون با آنها در قصر الصنوبر ملاقات کرد، تحت فشار شرایطی مانع از تولد دولت او شد، به ویژه توسط کسانی که به تعهدات خود عمل نکردند.
همان‌طور که منابع سیاسی می‌گویند این طرف‌ها از دوگانه شیعه (حزب‌الله و امل) گرفته تا جنبش «المرده» به رهبری سلیمان فرنجیه نماینده سابق و طلال ارسلان نماینده مجلس را شامل می‌شود.
عذرخواهی ادیب از ادامه کار، برای کسانی که موانع پیش روی راه او را دنبال می‌کردند تعجب آور نبود.
الشرق الاوسط در این باره مطلع شد که ادیب در پاسخ به خواست مکرون کناره‌گیری خود را تمدید کرد، اما وی متقاعد نشده بود که تمدید مهلت تشکیل دولت وی، نیروهای سیاسی را به اقدام برای آخرین فرصت جهت نجات لبنان از مصائب سوق می‌دهد، آخرین فاجعه، انفجار مهیب و ویرانی مناطق زیادی از بیروت در نتیجه انفجار بندر بود.
نیروهای سیاسی وفادار یا مخالف سعی داشتند به محض کناره‌گیری ادیب، این نکته را القا کنند که به ابتکار فرانسه پایبند هستند، زیرا امکان یافتن گزینه دیگری وجود نداشت.
با این حال، پایبندی به ابتکار عمل فرانسوی، نگاه‌ها را از تلاش‌هایی که با هدف تهی کردن آن از محتوای خود و از واکنش پاریس نسبت به عذرخواهی ادیب، دور نمی‌کند، زیرا کسی به نمایندگی از مکرون وجود ندارد و ادعا کند که ابتکار وی هنوز پابرجاست.
 بنابراین، مرحله پس از عذرخواهی ادیب همچنان مرموز است.
در این زمینه، الشرق الاوسط مطلع شد که سران دولت‌های سابق به تمایل مکرون برای انتصاب وزارت دارایی به شخصیتی مستقل از شیعیان پاسخ مثبت دادند و انتخاب آن در حوزه اختیارات نخست‌وزیر تعیین شده خواهد بود تا ابتکار فرانسه را نجات دهد.
یکی از نخست‌وزیران پیشین که ترجیح داد نامش فاش نشود به الشرق الاوسط گفت که «دوگانه شیعه» درخواست مکرون برای حق انتخاب نام گزینه‌ها از سوی ادیب برای تصدی وزارتخانه‌ها را رد کردند.
وی اضافه کرد که ادیب از نامبردن از «دوگانه شیعه» خودداری کرد و دلیل آن را این واقعیت دانست که دیگران حق دارند از او بخواهند متقابل با آنها رفتار کند. او گفت که ادیب از ترتیب عملیاتی برای بازگرداندن انسجام به «نیروهای ۸ مارس» تعجب کرد، که برای پذیرش موضع دوگانه شیعه عجله کرده‌است.
وی فاش کرد که ادیب روز گذشته با رئیس‌جمهور میشل عون ملاقات کرد و در مورد مشکلاتی که با آنها روبرو است، گزارش داد.
وی تأیید کرد که ادیب به عون اطلاع داد که او در حال تشکیل یک دولت مهم با یک برنامه اصلاحات و نجات روشن است و او از آن کناره‌گیری نمی‌کند.
بر این اساس، ابتکار عمل فرانسوی دچار عقب‌گرد شد و این سؤال همچنان باقی است: آیا می‌توان آن را بازسازی کرد و چگونه؟ خصوصاً اینکه قدرت‌های خارجی، به ویژه ایران، مانع از آن شده بودند.
ایران، با امتناع از تسهیل تولد دولت، می‌خواست به پاریس پیغام دهد که پرونده لبنان به بعد از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا موکول می‌شود، و این بدان معناست که بحران لبنان را برای مذاکرات با واشینگتن معلق نگه می‌دارد بدون اینکه اجازه دهد فرانسه طرف این مذاکرات باشد و بنابراین از سوی «حزب‌الله» در ازای محدود کردن حق وتو به تهران، اما با پوشش لبنانی رد شد.
این سؤال باقی می‌ماند: رئیس‌جمهور عون چگونه رفتار خواهد کرد؟ آیا او منتظر دعوت بلوک‌های پارلمانی برای شرکت در مشاوره‌های الزام‌آور خواهد بود تا مشخص شود چه کسی جانشین ادیب خواهد شد؟ یا او وقت خود را صرف دریافت واکنش پاریس خواهد کرد.
الشرق الاوسط مطلع شد که معیارها و مشخصاتی که ادیب در توافق با مکرون برای تشکیل دولت مستقل و متخصص تعیین کرده بود همان مواردی هستند که حریری پس از استعفا تعیین کرده بود و هیچ نامزدی برای نخست‌وزیری نمی‌تواند آنها را دور بزند یا سعی کند آنها را دور بزند و بنابراین آنچه در مورد بازگشت حریری گفته می‌شود، محلی از اعراب ندارد.
علاوه بر این الحریری پیش از این به الشرق الاوسط تأکید کرده بود: من نخست‌وزیر نخواهم شد، نقطه سرخط، و کسی را برای تصدی نخست‌وزیری معرفی نمی‌کنم.



آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
TT

آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پاکستان روز چهارشنبه اعلام کرد که «اخبار اطلاعاتی موثقی» دریافت کرده که نشان می‌دهد هند قصد دارد به‌زودی حمله‌ای نظامی انجام دهد. پاکستان هشدار داد که در صورت وقوع این حمله پاسخ قاطعی خواهد داد. این خبر در حالی منتشر می‌شود که نگرانی‌ها درباره‌ی تشدید تنش میان دو کشور به‌دنبال حمله‌ای که منجر به کشته شدن ۲۶ نفر در کشمیر شد، رو به افزایش است.

روابط میان این دو همسایه‌ی مجهز به سلاح هسته‌ای پس از آن رو به وخامت گذاشت که دهلی‌نو، اسلام‌آباد را مسئول حمله‌ی هفته‌ی گذشته در پاهالگام در بخش هندی کشمیر دانست؛ حمله‌ای که مرگبارترین حمله به غیرنظامیان در این منطقه در ۲۵ سال گذشته بوده است. یک منبع ارشد دولتی به خبرگزاری فرانسه گفت که نخست‌وزیر هند، نارندرا مودی، در جلسه‌ای غیرعلنی در روز سه‌شنبه «اختیارات کامل» را به ارتش برای واکنش به این حمله داده است.

دولت پاکستان هرگونه دخالت در حمله‌ی کشمیر را رد کرد. عطاءالله طارر، وزیر اطلاعات پاکستان، در بیانیه‌ای که بامداد چهارشنبه منتشر شد، گفت: «هرگونه اقدام تهاجمی با پاسخ قاطع مواجه خواهد شد.» او افزود: «پاکستان اطلاعات اطلاعاتی موثقی در اختیار دارد که نشان می‌دهد هند ظرف ۲۴ تا ۳۶ ساعت آینده با استفاده از حادثه‌ی پاهالگام، که بهانه‌ای بی‌اساس است، قصد دارد حمله‌ی نظامی انجام دهد.» با این حال، اسحاق دار، وزیر امور خارجه‌ی پاکستان، تأکید کرد که کشورش آغازگر هیچ حمله‌ای نخواهد بود.

سران چند کشور جهان نگرانی عمیق خود را ابراز کرده و از این دو همسایه که در گذشته چندین جنگ با یکدیگر داشته‌اند، خواستند که خویشتنداری نشان دهند. منطقه‌ی کشمیر با جمعیتی حدود ۱۵ میلیون نفر که اکثراً مسلمان هستند، میان پاکستان و هند تقسیم شده، ولی هر دو کشور کل این منطقه را متعلق به خود می‌دانند.

حدود ۱.۵ میلیون نفر در نزدیکی خط آتش‌بس در سمت پاکستانی مرز زندگی می‌کنند. بسیاری از ساکنان این مناطق، در حال آماده‌سازی پناهگاه‌های زیرزمینی ساده با دیوارهای گِلی تقویت‌شده با بتن هستند. محمد جوید، مردی ۴۲ ساله در روستای چاکوتی، به خبرگزاری فرانسه گفت: «در حال تمیز کردن پناهگاه هستیم تا اگر دشمن ناگهان حمله کرد، غافلگیر نشویم و بتوانیم جان بچه‌هایمان را نجات دهیم.»

