وائل مهدی
روزنامه نگار حوزه نفت روزنامه "الشرق الاوسط"
TT

آیا صادرات گاز برای سعودی مهم است؟

پس از چندین دهه صدرنشینی جهانی در تولید و صادرات نفت، سعودی اکنون در حال برنامه ریزی برای توسعه تولید گاز طبیعی است. این گسترش در نتیجه دو عامل مهم به وجود آمد؛ اولین مورد افزایش تقاضای داخلی برای انرژی است که در سال‌های گذشته فشار زیادی را بر نفت و مایعاتی مانند گازوئیل و نفت کوره سنگین وارد کرده است و همه ما آمار وحشتناک نفت سوزی در تابستان یک دهه پیش، به ویژه در 2011 زمانی که به سطح هشدار رسید، به یاد می‌آوریم.
عامل دیگر تمایل سعودی به تولید انرژی پاک است، به ویژه با تعهدات بین‌المللی خود برای کاهش انتشار کربن، زیرا گاز همچنان بهترین گزینه در مقایسه با مایعات نفتی است. در این راستا، پادشاهی به دنبال استفاده از گاز برای تولید نیمی از برق کشور است در حالی که نیمی دیگر از انرژی‌های تجدیدپذیر تا سال 2030 تامین می‌شود.
«آرامکو» به منظور توسعه تولید گاز، توسعه بسیاری از میادین از جمله «الحصبه»، «العربیه» و «کران» را آغاز کرده و کارخانه‌های تولید گاز غیرمرتبط را در «الفاضلی» و «ابوحدریه» ایجاد کرده است و در نهایت، «آرامکوی سعودی» میدان گازی غول پیکر «الجافوره» که یک میدان غیرمتعارف شبیه به میادین گازی صخره‌ای در ایالات متحده است، حاوی 200 تریلیون فوت مکعب گاز است را اضافه خواهد کرد.
در مقابل این گسترش عظیم گاز، یک سئوال مهم مطرح می‌شود: آیا زمان صادرات گاز طبیعی از سعودی به سایر نقاط جهان فرا رسیده است؟ به خصوص با توجه به قطع گاز روسیه به اروپا پس از اختلافات سیاسی بر سر جنگ اوکراین، بازار گاز پر از فرصت است. یا اینکه سعودی باید گاز خود را برای مصارف داخلی نگه دارد؟
این سئوال پیش از این مطرح نبود، اما اکنون به یک موضوع تبدیل شده است، به ویژه پس از اظهارات امین ناصر، رئیس «آرامکو» در سفر ماه گذشته به چین که طی آن وی به صراحت اعلام کرد، این شرکت در حال بررسی ورود به عرصه گاز طبیعی مایع است.
از منظر سیاسی، ورود سعودی به عرصه فروش گاز طبیعی در خارج از کشور خوب است، زیرا قراردادهای بلندمدت گاز و سرمایه گذاری‌های آن در صادرات و واردات بسیار زیاد است و در مقابل، کشورها را در وضعیت ازدواج کاتولیکی قرار می‌دهد، برعکس نفت، که می‌تواند به راحتی به هر مشتری دیگری هر زمان که دو طرف اختلاف نظر داشته باشند فروخته شود.
این رویکرد ممکن است از نظر سیاسی به سعودی کمک کند، اما ممکن است از نظر اقتصادی بهتر باشد آن را به خارج صادر نکند و از آن برای اهداف دیگر استفاده استراتژیک کند. استفاده از گاز طبیعی برای مصرف داخلی به تأمین نفت بیشتر برای صادرات کمک می‌کند و در نتیجه درآمد را افزایش می‌دهد و در عین حال انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش می‌دهد. در نهایت به محصولات دیگری مانند هیدروژن آبی تبدیل می‌شود که نسبت به سایر سوخت‌ها دوستدار محیط زیست است. هیدروژن گرانتر از گاز طبیعی است اگر هزینه تولید آن را محاسبه کنیم.
ممکن است برای «آرامکو» جستجوی پروژه‌های گاز طبیعی مایع در خارج از سعودی امکان‌پذیرتر باشد، بنابراین گاز داخلی پادشاهی را تامین می‌کند و وارد بازار گاز درخارج می‌شود.