​خطر «کرونا» در ادلب بیشتر از دمشق است

از زمان انتشار مقاله اخیرم در دو هفته پیش، زندگی در ایالات متحده به دلیل شیوع ویروس «کرونا» به شکل وسیعی تغییرکرد. در بیشتر اوقات دیگر نمی‌توان از خانه بیرون رفت. بسیاری از مراکز تجاری، همه رستوران‌ها، سالن‌های سینما، سالن‌های نمایش تعطیل و وسایل حمل و نقل عمومی میان شهرهای مختلف محوشدند. با اینکه امریکایی‌ها تا حدودی خوش شانس‌اند، اما سوری‌ها به دلیل جنگ مستمر از ما بیشتر رنج می‌کشند و شیوع ویروس جدید حالا برمصیبت‌های آنها خواهد افزود.
دولت در دمشق ادعا می‌کند، ویروس کرونا هنوز به کشور نرسیده، اما من خیلی به این شبه معجزه شک دارم چون دو روز پیش خبر از یک مورد ابتلا در دمشق رسید و در ایران تا این لحظه بیش از21 هزار مورد ابتلا ثبت شده و در ترکیه این رقم از مرزهزار مورد ابتلا گذشته و در عراق و لبنان هریک به 200مورد ابتلا رسیده است. این در کنار بالا رفتن خیلی سریع موارد ابتلا در جهان. سخنگوی رسمی نیروهای «سپاه پاسداران» ایران که درکنار نیروهای شبه نظامی خارجی در سوریه حضور دارند روز 13 مارس جاری خبر داد که این ویروس جان یکی از ژنرال‌های «سپاه پاسداران» و پنج نیروی تحت امرش را گرفت. تا چند روز پیش هزاران زائر ایرانی به خاک سوریه سفرمی‌کردند. آیا می‌توان تصور کرد که دولت سوریه با ما از حقیقت صرف سخن بگوید که ویروس جدید چقدر در خاکش شیوع پیدا کرده است؟ شایان ذکر است که دولت سوریه از ماه‌ها پیش شیوع بیماری فلج اطفال را انکار می‌کرد که از اواسط سال 2013 ابتلا به آن نمودار شده بود.
سازمان ملل متحد و سازمان بهداشت جهانی کمک‌ها و امکانات پزشکی را برای کمک به بخش رسمی پزشکی در سوریه ارسال می‌کنند. مسئولان کمک‌های بشردوستانه درسازمان ملل به اندازه کافی مقاصد خیرخواهانه در این زمینه دارند و هیچ کسی دوست ندارد شاهد کشته یا زخمی شدن شهروندان سوری باشد. با این حال دولت سوریه پرونده بدی در زمینه به کارگیری کمک‌ها و تجهیزات پزشکی دارد و آنها را نه به نفع مردم بلکه به سود دستگاه‌های امنیتی نظام به کارمی‌برد. برای نمونه دکتر آنی اسپارو پزشک در زمینه بهداشت عمومی و متخصص امور بهداشتی سوریه در مجله «فورین آفرز» شماره سپتامبرسال 2018 نوشت که سازمان بهداشت جهانی کمک‌های داوطلبانه را صرف خرید ذخایر خونی برای وزارت دفاع سوریه کرد به این دلیل که این وزارت بربانک‌های ملی خون سوریه تسلط کامل دارد.
دلایل دیگری وجود دارند که نشان می‌دهند دستگاه‌های امنیتی سوریه برخی-و نه همه-کمک‌هایی که سازمان ملل متحد ارسال می‌کند را در اختیار می‌گیرد که باید به شهروندان غیرنظامی برسند. برخی سربازان سوری در شبکه‌های اجتماعی عکس‌هایی منتشر کردند که می‌توان نشانه کمک‌های غذایی و چادرهای وابسته به برنامه سازمان ملل متحد را در روی آنها دید. مسئولان سازمان ملل متحد کاربرد نامناسب برخی کمک‌های بشردوستانه را نفی نمی‌کنند و توجیه آنها هزینه‌ای است که برسازمان ملل برای ادامه اجرای برنامه کمک‌های بشردوستانه در سوریه تحمیل می‌شود.
