بستن تنگه هرمز خطرناک‌تر برای عراق و چین

ایران تهدید می‌کند، اما چنین کاری را انجام نخواهد داد. نه تنگه هرمز را مین‌گذاری می‌کند و نه آن را با حمله به کشتی‌های عبوری مسدود می‌سازد. چنین سناریویی به ضرر خود ایران تمام خواهد شد و در درجه نخست چین را آسیب‌پذیر خواهد کرد؛ چین، بزرگ‌ترین خریدار نفت خلیج، که در این صورت، روزانه چهار میلیون بشکه از دست خواهد داد.
اما دو دشمن ایران، آمریکا و اسرائیل، در این صورت برنده خواهند بود؛ چراکه پکن موضعی خشم‌آلود علیه ایران اتخاذ خواهد کرد.
زمانی که فقط برای شش روز، در سال ۲۰۲۱، یک کشتی باری کانال سوئز را مسدود کرد، جهان دچار بحران شد؛ درست مانند کاری که حوثی‌ها کردند و با حمله به کشتی‌های عبوری از تنگه باب‌المندب، حرکت ناوبری بین‌المللی را مختل ساختند.
بنابراین، بسته شدن تنگه هرمز بیش از هر کس، به متحدان ایران آسیب خواهد زد.
در گذشته، تنگه هرمز ابزاری برای باج‌خواهی از جهان بود؛ اما امروز دیگر موضوعی راهبردی برای آمریکایی‌ها محسوب نمی‌شود، چراکه آن‌ها اکنون تقریباً از نظر تولید نفت (به همراه کشور همسایه‌شان، کانادا) خودکفا شده‌اند.
اگر هدف تهران از بستن تنگه، فشار آوردن به همسایگان خلیجی‌اش و خفه‌کردن آن‌ها بدون درگیر شدن در جنگ نظامی باشد، باید گفت این کشورها دهه‌هاست برای چنین روز تاریکی برنامه‌ریزی کرده‌اند. اگر تنگه کاملاً و برای چند ماه بسته شود، این کشورها قادرند زیان‌ها را با خسارات محدودی تحمل کنند.
در صدر آن‌ها، سعودی قرار دارد که دارای خط لوله‌ای است که صادرات نفت را از طریق بندر ینبع در دریای سرخ ممکن می‌سازد. ظرفیت این خط پنج میلیون بشکه است و قابلیت افزایش دارد؛ بنابراین سعودی حتی یک بشکه از سهم بازار خود را از دست نخواهد داد.
امارات نیز دارای گذرگاه فجیره در آن سوی تنگه هرمز است که از طریق آن می‌تواند بیش از یک‌ونیم میلیون بشکه در روز صادر کند.
و قطر، بزرگ‌ترین تولیدکننده گاز، گرچه فاقد مسیر دریایی جایگزین است، اما به دلیل ذخایر مالی عظیم خود می‌تواند چند ماه قطع اضطراری را تاب بیاورد.
کویت و بحرین آسیب خواهند دید، اما شرکای آن‌ها در شورای همکاری خلیج می‌توانند به یاری‌شان بیایند.
اما بزرگ‌ترین آسیب‌دیده خلیجی، عراق خواهد بود؛ متحد ایران. این کشور حدود سه میلیون بشکه نفت در روز از طریق تنگه هرمز صادر می‌کند، و اگر از صادرات محروم شود، توانایی مالی برای پاسخگویی به تعهدات داخلی و خارجی خود را نخواهد داشت.
می‌دانیم که ایران بارها در مانورهای نظامی خود، تمرین بستن تنگه هرمز را انجام داده است. اما اگر روزی واقعاً چنین کاری کند، باعث افزایش شدید قیمت نفت خواهد شد و در درجه نخست چین و عراق آسیب خواهند دید.
از دهه ۱۹۸۰، تهدید بستن تنگه، برگ برنده‌ای بود که تهران با آن آمریکایی‌ها و خلیجی‌ها را می‌ترساند. اما استراتژی‌های دیروز دیگر امروز کارایی ندارند. ایالات متحده اکنون بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت در جهان است، چین بزرگ‌ترین خریدار نفت از خلیج است، و کشورهای خلیج نیز برای چنین احتمالی، شبکه‌ای از مسیرهای صادراتی ایجاد کرده‌اند که «گلوگاه هرمز» را دور می‌زند.
گزینه‌های دیگر تهران برای گسترش دامنه درگیری نیز هم برای منطقه خطرناک‌اند و هم برای خود ایران. هر کدام از آن‌ها همچون عملیاتی انتحاری است که نظامی را تهدید خواهد کرد که سال‌ها در پی سلطه و گسترش بوده است. شاید این آخرین فرصتش باشد؛ و باید بپذیرد که در منطقه به‌طور مسالمت‌آمیز همزیستی کند و در چارچوب مرزهای خود باقی بماند.