تظاهرات گسترده آبادانی‌ها: «دروغه دروغه، عبدالباقی نمرده»

شهردار بندر آبادان بازداشت شد؛ سرنوشت مالک متروپل در بلاتکلیفی * تعداد قربانیان ریزش ساختمان در آبادان به ۱۶ نفر رسید.. انتقاد از سکوت رهبر ایران 

تظاهرات گسترده آبادانی‌ها: «دروغه دروغه، عبدالباقی نمرده»
TT

تظاهرات گسترده آبادانی‌ها: «دروغه دروغه، عبدالباقی نمرده»

تظاهرات گسترده آبادانی‌ها: «دروغه دروغه، عبدالباقی نمرده»

منابع محلی و فعالان در شبکه‌های اجتماعی از آبادان شامگاه چهارشنبه (۴ خرداد) گزارش دادند، صدها تن در این بندر نفتی در خوزستان در اعتراض به فروریختن متروپل و سردرگمی مقامات و طولانی‌شدن فرآیند آواربرداری تظاهرات کردند.
طبق این گزارش، شهروندان آبادانی در پایان سومین روز از عملیات آواربرداری از خرابه‌های برج دوقلوی متروپل و قطع امید از مسئولان با شعارهایی همچون آخوند برو گمشو، ما اشتباه کردیم که انقلاب کردیم و دشمن ما همین جاست، دروغ میگن آمریکاست دست به تجمع زدند. آنها همچنین با شعارهایی همچون دروغه دروغه، عبدالباقی نمرده و باقی جنایت می کند، مسئول حمایت می کند روایت دستگاه تبلیغاتی حکومتی درباره کشته‌شدن مالک این ساختمان را زیر سوال بردند.

در این میان، علی خامنه‌ای رهبر ایران در اولین سخنرانی خود بعد از فروریختن برج متروپل آبادان درباره این حادثه سکوت کرد که این مسئله با انتقاد شدید کاربران شبکه‌های اجتماعی روبرو شد.
رسانه‌های دولتی ایران همچنین گزارش دادند، مقامات قضایی رسیدگی کننده به ریزش این ساختمان تجاری که منجر به کشته شدن ۱۶ نفر و زخمی‌شدن ۳۷ تن دیگر شد، ۱۰ نفر از جمله شهردار بندر نفتی آبادان در جنوب غرب این کشور را دستگیر کردند. این در شرایطی است که اطلاعات متناقضی دربارهٔ سرنوشت مالک این ساختمان وجود دارد.
تلویزیون دولتی ایران گفت که «قسمتی» از ساختمان تجاری ۱۰ طبقه «متروپل» روز گذشته در این شهر با اکثریت عرب نشین فروریخت که دست کم ۸۰ نفر در زیر آوار آن گرفتار کرده‌است.
این ساختمان که در منطقه امیری در کرانه شرقی شط العرب واقع شده‌است، شامل کلینیک‌های پزشکی و دفاتر شرکتی است و چند سال پیش تأسیس شده‌است.

احمد وحیدی وزیر کشور ایران روز گذشته در حالی به محل حادثه رفت که عملیات جستجو و امداد و نجات برای یافتن گرفتارشدگان در زیر آوار ادامه دارد.
صادق جعفری چگنی دادستان استان خوزستان در همین باره به تلویزیون دولتی گفته‌است، ده نفر از عوامل اصلی این حادثه از جمله شهردار فعلی و سابق آبادان و تعدادی از کارکنان شهرداری و ناظر بر این پروژه دستگیر شدند و تحقیقات همچنان ادامه دارد.
مقامات گفتند ممکن است قسمت‌های دیگر ساختمان فرو بریزد و از مردم خواستند در نزدیکی محل تجمع نکنند.
مجتبی خالدی سخنگوی سازمان اورژانس ایران نیز به تلویزیون گفته‌است که ممکن است حدود ۵۰ نفر همچنان زیر آوار محبوس باشند.

