پیش‌بینی‌های استراتژیک برای سال 2019

محیط زیست و آب در جایگاه اول مخاطرات در کشورهای عربی

پیش‌بینی‌های استراتژیک برای سال 2019
TT

پیش‌بینی‌های استراتژیک برای سال 2019

پیش‌بینی‌های استراتژیک برای سال 2019

مخاطرات امنیتی که از تغییرات اقلیمی آب می‌خورند، سال 2019 در منطقه خاورمیانه سرباز می‌کنند. در اروپا دشمنی جای وحدت می‌نشیند. همچنین ایالات متحده در جنگش علیه تروریسم به مشکل برمی‌خورد. اینها برخی تهدیدهای جهانی است که گزارش «پیش‌بینی‌های استراتژیک سال 2019» با عنوان «به سوی جهانی که سود و زیان در آن برابرند» آنها را پیش بینی کرده است.
 این گزارش اخیرا توسط گروه مشورتی متخصص درمخاطرات، شرکتی مشورتی مستقل در لندن منتشر شده است.
گزارش که شرکت‌ها جهانی، دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی را مخاطب قرار داده، خلاصه‌ای از ارزش گذاری‌های مشترک تحلیل‌گران متخصص و اطلاعاتی منطقه‌ای را عرضه می‌کند. این گزارش شامل 260 پیش‌بینی پیرامون مجموعه‌ای از مسائل مرتبط با امنیت، بحران‌ها و مخاطرات ژئوپولتیک در سراسر منطقه است.
 همچنین این گزارش ده‌ها نشانه هشدار زودهنگام برای نظارت مستمر در سال 2019 در اختیار می‌گذارد.
گزارش پیش بینی می‌کند، قدرت و نفوذ دولت‌ها و جنبش‌های استبدادی، راست و ملی‌گرایانه افزایش می‌یابد. این در طولانی مدت به تضعیف همکاری‌های بین‌المللی برای مقابله با تهدیدهای مشترک همچون تغییرات اقلیمی، تخریب محیط زیست و کمبود آب منجر می‌شود، در زمانی که باید محور اصلی توجه باشد. این وضع مدت زمان ناامنی و بی ثباتی را طولانی‌تر می‌کند و سرعت توسعه را کاهش می‌دهد و منجر به مهاجرت می‌شود.
این گزارش اشاره می‌کند که ایالات متحده، به عنوان قوی‌ترین بازیگر در نظام جهانی و رهبر نظام لیبرالی مبتنی بر اصول، در مرکز مخاطرات جهانی قرار خواهد گرفت. اما رئیس جمهوری ترامپ توجه اندکی به رهبری این نظام و محافظت از آن طبق اصول ثابت و پایدار نشان داد. در حالی که قدرت‌های بزرگ دیگر و پیش از همه آنها چین که تمایل دارد تعریف قواعد را به تناسب منافعش بازتعریف کند، خواستار تشکیک در اهمیت این نظام است و در حال ساختن جایگزین‌های دیگر.
براساس این گزارش، ترامپ در مدت زمان دو سال، چند دهه سیاست خارجه امریکا را زیر و رو کرد و اعتماد به پایبندی ایالات متحده نسبت به معاهده‌ها، متحدان و سازمان‌هایی که امریکا مشروعیت سلطه جهانی خود را مدیون آنهاست، رو به کاهش گذاشته است. در دو افق کوتاه و میان مدت، به احتمال زیاد این موجب صعود چین و محدود ساختن نفوذ امریکا می‌شود. در خاورمیانه، آسیا و افریقا اما دولت‌ها هر ائتلاف و شکل حکومتی را که به بهترین شکل منافعشان را تضمین کند، بررسی می‌کنند.
در همین حال، ترامپ الهام بخش شد یا دست‌کم جرعه‌ای از جرأت به موج ملی‌گرای راست‌گرای در داخل و خارج داد. و این اتفاق شکاف‌های درون و میان کشورهای اروپایی را عیان می‌کند و عمق بیشتری می‌بخشد. پیش بینی‌ها بر امنیت و ثبات در اروپا روی صعود راست افراطی تمرکز می‌کند و اختلافاتی که این سیاست‌ها به وجود می‌آورند و مخاطراتی که به دنبال دارند.

