رابرت فورد
سفیر سابق امریکا در سوریه و الجزایر و پژوهشگر مرکز خاورمیانه واشنگتن
TT

تنها خبرهای خوب درباره ویروس «کرونا»

با پایان یافتن ماه مارس و تعطیلی عمومی که ایالات متحده براثر شیوع ویروس «کرونا» شاهد آن بود، گزارش‌هایی درباره چاره‌ اندیشی‌هایی رسید که دولت رئیس جمهوری دونالد ترامپ در خصوص بالا رفتن تنش میان ایالات متحده و ایران درعراق مشغول کرده است.
مقامات امریکایی گفتند، حملات گروه‌های شبه نظامی شیعه از جمله گردان‌های «حزب الله» طرفدار ایران علیه نیروهای امریکایی، جسارت را بسیار از حد گذراند. برخی مقامات دولت امریکا اعتراف کردند ترور ژنرال قاسم سلیمانی موجب منع این شبه نظامیان در انجام حملات بیشتر نشده است. همچنین گزارش‌های رسیده دیگر حکایت دارند وزارت دفاع امریکا(پنتاگون) دستوراتی به طراحان نظامی داده تا آماده حمله ویران کننده به گردان‌های «حزب الله» باشند اگر رئیس جمهوری امریکا خواستار پاسخ بی رحمانه به حملات جدیدی شد که به نیروهای مستقر درعراق صورت می‌گیرد. به گفته رسانه‌های امریکایی وزیر خارجه مایک پمپئو و مشاور امنیت ملی رابرت اوبراین و ریچارد گرینیل معاون سازمان اطلاعات ملی به شدت خواستار اتخاذ تصمیمات برای پاسخ قوی به ایران هستند.
شایان ذکر است که وزیر دفاع مارک اسبر و رئیس ستاد نیروهای مسلح ژنرال مایلی و ژنرال وایت فرمانده نیروهای امریکایی در عراق موضع هوشیارانه‌تر و با تأمل بیشتر در باره تنش نظامی علیه ایران دارند. ژنرال وایت نسبت به انجام حمله نظامی گسترده علیه گردان‌های «حزب الله» در عراق هشدار داد که مستلزم استقرار هزار سرباز امریکایی است، مسئله‌ای که تلاش‌های درحال انجام علیه «گروه تروریستی داعش» را تضعیف می‌کند. همچنین اینگونه عملیات موجب به وجود آمدن مشکلات سیاسی برای دولت عراق در بغداد می‌شود. وزارت دفاع امریکا اکنون در عراق شیوه کاستن از مخاطرات در حد امکان را به کار می‌برد، با هدف آرام کردن خشم شعله‌ورعراقی‌ها به دلیل عملیات نظامی امریکا علیه ایران و نمایندگان آن درعراق. این درحالی است که بیانیه‌های مطبوعاتی نظامی منتشرشده توسط ایالات متحده تأکید می‌کنند، تنها مأموریت نیروهای امریکایی درعراق، کمک به نیروهای عراقی برای مبارزه و مدیریت «گروه تروریستی داعش» است.
نیروهای امریکایی عقب‌نشینی خود از چهار پایگاه نظامی در الانبار، کرکوک و نینوی را به پایان رساندند. این کار به دلیل توان نیروهای امنیتی عراق درآن شهرها در مدیریت خطرات «گروه داعش» بدون کمک فراوان نیروهای امریکایی صورت گرفت. علاوه برآن در روز 20 مارس سال جاری، دولت عراق به دلیل شیوع ویروس «کرونا» در کشور مأموریت آموزش نظامی را معلق ساخت. این بیانیه به مناسبت عقب نشینی برخی نیروهای اروپایی و امریکایی از کشور صادر شد که مأموریت‌شان آموزش نظامی درعراق بود. فرماندهی نیروهای نظامی امریکا در عراق اعلام کرد، عقب نشینی «موقتی» است چون کسی به درستی نمی‌داند پس از پایان مصیبت مرگبار کنونی ویروس چهره جهان چگونه خواهد بود. در همین میان فرماندهی نظامی امریکا در عراق کار خود را بر استقرار نیروها در چند پایگاه و استقرار سامانه ضد موشک و تقسیم گروه‌های نظامی در پایگاه‌های الانبار و اربیل متمرکز کرده است.
