کشته شدن سلیمانی و فاز تازه و خطرناک ناآرامی های عراق

کشته شدن سلیمانی و فاز تازه و خطرناک ناآرامی های عراق
TT

کشته شدن سلیمانی و فاز تازه و خطرناک ناآرامی های عراق

کشته شدن سلیمانی و فاز تازه و خطرناک ناآرامی های عراق

گروه‌های عراقی مورد حمایت ایران از مردم عراق خواستند تا در راهپیمایی میلیونی روز جمعه (۲۴ ژانویه) شرکت کنند.
در حالیکه کشمکش بین ایران و آمریکا در خیابان‌های بغداد در جریان است هواداران رژیم ایران در عراق به دنبال تهییج احساسات ضد آمریکایی در این کشور هستند.
این گروه‌ها دو هدف را دنبال می کنند: نخست فشار بر دولت آمریکا برای خروج نظامیان این کشور از عراق . دوم: سرپوش گذاشتن بر اعتراضات ضد حکومتی که نفوذ گروه‌های وابسته به ایران در ارکان قدرت را به چالش کشید.
احتمالا راهپیمایی فردا به تجمع در مقابل سفارت آمریکا به پایان می رسد. هواداران گروه های شبه نظامی ماه گذشته به دنبال ورود به سفارت آمریکا بودند که درگیری های شدیدی بین آنها و ماموران به وقوع پیوست.
در تظاهرات فردا هم ممکن است بار دیگر اوضاع به درگیری و خشونت کشیده شود.
اعتراضات متحدان رژیم ایران در عراق به دنبال کشته شدن قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس در بغداد توسط آمریکا جان تازه ای گرفت.
عده ای از نمایندگان و تحلیلگران و معترضان می گویند که خطر آغاز دور تازه کشمکش غیر نظامی در کشوری که بر اثر جنگ فرقه ای چندین ساله چند پاره شده وجود دارد.
فنار حداد پژوهشگر موسسه خاورمیانه دانشگاه ملی سنگاپور گفت «لایه های سیاسی و بازیگران هوادار رژیم ایران به دنبال عملیات ترور جان تازه ای گرفتند».
او افزود «موضوع ترور فعالان یک بحران متقابلی ایجاد کرد و اعتراضات دوباره و لو اندکی در رسانه ها مطرح شدند».
فراخوان راهپیمایی میلیونی از سوی مقتدی صدر روحانی منتقد دخالت خارجی در عراق مطرح شد. دیدگاه های صدر در چند ماه گذشته به رژیم ایران نزدیک تر شده است.
این در حالیست که معترضان مخالف حکومت از بدتر شدن اوضاع بیم دارند. معترضان در چند ماه گذشته چادر در میادین بغداد و شهرهای جنوبی نصب کردند. آنها به فساد گسترده حکومت هم پیمان با رژیم ایران اعتراض دارند.
عبد الرحمان الغزالی یکی از معترضان در میدان التحریر بغداد -کانون اصلی اعتراضات- گفت «راهپیمایی میلیونی فردا با مطالبات مردمی فرق دارد و در راستای حمایت از نظام سیاسی کنونی برگزار می شود».
الغزالی و چند نفر از معترضان می گویند جنبش اعتراضی به حاشیه رفته چرا که تظاهرات بسیار گسترده ای از اعضای گروه های مسلح مخالف آمریکا برگزار می شود.
حسین علی (دانشجو) گفت «در اعتراضات ضد آمریکایی شرکت نمی کنم».
عراق و منطقه به دنبال کشته شدن سلیمانی و ابو مهدی المهندس فرمانده یکی از گروه های شبه نظامی عراق در حمله پهپاد آمریکایی در عراق در آستانه جنگ قرار گرفته اند. ایران و آمریکا دو طرف اصلی جنگ هستند.
البته عراق در این میان بازنده بزرگ است. این کشور صحنه رقابت ایران و آمریکا برای گسترش نفوذ شده است. با اینکه ۱۷ سال از حمله آمریکا به عراق و سرنگونی رژیم صدام حسین گذشته اما هنوز بیش از ۵۰۰۰ نظامی آمریکایی در این کشور هستند.