پیش بینی‌های منطقه‌ای
هر بخش منطقه‌ای بر موضوعات و جهت‌گیری‌هایی که به باور نویسندگان حوادث سال را رقم می‌زنند، تمرکز می‌کنند. همچنانکه این بخش شامل پیش بینی‌های مشخصی است، تلاش می‌کند به چشم نمایی تبدیل شود که بتوان به وسیله آن به تفسیر عوامل و تأثیرات مخاطرات در سال 2019 نشست. سخنانی از رهبران سیاسی یا اندیشمندان انتخاب شده که به نظر نویسندگان به بهترین شکل پیش بینی‌ها و سمت و سوی مخاطرات را نمایان می‌سازد و مانند مقدمه‌ای برای هریک از مناطق نه گانه موجود در گزارش می‌نشینند.
درخصوص خاورمیانه، تغییرات اقلیمی به عنوان عامل اصلی شکل گیری مخاطرات امنیتی محسوب می‌شوند. نویسندگان چکیده‌ای از نجیب صعب، دبیرکل نشست عربی محیط زیست و توسعه(افد) را انتخاب کرده‌اند که توجه‌ها را به این نکته جلب می‌کند: «علیرغم عدم حصول پیشرقت واقعی در بسیاری از کشورها، از جمله کشورهایی که شاهد ناآرامی سیاسی و بی ثباتی هستند، گروهی دیگر از کشورها گام‌های بلندی به سوی تحول به سمت مسیر پایدارتر برداشتند با صرف منابع اصلی مالی در سرمایه گذاری در زیرساخت‌های زیست محیطی». او تغییر اقلیم و کمبود آب را دو عامل اصلی محرک نزاع‌ها می‌داند. در حالی که سمت و سوی کلی در منطقه ثابت فرض شده، پیش بینی می‌شود نمودارهای مخاطرات استراتژیک در بحرین، عراق، فلسطین، قطر و سوریه بهبود می‌یابند. در این میان وضعیت در کشورهای اردن، کویت، عمان، لبنان، سعودی، امرات و یمن بر همین حال می‌ماند.
گزارش از رئیس جمهوری مصر عبدالفتاح السیسی به عنوان نماینده‌ای از شمال افریقا این گفته‌اش را نقل کرده:« اجازه نمی‌دهیم در مصر بحران کمبود آب اتفاق بیفتد. ما نه تنها بر سهمیه‌مان از نیل محافظت می‌کنیم، بلکه تا حد امکان از آن بهره خواهیم برد». در حالی که گزارش احتمال می‌دهد منابع جدیدی در اختیار قرار خواهد گرفت، پیش بینی می‌کند مخاطرات موجود در سال 2019 ادامه می‌یابند. مسیر حرکت شمال افریقا به طور عام ادامه وضع کنونی است و تنها وضعیت تونس بهبود می‌یابد. ثبات در چاد و جیبوتی و مصر و مغرب ادامه می‌یابد در حالی که نمودارها در الجزایر، لیبی، مالی، موریتانی و سودان رو به نزول خواهند گذاشت.



۱۶ ژئو پارک جهان از جمله ۲ پارک سعودی در یونسکو ثبت شدند


 
پارکی در شمال ریاض (واس)
  پارکی در شمال ریاض (واس)
TT

۱۶ ژئو پارک جهان از جمله ۲ پارک سعودی در یونسکو ثبت شدند


 
پارکی در شمال ریاض (واس)
  پارکی در شمال ریاض (واس)

۱۶ ژئو پارک در کشورهای مختلف در فهرست ژئو پارک های یونسکو ثبت شدند و بدین ترتیب تعداد ژئو پارک های ثبت شده در فهرست یونسکو به ۲۲۹ پارک در ۵۰ کشور رسید که وسعت آنها روی هم رفته بیش از ۸۵۵ هزار کیلومتر مربع است.