باید این سئوال را پیش بکشم آیا سازمان ملل متحد برای هزینه کردن هردلاری باید با دولت در دمشق همآهنگی کند؟ آیا بهتر نیست کمک‌های جهانی به سوریه به شکلی بهتر به نفع 3میلیون شهروند در ادلب از جمله 2.8میلیون آواره درآنجا به کاربرده شوند؟ اوضاع معیشتی بسیارفاجعه بار است. بیشتر مردم در چادر و فضای باز زندگی می‌کنند و گاهی در هرچادری بیش از یک خانواده زندگی می‌کنند و این حالت تراکم اجباری بالا کمک می‌کند ویروس «کرونا» به سرعت شیوع پیدا کند و به خصوص که آنجا هوا بسیار سرد است. به این باید نبود منابع آب تمیز را افزود که فضا را برای شیوع ویروس درمیان بسیاری از آوارگان مهیا می‌سازد. در همین حال آنجا به دلیل بمباران مستمر جنگنده‌های سوری و روسی که همزمان با عملیات نظامی اخیر سوریه ده‌ها عملیات انجام دادند، خبری از مطب یا بیمارستان نیست. روزنامه «نیویورک تایمز» و دیگر سازمان‌های غیر دولتی حاضر در ادلب اعلام کردند، آنجا هیچ گونه ابزار یا تجهیزات که بتواند درمواجهه با شیوع ویروس «کرونا» کمک کند، وجود ندارد.
یکی از پزشکان در ادلب به روزنامه «نیویورک تایمز» گفته، او با چشم خود بیمارانی دیده که علایم ویروس «کرونا» درآنها وجود داشت در حالی که ابزاری برای آزمایش وجود ندارد. سازمان بهداشت جهانی متعهد شده طی هفته جاری تجهیزات و کمک‌های مورد نیاز را به ادلب برساند. مدیریت بهداشت ادلب که بخشی از دولت موقت معارض در سوریه است اعلام کرد، قصد دارد 60 تخت در 3 بیمارستان وابسته به خود را آماده کند و برای مبتلایان به ویروس «کرونا» اختصاص دهد. رقم اعلام شده در مقایسه با ساکنان استان که به 3میلیون نفر می‌رسد بسیار ناچیزبه نظرمی‌رسد-ادلب به تخت‌ها و تجهیزات و نیروی انسانی فعال در زمینه بهداشت بیشتری نیاز دارد. پزشکان حاضر در ادلب واقعا نسبت به وقوع فاجعه هشدار می‌دهند. شایان ذکر است که من درباره حمله دولت سوریه و نیروهای روسی به آن بیمارستان‌ها یا تأسیسات اندک پزشکی باقیمانده از حملات و بمباران‌های هوایی سخن نمی‌گویم.
هفته پیش یکی از روزنامه‌نگاران از یک مسئول در سازمان بهداشت جهانی درباره اوضاع انسانی در سوریه و دلیل رسیدن امکانات و تجهیزات پزشکی مخصوص مواجهه با ویروس به دمشق به جای استان ادلب پرسید. پاسخ این مسئول این بود که منطقه شمال شرقی سوریه دولت رسمی نیست. روزنامه‌نگار متوجه مضمون پاسخ نشد. و دلیل واقعی آن این است که دولت سوریه مشخصا در استان ادلب کاری نمی‌کند تا کمک‌های انسانی به شکل دلخواهش توزیع شوند. به همین دلیل سازمان‌های غیردولتی باید استفاده از این کمک‌ها را مدیریت کنند و نه وزارت فاسد بهداشت سوریه. به همین دلیل باید روش برنامه کمک‌های انسانی سازمان ملل متحد کاملا در مورد سوریه تغییر کند. همین طور روسیه و چین که از نظام بشار اسد در سازمان ملل حمایت می‌کنند، می‌توانند هواپیماهای کمک به سوریه را بفرستند و نه سازمان ملل متحد.