ارتش عراق و ائتلاف جهانی ضد داعش به رهبری آمریکا و گروه های شیعی مورد حمایت رژیم ایران به طور بی سابقه در راستای مبارزه با گروه دولت اسلامی در ۲۰۱۷ با یکدیگر ائتلاف کردند.
عراق در آن زمان یک دوره آرامش نسبی دو ساله را تجربه کرد.
اما این آرامش به دنبال ناآرامی های اخیر از بین رفت. اعتراضات مردمی در اکتبر آغاز شد اما بر اثر خشونت و سرکوب و کشتار معترضان توسط ماموران به آشوب کشیده شد. معترضان اغلب به شکل مسالمت آمیز راهپیمایی می کردند. تنش آمریکا و ایران نیز باعث افزایش آشوب و ناآرامی شد.
بدنه اصلی اعتراضات ضد حکومتی جوانان بیست و چند ساله ای هستند که گرفتار مشکلات گوناگون از جمله بیکاری گسترده و حکمرانی دولتمردان فاسد و جنگ چندین ساله شده اند.
اگرچه عراق یک کشور نفت خیز است اما جمعیت گسترده ای در فقر به سر می برند.
بیش از ۴۵۰ نفر از معترضان بر اثر شلیک مستقیم و استفاده از گلوله های مشقی و گاز اشک آور ماموران کشته شدند.
سه پل اصلی واقع بر رود دجله کانون اصلی درگیری ها بودند. این سه پل به منطقه سبز بغداد منتهی می شوند.
بعید نیست که راهپیمایی فردا به خشونت کشیده شود و معترضان ضد حکومتی و هواداران شبه نظامیان حامی احزاب دولت و مجلس با یکدیگر درگیر شوند.
فنار حداد افزود «اعتراضات ضد حکومتی با وجود همه شرایط کنونی ادامه پیدا می کند».
او خاطر نشان کرد «مسئولان باید کابینه جدید را تشکیل دهند. بحث و جدل گروه های سیاسی درباره جانشین عادل عبد المهدی و نخست وزیر آینده چند هفته پیش آغاز شده است».
عبد المهدی نخست وزیر موقت عراق است. او به دنبال اعتراضات و فشار مردم در نوامبر از مقام نخست وزیری کناره گیری کرد.
به گزارش خبرگزاری رویترز شکاف تازه ای در عرصه سیاسی عراق به دنبال کشته شدن سلیمانی بروز کرد.
مقتدی صدر و سران گروه‌های وابسته به ایران در ماه جاری خواستار خروج نظامیان آمریکایی شدند. این یکی از جلوه‌های یکپارچگی بین این گروه‌های رقیب به شمار می رود که به ندرت اتفاق می افتد.
اما برخی از نمایندگان می گویند این اتحاد زیاد دوام نمی آورد و کشمکش بر سر قدرت دوباره آغاز می شود.
البته صدر و هادی العامری که دو رقیب سیاسی هستند دچار اختلاف نظرند. العامری رهبری ائتلاف بزرگ مورد حمایت ایران در پارلمان را به عهده دارد. این فراکسیون از نفوذ فراوانی برخوردار است.
گروهی از نمایندگان مجلس گفتند صدر با کاندیدای مورد نظر العامری برای تصدی پست نخست وزیری در هفته جاری مخالفت کرد.
جلسه رای گیری پارلمان عراق در مورد الزام دولت به اجرای طرح خروج نظامیان آمریکایی از کشور بر اساس فرقه‌‌ای برگزار شد که از دو سال پیش به این طرف بی سابقه بوده است.
احزاب شیعی به طرح خروج سربازان آمریکایی رای دادند. نمایندگان سنی و کرد در جلسه شرکت نکردند.
یک سیاستمدار ارشد عراقی که نخواست نامش فاش شود گفت «فرآیند سیاسی در عراق در زمان تهدید امنیتی از سوی گروه داعش در مسیر درستی قرار داشت اما حالا کشور چند پاره شده و خبری از آن روند سیاسی نیست».



آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
TT

آمادگی پاکستان برای حمله‌ی «نزدیک‌الوقوع» هند

نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)
نیروهای شبه‌نظامی هند در منطقه بازار شهر سریناگر در ایالت جامو و کشمیر هند نگهبانی می‌دهند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پاکستان روز چهارشنبه اعلام کرد که «اخبار اطلاعاتی موثقی» دریافت کرده که نشان می‌دهد هند قصد دارد به‌زودی حمله‌ای نظامی انجام دهد. پاکستان هشدار داد که در صورت وقوع این حمله پاسخ قاطعی خواهد داد. این خبر در حالی منتشر می‌شود که نگرانی‌ها درباره‌ی تشدید تنش میان دو کشور به‌دنبال حمله‌ای که منجر به کشته شدن ۲۶ نفر در کشمیر شد، رو به افزایش است.

روابط میان این دو همسایه‌ی مجهز به سلاح هسته‌ای پس از آن رو به وخامت گذاشت که دهلی‌نو، اسلام‌آباد را مسئول حمله‌ی هفته‌ی گذشته در پاهالگام در بخش هندی کشمیر دانست؛ حمله‌ای که مرگبارترین حمله به غیرنظامیان در این منطقه در ۲۵ سال گذشته بوده است. یک منبع ارشد دولتی به خبرگزاری فرانسه گفت که نخست‌وزیر هند، نارندرا مودی، در جلسه‌ای غیرعلنی در روز سه‌شنبه «اختیارات کامل» را به ارتش برای واکنش به این حمله داده است.

دولت پاکستان هرگونه دخالت در حمله‌ی کشمیر را رد کرد. عطاءالله طارر، وزیر اطلاعات پاکستان، در بیانیه‌ای که بامداد چهارشنبه منتشر شد، گفت: «هرگونه اقدام تهاجمی با پاسخ قاطع مواجه خواهد شد.» او افزود: «پاکستان اطلاعات اطلاعاتی موثقی در اختیار دارد که نشان می‌دهد هند ظرف ۲۴ تا ۳۶ ساعت آینده با استفاده از حادثه‌ی پاهالگام، که بهانه‌ای بی‌اساس است، قصد دارد حمله‌ی نظامی انجام دهد.» با این حال، اسحاق دار، وزیر امور خارجه‌ی پاکستان، تأکید کرد که کشورش آغازگر هیچ حمله‌ای نخواهد بود.

سران چند کشور جهان نگرانی عمیق خود را ابراز کرده و از این دو همسایه که در گذشته چندین جنگ با یکدیگر داشته‌اند، خواستند که خویشتنداری نشان دهند. منطقه‌ی کشمیر با جمعیتی حدود ۱۵ میلیون نفر که اکثراً مسلمان هستند، میان پاکستان و هند تقسیم شده، ولی هر دو کشور کل این منطقه را متعلق به خود می‌دانند.

حدود ۱.۵ میلیون نفر در نزدیکی خط آتش‌بس در سمت پاکستانی مرز زندگی می‌کنند. بسیاری از ساکنان این مناطق، در حال آماده‌سازی پناهگاه‌های زیرزمینی ساده با دیوارهای گِلی تقویت‌شده با بتن هستند. محمد جوید، مردی ۴۲ ساله در روستای چاکوتی، به خبرگزاری فرانسه گفت: «در حال تمیز کردن پناهگاه هستیم تا اگر دشمن ناگهان حمله کرد، غافلگیر نشویم و بتوانیم جان بچه‌هایمان را نجات دهیم.»

تبادل آتش
ارتش هند روز چهارشنبه اعلام کرد که برای ششمین شب متوالی با نیروهای پاکستانی در امتداد خط آتش‌بس تبادل آتش داشته است. این منطقه‌ی به‌شدت نظامی‌شده دارای پایگاه‌هایی در ارتفاعات بالای کوه‌های هیمالیا بوده و مرز واقعی کشمیر محسوب می‌شود. یک منبع امنیتی پاکستانی نیز به خبرگزاری فرانسه گفت که روز سه‌شنبه دو پهپاد را که به حریم هوایی پاکستان وارد شده بودند، ساقط کرده‌اند.