پاسخ شبه نظامیان «حزب الله» به استقرار دوباره نیروهای امریکایی در عراق تا حدودی مثبت بود و این از بیانیه آنها در 2آوریل مشخص می‌شود. شبه نظامیان، نیروهای امریکایی را برتکمیل عقب نشینی خود از خاک عراق تشویق کردند، همچنین متعهد شدند چنانچه فرماندهی امریکایی به عقب نشینی نیروها از عراق ادامه دهد، گردان‌ها دیگر دلیلی آشکار برای انجام حملات جدید علیه آنها ندارند. از لحن بیانیه روشن می‌شود آنها خواهان آرام ساختن اوضاع شعله‌ور عراق هستند، هرچند حداقل در اوضاع کنونی.  گروه شبه نظامی شیعه دیگر وابسته به ایران نیز روز 4آوریل بیانیه‌ای درباره مقابله با حملات جدید نیروهای امریکایی علیه گردان‌های «حزب الله» صادر کرد. این بیانیه لحن تهدید آمیز آشکاری دارد که عراق را به جهنم مشتعل زیرپای نیروهای امریکایی تبدیل می‌کند اگر از عراق خارج نشوند.
گفتنی است گردان‌های «حزب الله» بیانیه اخیر امضا نکرده‌اند. دراین میان، گروه جدیدی که خود را «عصبة الثائرین» می‌نامند، ویدیویی از هواپیمای بدون سرنشین منتشر کردند که برفراز سفارت امریکا در بغداد پرواز می‌کرد و هشدار می‌داد می‌توانست -و خیلی آسان- به اهداف حساس امریکایی در عراق حمله کند. تحلیل‌گران ویژه مسائل ایالات متحده براین باورند که گروه «عصبة الثائرین» جز «سرپوشش یا تنها یک پرده» بر گردان‌های «حزب الله» نیستند و به نظرواضح می‌رسد که شبه نظامیان می‌خواهند از ضربه بزرگ جدیدی توسط ایالات متحده امریکا نجات یابند. در نهایت امر، فرماندهی نیروهای امریکایی درعراق دست به استقرار مجدد نیروها و تجهیز آنها همچنین استقرار سامانه‌های دفاع هوایی زد بدون آنکه ازعراق خارج شوند و منتظر مقاومت شبه نطامیان وابسته به ایران بمانند.
از نتایج این توقف موقت این است که به دولت عراق فرصت بیشتری برای غلبه بر چندین بحران‌ داخلی که با آنها روبه روست بدهد؛ از جمله بیش از 1000 مورد ابتلای قطعی به ویروس کشنده «کرونا» علاوه بر فجایع اقتصادی که براثر کاهش قیمت‌ها در انتظار آنهاست و نزدیک شدن فصل گرما که به دنبال خود تقاضای داخلی برای برق را افزایش می‌دهد و ناکامی پارلمان عراق در دادن رأی اعتماد به نخست وزیر جدید عراق. امید بزرگی دارم که شیوع ویروس «کرونا» مانع از شعله‌ور شدن جنگ جدید درآنجا می‌شود. چون ایران با بحران بزرگ حداقل 60 هزار ابتلا به ویروس«کرونا» مواجه است. این جدای از 4هزار مورد مرگ براثر این ویروس ویرانگر است. دیگر اینکه تهران دروضعیتی نیست که بتواند وارد رویارویی جدید و بزرگی با ایالات متحده امریکا بشود. همچنین شبه نظامیان طرفدار ایران علاوه بر کمبود شدید منابع مالی و حالت خشم عمومی از سوء حاکمیت و مدیریت و نظام سلامت فرسوده عراق در جنوب، از ابتلای اعضای خود به بیماری جدید رنج می‌برند.
باز درهمین میان، خود سربازان امریکایی از وبای جدید درامان نبودند. وزرات دفاع امریکا-با هدف حفاظت از سربازان- تصمیم گرفت برخی نیروهای عملیات ویژه خارج از کشور را برگرداند و اعزام نیروهای جدید به افغانستان را متوقف کند. ناو هواپیمابر امریکایی «تئودور روزولت» ناچار شد عملیات خود را به دنبال مشاهده موارد ابتلا به ویروس در میان نیروهای کادر خود لغو کند. مهم‌تر ازآن رئیس جمهوری ترامپ با بزرگ‌ترین بحران اقتصادی روبه روست که ایالات متحده طی نود سال گذشته به خود دیده است. اخبار رسیده از کاخ سفید حاکی ازآنند که باید منتظر مرگ حدود 200هزار نفر براثر وثروس جدید باشیم- 60برابر خسارت‌هایی که در حملات یازده سپتامیر وارد شد. کاخ سفید طی هفته جاری به شهروندان هشدار داده که پیامدهای وبای جدید ممکن است بسیار وحشتناک باشد. همچنین، رئیس جمهوری دونالد ترامپ، همچون رهبران ایران، به هیچ وجه تمایلی به شعله‌ور شدن رویارویی‌های نظامی جدید و گسترده درعراق نیست.