شبکه جهانی ژئو پارک های تحت حمایت «یونسکو» که امسال دهمین سال تاسیس آن است مجموعه مناطقی را در برمی گیرد که دارای پدیده های زمین شناسی منحصر به فرد مثل سازه های سنگی عظیم و رشته کوه و آتشفشان و غار و سایت های فسیلی و مناطق بیابانی کهن و غیره هستند و قدمت آنها نه به سده و هزاره بلکه به میلیون ها سال قبل تر بازمی گردد و شاهد تحولات زمین شناسی و آب وهوایی بوده اند. ژئو پارک ها در راستای حفاظت از طبیعت و ارتقای فرهنگ محیط زیست از اهمیت ویژه برخوردارند و فضایی برای نشان دادن فرهنگ جوامع بومی هستند.

ژئو پارک های سعودی (واس)

ادری آزوله مدیر کل «یونسکو» گفت «ژئو پارک هایی که از مناطق مختلف جهان در تنها ده سال گذشته در یونسکو ثبت شدند الگوی حفاظت از میراث ژئولوژی به شمار می روند. این ژئو پارک ها صرفا کارکرد حفاظت از میراث ژئولوژی ندارند بلکه در تقویت پروژه های آموزشی و گردشگری پایدار و تثبیت آداب و رسوم اهالی این مناطق از طریق مشارکت دادن موثر جوامع بومی سهیم هستند مثل ژئو پارک کاتلا در ایسلند که پروژه ها و سفرهای علمی دانش آموزان منطقه در این منطقه طبیعی انجام می شود و این ژئو پارک هنوز آثار آتشفشان ها و یخ بندان ها را حفظ کرده است».
بنا به تصمیم شورای مرکزی یونسکو و پس از ارزیابی شورای ژئو پارک های جهان متشکل از کارشناسان بین المللی ژئو پارک های بیشتری هر ساله به شبکه جهانی ژئو پارک های تحت حمایت یونسکو اضافه می شوند.
۱۶ ژئو پارکی که به تازگی وارد فهرست یونسکو شدند در چین و جمهوری دموکراتیک خلق کره (ژئو پارک این کشور برای اولین بار در یونسکو ثبت شد) و اکوادور و اندونزی و ایتالیا و نروژ و سعودی و اسپانیا و بریتانیا و ایرلند شمالی و ویتنام قرار دارند. دو ژئو پارک سعودی برای اولین بار در فهرست یونسکو قرار گرفتند. یونسکو به افزایش برنامه های مرتبط با ژئو پارک ها در کشورهایی که ژئو پارک های کمتر دارند به خصوص در آفریقا و کشورهای عربی و جزایر کوچک و دورافتاده ادامه می دهد. یونسکو با ارسال هیئت های کارشناسی و برگزاری کارگاه های آموزشی تخصصی و ارایه مشاوره جداگانه برای کشورها و مناطق مختلف زمینه را در راستای پروسه آماده کردن پرونده های تقاضا برای معرفی ژئو پارک های جهان در یونسکو آماده می کند.

ژئو پارکی در شمال ریاض (واس)