پس از آنکه رسانه‌های ایران روز دوشنبه از دستگیری مالک ساختمان خبر دادند، سایت «میزان آنلاین» روز سه‌شنبه اعلام کرد که وی جزو قربانیان این ریزش است. دادستانی نیز اعلام کرده‌است که هویت جسد عبدالباقی را تأیید کرده‌است. در این میان، فعالان در شبکه‌های اجتماعی روایت‌های حکومت را زیر سؤال بردند.
مقامات محلی امروز در شهر آبادان که جمعیت آن بیش از ۲۵۰ هزار نفر و از قدیمی‌ترین شهرهای عرب نشین و نزدیک‌ترین شهر به مرز عراق است، عزای عمومی اعلام کردند. علاوه بر این، مقامات محلی در استان خوزستان نیز روز چهارشنبه را عزای عمومی اعلام کردند.
در همین رابطه، منابع رسانه ای از قطعی اینترنت شبکه تلفن همراه در این شهر و سخت‌تر شدن کار اطلاع‌رسانی و همچنین تشدید تدابیر امنیتی در ورودی شهر خبر دادند.

این منابع همچنین گزارش دادند که نیروهای امدادی با کمبود تجهیزات و ابزار لازم برای نجات و امداد مواجه هستند و ادامه آواربرداری با محوریت مردم صورت می‌گیرد.
حادثه سقوط اخیر، فاجعه آتش‌سوزی سینما رکس در سال ۱۳۵۷ و چند ماه قبل از انقلاب را به یاد آورد که در آن ۳۷۷ نفر در آتش سوختند. رژیم شاه حامیان انقلاب ایران را متهم کرد که پشت این فاجعه هستند، اتهامی که هواداران رهبر سابق ایران (خمینی) به دستگاه امنیت داخلی «ساواک» در آن زمان وارد کردند.
ایرانی‌ها هشتگ «از رکس تا متروپل» را در شبکه‌های اجتماعی راه اندازی کرده‌اند. ساختمان تجاری متروپل روی خرابه‌های سینمای «متروپل» معروف‌ترین سینمای ایران در زمان شاه ساخته شد.
در همین زمینه، در سال ۱۳۹۶ بر اثر ریزش یک ساختمان تجاری ۱۷ طبقه در پایتخت تهران در حین اطفای حریق، ۲۰ آتش‌نشان جان باختند.
این فاجعه باعث مطرح شدن اتهاماتی در خصوص نادیده گرفتن هشدارها در مورد استانداردهای ایمنی ضعیف و ساختار ضعیف ساختمان شد.



راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
TT

راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)

امروز، شنبه، در سلطان‌نشین عمان، گفت‌وگوهایی میان ایران و ایالات متحده برگزار شد، به عنوان تلاشی برای احیای مذاکرات متوقف‌شده درباره برنامه هسته‌ای شتاب‌گرفته تهران.

با این حال، دو طرف حتی پیش از آغاز مذاکرات بر سر شکل و مکانیزم آن اختلاف دارند. در حالی‌ که رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، اصرار دارد مذاکرات به‌صورت مستقیم انجام شود، عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، اعلام کرده که کشورش فقط از طریق واسطه و به‌صورت غیرمستقیم با فرستاده آمریکا در امور خاورمیانه، استیو ویتکوف، گفت‌وگو خواهد کرد.

گرچه این اختلاف ممکن است ظاهری به نظر برسد، اما معنا و پیامدهای عمیقی در خود دارد. مذاکرات غیرمستقیم تاکنون هیچ پیشرفتی به همراه نداشته، به‌ویژه از زمانی که ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش پس از سه سال از امضای توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵، از آن خارج شد.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

در ۸ مه ۲۰۱۸، ترامپ سند خروج از برجام را امضا و آن را علنی کرد.

از آن زمان، ترامپ تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال کرده و آن را بخشی از استراتژی «فشار حداکثری» خوانده است. او بارها تأکید کرده که گزینه نظامی همچنان روی میز است، هرچند مرتب از امکان رسیدن به توافق جدید سخن گفته. ترامپ در همین راستا، پیامی به رهبر ایران، علی خامنه‌ای (۸۵ ساله) ارسال کرده است.