تنش‌ها در هفته‌ی پس از حمله‌ی پاهالگام از جمله رد و بدل شدن اتهامات، اقدامات دیپلماتیک، اخراج اتباع کشور مقابل و بستن گذرگاه‌های مرزی به‌سرعت بالا گرفته است.

بالگرد نظامی هند بر فراز آسمان سریناگر در منطقه جامو و کشمیر هند – ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

مودی هفته‌ی گذشته وعده داد که عاملان این حمله و پشتیبانان آن‌ها را تحت تعقیب قرار خواهد داد. او پنج‌شنبه گفت: «به همه‌ی جهان می‌گویم: هند هویت هر تروریست و حامی‌اش را شناسایی خواهد کرد، آن‌ها را تعقیب و مجازات خواهد کرد... حتی اگر تا دوردست‌ترین نقاط زمین بروند، تعقیب‌شان می‌کنیم.»

این اظهارات نگرانی‌ها را درباره‌ی تشدید تنش نظامی بیشتر کرده است.

وزارت امور خارجه‌ی آمریکا اعلام کرد که وزیر مارکو روبیو به‌زودی با همتایان پاکستانی و هندی خود تماس خواهد گرفت تا آن‌ها را به «عدم تشدید وضعیت» ترغیب کند.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز سه‌شنبه با شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، و سوپرامانیام جایشانکار، وزیر خارجه‌ی هند، تماس گرفت و طبق گفته‌ی سخنگوی او، آمادگی خود را برای «میانجی‌گری جهت کاهش تنش» اعلام کرد. دفتر نخست‌وزیر پاکستان بعداً اعلام کرد که شهباز شریف از گوترش خواسته «هند را به خویشتنداری ترغیب کند» و تأکید کرده که در صورت اقدام نسنجیده‌ی هند، پاکستان از «حاکمیت و تمامیت ارضی‌اش با تمام قوا دفاع خواهد کرد».

پوسترهای افراد تحت تعقیب
هند و پاکستان از زمان استقلال از حکومت بریتانیا در سال ۱۹۴۷ بر سر منطقه‌ی کشمیر با یکدیگر مناقشه دارند؛ زمانی که مرزها خانواده‌هایی را از هم جدا کرد که نسل‌ها در کنار هم زندگی می‌کردند. در بخش تحت کنترل هند، شورشیان از سال ۱۹۸۹ برای استقلال یا پیوستن به پاکستان دست به قیام زده‌اند.

گشت‌های ارتش هند در حال حرکت به سمت هاباتنار در منطقه انانتناگ در جنوب کشمیر – ۲۹ آوریل ۲۰۲۵ (AFP)

پلیس هند پوسترهایی از سه مرد منتشر کرده که به اتهام اجرای حمله‌ی کشمیر تحت تعقیب‌اند. دو نفر از آن‌ها پاکستانی و یک نفر هندی است. هند می‌گوید آن‌ها اعضای گروه «لشکر طیبه» هستند؛ گروهی که مقرش در پاکستان است و سازمان ملل آن را یک گروه تروریستی معرفی کرده است. همچنین برای اطلاعاتی که منجر به دستگیری هر یک از آن‌ها شود، پاداشی معادل دو میلیون روپیه (حدود ۲۳۵۰۰ دلار) در نظر گرفته شده و عملیات گسترده‌ای برای بازداشت افراد مشکوک به ارتباط با این گروه آغاز شده است.

در آخرین مورد از تشدید تنش‌ها در کشمیر، در حمله‌ی پولواما در سال ۲۰۱۹ در منطقه‌ی تحت کنترل هند، یک بمب‌گذار انتحاری با خودرو به کاروان نیروهای امنیتی حمله کرد که منجر به کشته شدن ۴۰ نفر و زخمی شدن ۳۵ تن شد. کمتر از دو هفته بعد، جنگنده‌های هندی حملاتی هوایی به خاک پاکستان انجام دادند.