تبادل آتش
ارتش هند روز چهارشنبه اعلام کرد که برای ششمین شب متوالی با نیروهای پاکستانی در امتداد خط آتش‌بس تبادل آتش داشته است. این منطقه‌ی به‌شدت نظامی‌شده دارای پایگاه‌هایی در ارتفاعات بالای کوه‌های هیمالیا بوده و مرز واقعی کشمیر محسوب می‌شود. یک منبع امنیتی پاکستانی نیز به خبرگزاری فرانسه گفت که روز سه‌شنبه دو پهپاد را که به حریم هوایی پاکستان وارد شده بودند، ساقط کرده‌اند.

تنش‌ها در هفته‌ی پس از حمله‌ی پاهالگام از جمله رد و بدل شدن اتهامات، اقدامات دیپلماتیک، اخراج اتباع کشور مقابل و بستن گذرگاه‌های مرزی به‌سرعت بالا گرفته است.

بالگرد نظامی هند بر فراز آسمان سریناگر در منطقه جامو و کشمیر هند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

مودی هفته‌ی گذشته وعده داد که عاملان این حمله و پشتیبانان آن‌ها را تحت تعقیب قرار خواهد داد. او پنج‌شنبه گفت: «به همه‌ی جهان می‌گویم: هند هویت هر تروریست و حامی‌اش را شناسایی خواهد کرد، آن‌ها را تعقیب و مجازات خواهد کرد... حتی اگر تا دوردست‌ترین نقاط زمین بروند، تعقیب‌شان می‌کنیم.»

این اظهارات نگرانی‌ها را درباره‌ی تشدید تنش نظامی بیشتر کرده است.

وزارت امور خارجه‌ی آمریکا اعلام کرد که وزیر مارکو روبیو به‌زودی با همتایان پاکستانی و هندی خود تماس خواهد گرفت تا آن‌ها را به «عدم تشدید وضعیت» ترغیب کند.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز سه‌شنبه با شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، و سوپرامانیام جایشانکار، وزیر خارجه‌ی هند، تماس گرفت و طبق گفته‌ی سخنگوی او، آمادگی خود را برای «میانجی‌گری جهت کاهش تنش» اعلام کرد. دفتر نخست‌وزیر پاکستان بعداً اعلام کرد که شهباز شریف از گوترش خواسته «هند را به خویشتنداری ترغیب کند» و تأکید کرده که در صورت اقدام نسنجیده‌ی هند، پاکستان از «حاکمیت و تمامیت ارضی‌اش با تمام قوا دفاع خواهد کرد».

پوسترهای افراد تحت تعقیب
هند و پاکستان از زمان استقلال از حکومت بریتانیا در سال ۱۹۴۷ بر سر منطقه‌ی کشمیر با یکدیگر مناقشه دارند؛ زمانی که مرزها خانواده‌هایی را از هم جدا کرد که نسل‌ها در کنار هم زندگی می‌کردند. در بخش تحت کنترل هند، شورشیان از سال ۱۹۸۹ برای استقلال یا پیوستن به پاکستان دست به قیام زده‌اند.

گشت‌های ارتش هند در حال حرکت به سمت هاباتنار در منطقه انانتناگ در جنوب کشمیر – ۲۹ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پلیس هند پوسترهایی از سه مرد منتشر کرده که به اتهام اجرای حمله‌ی کشمیر تحت تعقیب‌اند. دو نفر از آن‌ها پاکستانی و یک نفر هندی است. هند می‌گوید آن‌ها اعضای گروه «لشکر طیبه» هستند؛ گروهی که مقرش در پاکستان است و سازمان ملل آن را یک گروه تروریستی معرفی کرده است. همچنین برای اطلاعاتی که منجر به دستگیری هر یک از آن‌ها شود، پاداشی معادل دو میلیون روپیه (حدود ۲۳۵۰۰ دلار) در نظر گرفته شده و عملیات گسترده‌ای برای بازداشت افراد مشکوک به ارتباط با این گروه آغاز شده است.

در آخرین مورد از تشدید تنش‌ها در کشمیر، در حمله‌ی پولواما در سال ۲۰۱۹ در منطقه‌ی تحت کنترل هند، یک بمب‌گذار انتحاری با خودرو به کاروان نیروهای امنیتی حمله کرد که منجر به کشته شدن ۴۰ نفر و زخمی شدن ۳۵ تن شد. کمتر از دو هفته بعد، جنگنده‌های هندی حملاتی هوایی به خاک پاکستان انجام دادند.