در مقابل، خامنه‌ای هشدار داده که هرگونه حمله به ایران با پاسخ مشابه و شدید روبه‌رو خواهد شد.

در ادامه، نکات کلیدی درباره این پیام، برنامه هسته‌ای ایران، و تنش‌های مداوم میان تهران و واشنگتن از زمان انقلاب ۱۹۷۹ ارائه می‌شود:

چرا ترامپ پیام فرستاد؟

ترامپ پیام خود را در ۵ مارس به خامنه‌ای فرستاد و روز بعد در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «برایشان نوشتم و گفتم: امیدوارم به مذاکره فکر کنید، چون اگر مجبور به اقدام نظامی شویم، فاجعه‌بار خواهد بود.»

ترامپ پس از بازگشت به کاخ سفید تلاش دارد روند مذاکرات را پیش ببرد، در حالی‌ که تحریم‌ها را تشدید کرده و تهدید می‌کند که آمریکا یا اسرائیل ممکن است تأسیسات هسته‌ای ایران را هدف قرار دهند.

ترامپ یادداشتی را که برای خروج از توافق هسته‌ای ایران در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۸ امضا کرده است، به نمایش می‌گذارد (آسوشیتدپرس)

او در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش نیز پیام مشابهی ارسال کرده بود که با واکنش تند خامنه‌ای روبه‌رو شد. با این حال، پیام‌های پیشین ترامپ به رهبر کره شمالی، کیم جونگ اون، به دیدارهای مستقیمی انجامید، گرچه این دیدارها به توافقی درباره برنامه هسته‌ای و موشک‌های بالستیک کره شمالی که توانایی هدف‌گیری خاک آمریکا را دارند، نینجامید.

پاسخ ایران چه بود؟

رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، مذاکره مستقیم با آمریکا را رد کرد و در نشست هیئت دولت گفت: «ما از گفت‌وگو فرار نمی‌کنیم، اما تجربه‌های گذشته نشان داد وعده‌های توخالی، ریشه بحران‌ها بوده است. طرف مقابل باید برای اعتمادسازی، جدیت نشان دهد.»

رهبر ایران، خامنه‌ای نیز به سخنان ترامپ واکنش نشان داد و با لحنی تند گفت: «آن‌ها تهدید به آشوب می‌کنند، اما ما احتمال حمله خارجی را کم می‌دانیم. و اگر چنین حمله‌ای صورت گیرد، بدون شک پاسخ کوبنده‌ای خواهیم داد.»

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در پلتفرم «ایکس» نوشت: «تهدید علنی به بمباران از سوی رئیس یک کشور علیه ایران، نقض آشکار اصول صلح و امنیت بین‌المللی است. خشونت خشونت می‌آورد، صلح صلح می‌آورد. توپ در زمین آمریکاست تا مسیر را تعیین کند... و مسئولیت عواقبش را بپذیرد.»

رهبر جمهورى اسلامى ايران، علی خامنه‌ای، در خطبه‌های نماز عید فطر در تهران (رسانه ریاست جمهوری ایران)

در فضای رسانه‌ای نیز، روزنامه «تهران تایمز» نزدیک به دفتر خامنه‌ای ـ بدون ذکر منبع ـ گزارش داد که ایران «موشک‌هایی آماده کرده که می‌توانند اهداف آمریکایی را هدف قرار دهند». این گزارش هم‌زمان با استقرار بمب‌افکن‌های رادارگریز «بی-۲ اسپیریت» آمریکا در جزیره دیه‌گو گارسیا منتشر شد؛ جزیره‌ای که در برد حملات به ایران و همچنین حوثی‌های مورد حمایت تهران در یمن قرار دارد؛ نیروهایی که آمریکا از ۱۵ مارس حملات خود به آن‌ها را افزایش داده است.

چرا برنامه هسته‌ای ایران باعث نگرانی غرب است؟

با اینکه تهران همواره بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید کرده، اما اظهارات برخی مقام‌ها حاکی از آن است که ممکن است ایران در پی ساخت سلاح هسته‌ای باشد.

