فاضل السلطانى

هر وقت نام برنده جایزه نوبل اعلام می‌شود، فریاد جهان عرب به هوا می‌رود، فریادی که خیلی کم از مکان‌های دیگر جهان شنیده‌ایم، انگار ستمی بزرگ بر ما شده باشد. ما دچار این توهم هستیم که نام‌های مشخص عربی وجود دارند که نامزد جایزه‌اند و درحالت بسیار بالای آماده باش بلکه حالت تب باقی می‌مانند. وقتی این…

هیچ شهری جز بیروت پیش روی ما گشوده نبود وقتی که زمین برما تنگ می‌شد و آن وطن‌هایی که با «یاوه‌گویی‌مان» سرشان را به دردمی‌آوردیم ما را بیرون می‌راندند؛ واقعیت اینکه یاوه‌گویی صرف بود درباره آزادی و نان و مساوات و حق زیستن آنگونه که دوست می‌داشتیم برروی این زمین. بیروت از ما نپرسید درسر و جان‌مان چه…

سال 2007 مؤسسه المدی که درآن دوره سخت برای فرهیختگان عراق وزارت فرهنگی حقیقی بود، دراربیل جشنواره‌ای برپا کرد و اولین همایش آنها را شکل داد به طوری که ده‌ها نویسنده، شاعر، تئاتری و تجسمی‌کار از داخل و خارج کشور درکنار فرهیختگانی از جهان عرب درآن شرکت کردند. چند روز پیش از پایان جشنواره فخری کریم…

زیبایی ضرورتاً نیازمند سخن گفتن درباره زشتی است؛ نه به این دلیل که ضد آن است بلکه به این دلیل که دست کم از دوران مدرن و پس ازآن همراه آن است با اینکه تداخل میان آنها یا حداقل درسطح مفاهیم از قرن سیزدهم صورت گرفت و ما شروع به تکرار اصطلاحاتی همچون «زیبایی شناختی زشتی» و «زشتی زیبا» کردیم. اما مشکل…

شاید دانته یکی از بزرگ‌ترین گریه کنندگان تاریخ باشد، حتی اتاقی درخانه‌اش -که خیلی کم صاحب خانه می‌شد- به این کار اختصاص داده و برآن نام «اتاق اشک‌‌ها» نهاد بود. هرچه پا به سن می‌گذاشت، اشک‌هایش بیشتر می‌شد. می‌گریست« تاجایی که گریه او را نحیف و شکسته ‌ساخت به حدی که کسی او را نمی‌شناخت و از شدت…

آنچه که جیمز بالدوین، نویسنده، شاعر، مقاله نویس و تئاتری افریقایی-امریکایی در سخنرانی‌اش در دانشکده کمبریج بریتانیایی درسال 1965 اعلام کرد پیشگویی نبود:« رؤیای آمریکایی هیچ آینده‌ای ندارد اگر امریکایی‌های افریقایی تبار درآن مشارکت نکنند. این رؤیا که به زیان آنها تمام شود، نابود می‌شود». صدای…

در تحقیقی که منتشرمی‌کنم، تعدادی از نویسندگان عرب درباره تجربه‌های خاص خود می‌گویند و این بار درباره رویارویی آنها با خودکشی یا به سخنی دقیق‌تر فکرخودکشی که در دوره‌ای به دلایلی متناقض، بسیاری از نویسندگان با آن درگیر می‌شوند. خوشبختانه نویسندگانی که دست به خودکشی زده‌اند در تاریخ ادبیات ما به…

هنر پنهان شدن یا گریختن از خویشتن و جهان، بخشی از تاریخ ادبیات از زمان هومر است. زهد یا انزوا نیست. شاید به همین خانواده بزرگ برگردد، اما برادرش نیست. زهد و انزوا تا حدود زیادی دو انتخاب‌اند که از خرد و فلسفه و بینش می‌آیند به همین دلیل معمولا پس از پا گذاشتن به سن حکمت و پختگی و دیراز راه می‌رسند؛…

هروقت قامت رشید یک چهره فرهنگی عراقی در تبعید به زمین می‌افتد، حافظه بیدارمی‌شود با غصه‌ای بزرگ که ازمیان دل و جان وطن بیرون می‌زند؛ وطنی که کاری جز طرد فرزندانش ندارد تا آنجا که درآن صاحب فوت و فن شده است. این خسران عراقی را پایانی نیست، نه در دوران پادشاهی که عراقی‌ها آن را «دوره پوسیده» می…

چرا نویسندگان‌مان را خیلی زود از یاد می‌بریم؟ پرسشی که علیرغم حقیقت جیغش اندکی نارس به نظرمی‌رسد. بهتر است پبرسیم: چرا خودمان را فراموش می‌کنیم؟ کسانی که می‌گویند گذشته هنوز در ما خانه دارد و ما به آن وابسته‌ایم و سایه بر حال حاضر ما می‌افکند و مانع از این می‌شود که خود حقیقی‌مان را ببینیم، آنها…