خانواده‌های دوتابعیتی در انتظار پایان بحران «گروگانگیری» در ایران

خانواده‌های زندانیان دو تابعیتی که در حال حاضر در ایران زندانی هستند، در پی تماس‌های فشرده دیپلماتیک اخیر و شایعات منتشر شده در این باره برای آزادی بستگان خود، خوف و رجای زیاد به سر می‌برند.

خبرگزاری فرانسه (AFP) در گزارشی در این باره نوشت: ایران بیش از ده شهروند غربی را زندانی یا حصر خانگی کرده‌است، بیشتر آنها پاسپورت ایرانی دارند، خانواده‌های آنها، اتهامات مطروحه علیه آنها را پوچ و پررویی با هدف چانه زنی می‌دانند.

سرخوردگی در میان خانواده‌های بازداشت شدگان به دلیل عدم موفقیت دولت‌های غربی در بازگرداندن این زندانیان به کشورهایشان افزایش یافته‌است، به ویژه اینکه برخی از آنها چندین سال را در پشت میله‌های زندان گذراندند و به کرونا نیز مبتلا شدند.

ایران برای بازیابی ایرانیانی که در کشورهای غربی هستند، همیشه تمایل خود را برای انجام معامله تبادل زندانیان ابراز داشته‌است.

از سرگیری مذاکرات برای احیای توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ فعالان را بر آن داشت تا اصرار کنند که این دو موضوع به هم پیوند بخورد.

 الیکا آشوری، دختر انوشه آشوری، زندانی ۶۷ ساله دوتابعیتی بریتانیایی ایرانی که از سال ۲۰۱۷ در ایران زندانی است، می‌گوید: «ما یادگرفته ایم که طبق اتفاقات هر روز، رفتار کنیم. ما نمی‌توانیم خیلی رو به جلو نگاه کنیم. مواردی مانند شایعات باعث امیدواری ما می‌شود، اما ما یادگرفته ایم که زیاد امیدوار نباشیم».

وی می‌افزاید: گفت و گوهای تأیید نشده در مورد توافقات و مبادلات جاری نه تنها برای خانواده، بلکه همچنین برای پدرش، که می‌تواند تحولات اخبار را از داخل زندان اوین در تهران دنبال کند، نگران کننده است.

او این اتفاقات را «یک بازی ذهنی» توصیف کرد که «برای ما و به خصوص پدر سرگرم‌کننده نیست». الیکا همچنین فاش کرد که پدرش اخیراً طی یک تماس تلفنی با خانواده از علائم Covid-19 شکایت کرده‌است.

به گفته خانواده‌هایی که با خبرگزاری فرانسه صحبت کرده‌اند، سه بریتانیایی، دو آلمانی، دو سوئدی، دو اتریشی و دو فرانسوی از جمله زندانیانی هستند که در شرایط مشابهی نگهداری می‌شوند.

از جمله بریتانیایی‌ها نازنین زاغری-راتکلیف است که خانواده وی معتقد است، پرونده او به ۴۰۰ میلیون پوند (۵۵۰ میلیون دلار) بدهی قدیمی بریتانیا در زمان شاه در ازای معامله خرید و فروش تانک در دهه ۱۹۷۰ پرداخت نشده، ربط می‌دهد.

مریم کلارن، دختر ناهید تقوی، زندانی ۶۶ ساله ایرانی-آلمانی می‌گوید، مادرش ۲۰۰ روز است که در ایران در زندان به سر می‌برد و پس از انتقال به سلول انفرادی در «وضعیت بسیار بدی» به سر می‌برد.

کلارن به خبرگزاری فرانسه می‌گوید: «انتظار برای او بسیار دشوار است و ما چاره ای نداریم. او علاوه بر تنها بودن، فقط نیم ساعت در روز در معرض نور قرار می‌گیرد و حتی به او بالش هم نمی‌دادند که بخوابد».

او ادامه می‌دهد: «مردم ما زیر شکنجه رنج می‌برند. من سعی می‌کنم زیاد به وین فکر نکنم و از خودم محافظت کنم». وی نگران است که گفت و گوها در مورد زندانیان به یک «بازی» بین دو طرف تبدیل شود.

آلمان، فرانسه و بریتانیا از جمله قدرت‌های اروپایی هستند که دربارهٔ توافق هسته ای با ایران مذاکره می‌کنند که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق آمریکا از آن خارج شد، اما جو بایدن جانشین وی قصد بازگشت به آن را دارد مشروط به این که تهران برخی شروط و شرایط را تحقق بخشد.

یک منبع آگاه به مذاکرات به خبرگزاری فرانسه می‌گوید: «در حال حاضر مذاکرات فعالی از طریق اروپایی‌ها در وین در حال انجام است که بر سر انعقاد معامله مبادله زندانیان دو طرفه انجام می‌شود». او در عین حال تأکید می‌کند که «هیچ توافقی حاصل نشده‌است».

ایالات متحده از زمان گروگان گرفتن کارمندان سفارت آمریکا پس از انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ روابط دیپلماتیک با تهران برقرار نکرده‌است.

مذاکرات از طریق واسطه‌های اروپایی در وین در حال انجام است.

آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا گفت: «من هیچ اولویتی بالاتر از اینکه شهروندان آمریکایی زندانی و گروگان را که به صورت خودسرانه زندانی اند به خانه شان، ایالات متحده برگردانم».

 ایالات متحده ادعای صداوسیمای ایران مبنی بر توافق ایران با آمریکا و بریتانیا بر سر تبادل زندانیان و پرداخت ۷ میلیارد دلار پول را تکذیب کرد و گفت گزارش‌های منتشر شده در مورد دستیابی به چنین توافقی «صحت ندارد».

گمانه زنی‌ها در مورد معامله مبادله ای همچنین با انتشار اخباری از بلژیک مبنی بر نهایی شدن حکم ۲۰ سال زندان اسدالله اسدی دیپلمات ایرانی شاغل در اتریش، به اتهام توطئه برای بمب‌گذاری مراسم مخالفان رژیم در ژوئن ۲۰۱۸ در حومه پاریس با انصراف انتقال پرونده به دادگاه تجدید نظر از سوی وی، گمانه زنی‌ها در این باره افزایش یافته‌است.

هادی قائمی مدیر کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران، مستقر در نیویورک گفت که ایالات متحده و اتحادیه اروپا باید «جبهه متحدی» ایجاد کنند و «به موازات» مذاکرات هسته ای آزادی بازداشت شدگان را در اولویت خود قرار دهند.

وی افزود: «عدم رسیدگی مؤثر به گروگانگیری در ایران چراغ سبز این اقدامات را به وجود می‌آورد و سایر ملیت‌های دوگانه را در معرض خطر دستگیری برای استفاده به عنوان پیاده‌های سیاسی قرار می‌دهد».