آیا ‌«القاعده» به مسکو رسید؟

ناگهان نام این گروه تروریستی به عنوان یک مجرم جهانی بر سر زبان‌ها افتاد. ترکیه اعلام کرد که پشت دو حمله قرارداشت که 12 کشته برجای گذاشت و بیانیه‌ای که مدعی شد این گروه عامل حمله تروریستی روز گذشته مسکو و کشتن حدود صد نفر است. و اخبار حملات منتسب به «القاعده» در سومالی، یمن و عراق.
«القاعده» در گذشته، در واقع این گروه بود، یک نشانی در کابل داشت و یکی از رهبرانش به نام بن لادن بود که روزنامه نگاران و فعالان با وی ملاقات می‌کردند و بیانیه‌های تصویری صادر می‌کرد. امروز «القاعده» فقط نامی با منشأ ناشناخته است.
چرا «القاعده» به مسکو حمله کند؟ هیچ دلیل قانع کننده‌ای وجود ندارد، حتی جنگ در سوریه کاهش یافته است.
اولین دشمن امروز برای روس‌ها اوکراینی‌ها و متحدان آنها هستند که عملیات‌های قبلی را با هدف قرار دادن مسکو انجام دادند. نباید فراموش کرد که جنگ اوکراین از نظر عملیات نظامی و ارتش‌های درگیر در آن چندین برابر جنگ غزه است، با این تفاوت که ابعاد استراتژیک خطرناکی دارد، در حالی که غزه همچنان یک درگیری منطقه‌ای است.
هیچ کشوری در منطقه جرأت دخالت در درگیری اوکراین را نداشت مگر ایران که با تامین پهپادهای روسیه نقش مهمی ایفا کرد و این کشور را برای اولین بار منبع خطرناک تسلیحات نشان داد. بنابراین خارج از تصور است که هر سازمان تحت کنترل تهران یا تحت نفوذ آن بتواند به روسیه حمله کند.
بقیه کشورهای منطقه ترجیح دادند در جنگ اوکراین جانبداری نکنند. روابط با روسیه باجود فشارهای آمریکا و پیچیدگی‌های آن، چه به دلیل حمایت مسکو از تهران و چه به دلیل فعالیت نیروهای ویژه این کشور در درگیری‌های منطقه آفریقایی-عربی، همچنان خوب است.
گرفتن انگشت اتهام به سمت «القاعده» که کاملاً بی گناه نیست، دیگر قانع کننده نیست و ما را به تحقیق درباره حقیقت این گروه و گروه‌های مسلح بازمی‌گرداند، خواه آنها از «القاعده» مادر منشعب شده باشند یا از گروه‌هایی که از آن الهام گرفته و به طور مستقل تأسیس شده‌اند. از آنجایی که تعقیب قضایی آمریکا رهبران «القاعده» را از بین برد، جنگ عراق نمایانگر مرحله متفاوت و بازار بزرگتری برای تجارت تروریسم بود و تعدادی از بعثی‌های خشمگین پس از سرنگونی رژیم صدام در رهبری آن شرکت کردند. جهادگران عرب وابسته به سوریه در جنگ عراق شرکت کردند. جنگ در عراق پایان یافت و از مرز گذشت و سازمان‌های متضاد را از آسیای مرکزی که دشمن روسیه بودند، جذب کرد.
«القاعده»، از آنجایی که بیشتر رهبران آن کشته و دستگیر شدند، در مقایسه با جبهه النصره، داعش، هیئت تحریر الشام، گروه الشباب سومالی و برخی گروه‌ها که مانند دمل در سراسر منطقه پراکنده‌اند، دیگر بزرگترین گروه نیست.
آخرین بازمانده «القاعده» از زمان «جهاد افغانستان» سیف العدل است و هنوز هم در ایران به سر می‌برد که با تعدادی از رهبران این سازمان که از حمله آمریکا به افغانستان گریخته بودند به آن پناه برد. تنها یک عکس از او از چهل سال پیش وجود دارد. تحقیقات آمریکایی‌ها از بازداشت شدگان نشان می‌دهد که سیف العدل تنها کسی بود که با پیشنهاد بن لادن با انجام حملات 11 سپتامبر مخالفت کرد و شدت عواقب آن را برای گروه پیش بینی کرد. اطلاعات زیادی در مورد او وجود ندارد، زیرا او نسخه ایرانی «القاعده» را رهبری می‌کند که به دلیل منافع مشترک نمی‌تواند علیه روس‌ها وارد عمل شود.