امسال پیش بینی قیمت نفت برای هیچ ناظر و تحلیل‌گری کار آسانی نبود. به طور معمول طبیعی است که بهای نفت منعکس کننده تغییرات در عرضه و تقاضا باشد به خصوص وقتی عرضه در معرض تهدید بزرگی قرار بگیرد و به کاهش ذخایر بیانجامد. اما اخیرا شاهد چنین چیزی نبودیم علیرغم هم پیش بینی‌ها که در ماه‌های آینده بازار«مدیریت شده» خواهد بود به این معنی که کاهشی در مقدار مجاز برای خریداران وجود خواهد داشت.

چرا بازار مدیریت شده؟ اگر به مقدارعرضه و تقاضا نگاه کنیم، عرضه به احتمال زیاد از سوی سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) کاهش می‌یابد. نگرانی‌هایی از قطع نفت لیبی وجود دارد، چرا که کشور بر لبه پرتگاه جنگ داخلی قرار گرفته است. همزمان نفت ایران در معرض تحریم‌های بیشتر امریکایی است و با حجم بسیار از بازارها قطع می‌شود. تأسیسات نفت سعودی نیز هدف چند حمله قرار گرفت و دو نفتکشش براثر حمله در تنگه هرمز خسارت دیدند.

اگر همه اینها غیر کافی بود، نفت ونزوئلا که از سال گذشته با شرایط بد سیاسی و امنیتی دست و پنجه نرم می‌کند، در حال کاهش بود. کشوری که ادعا می‌کند بیشترین ذخیره قطعی در جهان را دارد.

با همه این اوضاع بهای نفت در دو بازار بورس نیویورک و لندن روز پنجشنبه سقوط کرد. «برنت» شاهد بدترین سقوط در سال جاری بود و تقریبا 5 در صد کاهش یافت تا خرید و فروش آن به 70 دلار برای هربشکه رسید. آیا طبیعی نبود که در این شرایط ژئو سیاسی کاملا نامشخص مانند سال 2011قیمت‌ها به شکلی دیوانه‌وار افزایش یابند؟

بله، اما آنچه اتفاق افتاد این بود، مصرف کنندگان در ایالات متحده دیگر آنچه بیرون ازایالات متحده روی می‌دهد برای‌شان اهمیتی ندارد چرا که نفت در بازار امریکایی فراوان است و عجیب اینکه در این شرایط نمودار قیمت‌های نفت «برنت» در وضعیت «پاکوردیشن» قرار دارد، یعنی قیمت‌های نفت در آینده از این هم کمتر خواهد شد. در حالی که پیش بینی می‌شد در وضعیت مقابل یعنی «کنتانگو» باشد یا در حالت انتظار. به این دلیل که در آینده به دنبال کاهش ذخایر افزایش یابد.

اگر بازار در وضعیت«باکوردیشن» باشد بدین معناست که تجار منتظر دو مسئله‌اند؛ یا کاهش زیاد در تقاضا یا افزایش زیاد در عرضه. در مورد عامل اول با بودن رئیس جمهوری امریکا دونالد ترامپ خیلی پرقدرت وجود دارد. اگر جنگ تجاری‌اش با چین جدی شود، انتظار می‌رود بر تقاضای نفت اثر بگذارد اگر با توجه به تأثیر اقتصاد چین که به عنوان بزرگ‌ترین وارد کننده کنونی نفت در جهان محسوب می‌شود.

به طور طبیعی اینجا سخن از قیمت‌های نفت «برنت» و خام غرب تکزاس است، اما بازارهای واقعی قیمت‌شان را دبی و نفت‌های متوسط و سبک تولید کشورهای خلیج تعیین می‌کنند. با توجه به کاهش این مواد خام، بهای نفت خام کویت برای صادرات نزدیک به قیمت «برنت» است علیرغم تفاوت بزرگ میان کیفیت دومی. و این دلیلی است براینکه بازار نفت خام متوسط و سنگین مدیریت شده است.

از جهت دیگر پیش بینی می‌شود ذخایر ایالات متحده در پایان سال با تکمیل زیرساخت انتقال نفت افزایش یابد. مجموعه‌ای از خطوط لوله در میدان پریمان وجود دارند که پیش بینی می‌شود وارد مدار بشوند و به تولید کنندگان این میدان اجازه می‌دهد دست به افزایش تولید بزنند.

از نشانه‌های حیرت انگیز اینکه امسال ذخیره سازی روبه کاهش گذاشته و قراردادها بسیار کم و در حدود 700هزار بشکه بود. این رقم کمتر از سال گذشته است و این دلیلی است براینکه بازار چشم به کاهش قیمت نفت در آینده دارد.

اما آنچه موجب شد روز پنجشنبه قیمت‌ها به شدت کاهش یابند اعلام مقدار ذخایر تجاری امریکا بود که طی هفته گذشته به 4.7 میلیون بشکه رسید در حالی که بازار انتظار کاهش 600هزار بشکه‌ای آن را داشت. ذخیره بنزین امریکا نیز شاهد همین مسئله بود.

با این تحولات «اوپک» با دیگر تولیدکنندگان مستقل در ائتلاف «آاوپک» ماه آینده در وین گرد هم می‌آیند. برای مقابله با این بازار ضعیف نفت دو گزینه در برابر ائتلاف وجود دارد، اول ادامه کاهش تولید برای مواجهه با افزایش قابل پیش بینی ایالات متحده یا افزایش برای جایگزینی کمبود پیش بینی شده تولید کنندگان«اوپک».

میان روسیه و سعودی اختلاف نظر وجود دارد. سعودی به کاهش تولید برای جلوگیری از انباشت نفت در مخازن تمایل دارد در حالی که روسیه براین نظر است که همه باید قطع صادرات «اوپک» را در نظر داشته باشند و به فکر جایگزینی آن باشند.

اوپک به دنبال قمیتی است که با بودجه‌هایش بخواند. به نظر می‌رسد روسیه از قیمت 70 دلاری کنونی خشنود است. ورود روسیه به این اتحاد دستآورد مهمی برایش داشت. نرخ نفت بالا نیست بلکه زمینه برای نرخی است که از سوی توافق حمایت بشود.

آنچه اکنون اهمیت دارد این است که همه بدانند تقاضا برای نفت امسال مورد تهدید است و قیمت 80 دلار به بالا به آن کمک نمی‌کند تا بهبود یابد. پس مهم این است که تولیدکنندگان، میانگین 60 تا 70 دلار را حفظ کنند.