۲ ژئو پارک در سعودی در کنار ژئو پارک های معروف آسیا و اروپا و آمریکای جنوبی در فهرست یونسکو ثبت شده اند. ژئو پارک شمال ریاض که در کوهپایه طویق در مرکز شبه جزیره عرب قرار دارد. یونسکو در بیانیه خود گفت این پارک با آثار و جاذبه های زمین شناسی و اکولوژیک و فرهنگی قلب ها را تسخیر می کند. کوه های مسطح و با شکوه آن با شیب های تند و قله های هموار عامل کلیدی در اشکال ژئومورفولوژی پارک هستند. سازه های سنگی دوران ژوراسیک و کرتاسه آن سایت های آموزشی و فرهنگی حائز اهمیت و ستون های ژئولوژیک میراث این کشور نفت خیز به شمار می روند.
دره عبیثران از جمله جاذبه های این ژئو پارک است که نقش کلیدی در فراهم بودن آب در منطقه دارد و ویوهای بسیار جذاب از کوه های اطراف دارد. این دره آبسنگ های قدیمی صخره های مرجانی را در خود جای داده که یک سایت آموزشی برای دانش پژوهان و گردشگران است.
شهر ثادق در مرکز این ژئو پارک است و سابقه سکونت انسان در این منطقه به بیش از ۳۷۰ سال پیش باز می گردد. واحه شکوفای این شهر انسان و طبیعت منطقه را پیوند می دهد. ژئو پارک شهر ثادق از جوامع بومی حمایت و توسعه پایدار را به طور موثر تقویت می کند.
اهالی روستای غمره در یک ابتکار عمل اجتماعی این روستا را به مقصد گردشگری جذاب تبدیل کردند. ژئو پارک ثادق برنامه های متنوعی مثل کوه پیمایی و تماشای ستاره ها و روشن کردن آتش در هوای آزاد و برنامه های محلی دارد. ابتکار عمل های بومی در این ژئو پارک به بازدیدکنندگان امکان مشارکت در زندگی روزمره جوامع محلی و برنامه های فرهنگی و لذت بردن از مهمان نوازی اهالی منطقه را می دهد. کشاورزی پایدار با ابتکار عمل «محصولات ‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍زمین شناسی» در این ژئو پارک رونق گرفته که روی محصولات بومی مثل خرما و عسل تمرکز دارد و حضور کشاورزان این منطقه در بازار را گسترش می دهد.

ژئو پارک سلمی در سعودی (واس)

ژئو پارک سلمی پارک دوم ثبت شده در فهرست یونسکو است. یونسکو در بیانیه خود گفت این پارک جایگاه منحصر به فرد و جذابی دارد و ما را به تاریخ کهن زمین می برد و گنجینه عظیمی از سنگ های آذرین بیرونی و درونی بوده که قدمتشان بیش از ۷۴۰ میلیون سال است و مثل آرشیوی است که کنش های اعماق زمین را قابل دسترس تر می کند. دهانه الهتیمه یکی از پدیده های جغرافیایی این پارک است که سازه های آتشفشانی عجیب و غریب پس از انفجارهای آتشفشانی و فرسایش در چندین هزار سال را در خود جای داده است. این پارک زیستگاه گونه های متنوعی از گیاهان و جانوران مثل بز نوبی در حال انقراض و آهوی عربی که سازگاری فوق العاده با آب و هوای خشک دارد است.
میراث فرهنگی سعودی نیز در این منطقه حضور دارد مثل جاده زبیده که مسیر قدیمی حج بوده و شهر تاریخی کوفه در مرکز عراق و مکه با جایگاه دینی ویژه در سعودی را به هم وصل می کرد. چاه ها و برکه ها و دره معروف فید در امتداد جاده زبیده قرار دارند. دره فید با آب زلال و خاک حاصلخیز کارونسرای بزرگ حجاج بوده است. قلعه قدیمی و چهل و پنج چاه آن از نمادهای کهن منطقه به شمار می روند.

نمایی از رشته کوه های «اجا و سلمی» در منطقه حائل در شمال سعودی (واس)

روستای تاریخی طابا نیز یکی از مقاصد جذاب منطقه است که «تله های غول پیکر صحرایی» را در خود جای داده است. این ابزارهای شکار به شکل سازه های سنگی عظیم هستند که با آنها جانورهای وحشی را شکار می کردند و این سازه ها امروز آینه تمام نمای ابزارهای شکار در دوران باستان هستند. جوامع محلی و دانش آموزان برنامه های فشرده و گوناگونی در این ژئو پارک دارند؛ مثل افطاری های ماه رمضان و راه زبیده که مسیر حج در زمان قدیم بوده و جاده تاریخی طابه. بازدیدکنندگان به کشف آثار باقی مانده از شهری می پردازند که یکی از کهن ترین شهرهای منطقه است. این برنامه ها باعث ایجاد انسجام بیشتر و افزایش آگاهی درباره میراث فرهنگی این منطقه می شوند.