آغاز به کار سفارت آذربایجان در اسرائیل در میانه تنش با ایران

کوهن از باکو خواست برای مقابله با تهران همکاری کند.. بایراموف خواستار حمایت در برابر «اشغال ارمنستان» شد

آغاز به کار سفارت آذربایجان در اسرائیل در میانه تنش با ایران
TT

آغاز به کار سفارت آذربایجان در اسرائیل در میانه تنش با ایران

آغاز به کار سفارت آذربایجان در اسرائیل در میانه تنش با ایران

جیحون بایراموف وزیر خارجه جمهوری آذربایجان سفارت کشور خود را در اسرائیل بعد از گذشت ۳۰ سال از آغاز روابط رسمی میان دو طرف افتتاح کرد؛ تحولی که می‌تواند بحران اعتماد بین باکو و همسایه جنوبی آن تهران را تشدید کند.
بایراموف صبح چهارشنبه وارد تل‌آویو شد و سلسله نشست‌های خود را با رهبران سیاسی و گروهی از اقتصاددانان آغاز کرد. وی قصد دارد برای دیدار با محمود عباس، رئیس تشکیلات فلسطین، به رام‌الله سفر کند.
وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان با الی کوهن وزیر امور اسرائیل نیز دیدار کرد و در نشست مشترک خبری، گشایش پروازهای مستقیم بین باکو ـ تل آویو، همکاری در زمینه کشاورزی و مدیریت آب و توسعه مناسبات در زمینه علمی، آموزشی، فرهنگی و گردشگری را از جمله موارد تعمیق روابط بین دو طرف ذکر کرد.
کوهن همچنین اظهار کرد که «پس از چند هفته، او یک مأموریت مهم اقتصادی را برای انجام یک سفر رسمی به آذربایجان بر عهده خواهد داشت».
الی کوهن، وزیر خارجه اسرائیل با بیان این که افتتاح سفارت آذربایجان در اسرائیل را «شاهدی بر جهش در روابط راهبردی» دانست و گفت که این اقدام، دلیل بیشتری بر استحکام روابط بین دو طرف است. وی افزود: آذربایجان کشوری مسلمان است و موقعیت استراتژیک آن باعث می‌شود که روابط بین ما از اهمیت و پتانسیل بالایی برخوردار باشد.
وزیر خارجه اسرائیل گفت «با وزیر خارجه آذربایجان دربارهٔ تشکیل جبهه یکپارچه علیه ایران توافق کردم. دربارهٔ تقویت همکاری در زمینه‌های اقتصادی امنیت انرژی و ابتکار گفت و گو کردیم».
بایراموف گفت: یک هدف مشترک برای دو کشور وجود دارد و آن همکاری برای دستیابی به یک مشارکت استراتژیک است که به صلح، ثبات و رفاه منطقه کمک می‌کند.
وی افزود: یک اقلیت مهم یهودی در آذربایجان وجود دارد و همراه با شهروندان اسرائیلی آذری الاصل در حال ایجاد یک مشارکت واقعی با ابعاد سیاسی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی (...) است.
بایراموف اشاره کرد که اسرائیل برای حفظ امنیت و تمامیت ارضی به کشورش کمک‌های بزرگ و مهمی ارائه می‌کند و به دنبال بازگرداندن سرزمین‌های اشغال شده توسط ارمنستان است.
وی گفت: جهشی در همکاری‌های اقتصادی وجود دارد زیرا ارزش مبادلات تجاری در سال ۲۰۲۲ ۸۵ درصد افزایش یافت.
۱۱۴ شرکت اسرائیلی در آذربایجان فعالیت می‌کنند و اسرائیل ۳۰ درصد نفت خود را از آذربایجان خریداری می‌کند و از تخصص فنی بالایی برخوردار است.
اسرائیل یکی از اولین کشورهایی بود که آذربایجان را در سال ۱۹۹۱ به رسمیت شناخت و در سال ۱۹۹۳ سفارت خود را در باکو تأسیس کرد. اما آذربایجان به مدت ۳۰ سال هیچ نمایندگی رسمی دیپلماتیک در اسرائیل نداشت.
مختار محمدوف، سفیر جمهوری آذربایجان در اسرائیل در روز دوشنبه استوارنامه خود را به اسحاق هرتزوگ رئیس‌جمهور اسرائیل تقدیم کرد.
هرتزوگ گفت: «آذربایجان کشوری سکولار محسوب می‌شود و اولین کشور شیعی است که در اسرائیل سفارت افتتاح کرده‌است. همچنین یک جامعه یهودی در آنجا زندگی می‌کند که بین ۱۲ تا ۱۸ هزار نفر تخمین زده می‌شود».



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.