ایران اکنون در حال غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصد است؛ درصدی بسیار نزدیک به سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای، که هیچ کشور فاقد برنامه تسلیحات هسته‌ای، به آن دست نمی‌زند.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

طبق توافق برجام در سال ۲۰۱۵، ایران مجاز بود اورانیوم را تا سقف ۳.۶۷ درصد و با ذخیره‌ای حداکثر ۳۰۰ کیلوگرم غنی‌سازی کند. اما آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که ایران اکنون حدود ۸۲۹۴.۴ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده در اختیار دارد که بخشی از آن تا سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی شده است.

نهادهای اطلاعاتی آمریکا برآورد می‌کنند که ایران هنوز ساخت سلاح هسته‌ای را آغاز نکرده، اما فعالیت‌هایی انجام داده که اگر تصمیم به ساخت سلاح بگیرد، مقدمات آن فراهم باشد.

در یک مصاحبه تلویزیونی، علی لاریجانی، مشاور رهبر ایران گفت: ایران توانایی ساخت بمب هسته‌ای را دارد، اما به‌دنبال آن نیست و با بازرسی‌های بین‌المللی مخالفتی ندارد. اما هشدار داد که اگر ایران مورد حمله آمریکا یا اسرائیل قرار گیرد، شاید چاره‌ای جز رفتن به‌سوی سلاح هسته‌ای نداشته باشد.

ریشه‌های تنش در روابط دو کشور چیست؟

در دوران حکومت شاه، محمدرضا پهلوی، ایران متحد راهبردی ایالات متحده بود. شاه سلاح‌های آمریکایی می‌خرید و به سازمان سیا اجازه داده بود ایستگاه‌های شنود مخفی برای جاسوسی از اتحاد شوروی برپا کند. در سال ۱۹۵۳، سازمان سیا در کودتایی نقش داشت که به برکناری نخست‌وزیر منتخب و تحکیم قدرت شاه انجامید.

اما در ژانویه ۱۹۷۹، شاه در پی اعتراضات گسترده مردمی از کشور گریخت و انقلاب اسلامی به رهبری روح‌الله خمینی، نظامی دینی در ایران برقرار کرد.

در نوامبر همان سال، دانشجویان به سفارت آمریکا در تهران حمله کردند و دیپلمات‌ها را ۴۴۴ روز به گروگان گرفتند که به قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور انجامید.

در جریان جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰، بحران میان ایران و آمریکا تشدید شد، به‌ویژه در جریان «جنگ نفت‌کش‌ها» که در آن نیروی دریایی آمریکا اهداف ایرانی را بمباران کرد و به اشتباه یک هواپیمای مسافربری ایرانی را با ۲۹۰ سرنشین سرنگون ساخت.

از آن زمان، روابط ایران و آمریکا میان دشمنی شدید و فرصت‌های دیپلماتیک نادر در نوسان بوده است؛ مهم‌ترین نقطه امید، توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بود. اما خروج یک‌جانبه ترامپ از آن توافق، موج جدیدی از تنش‌ها را آغاز کرد که همچنان منطقه را درگیر کرده است.

در آوریل ۲۰۱۹، ترامپ دستور داد نام سپاه پاسداران را در فهرست گروه‌های تروریستی جهانی قرار دهند. در پی آن، تنش‌ها در خلیج افزایش یافت.

بنر ضد آمریکایی در یکی از خیابان‌های تهران، ۸ آوریل ۲۰۲۵ (رویترز)

در ۳ ژانویه ۲۰۲۰، ترامپ دستور ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، را صادر کرد. خودرو حامل او و همراهانش در بغداد هدف حمله موشکی آمریکا قرار گرفت.

در پاسخ، سپاه پاسداران حمله موشکی به پایگاه عین‌الاسد انجام داد که محل استقرار نیروهای آمریکایی بود و منجر به زخمی شدن شماری از نظامیان شد.