ایالات متحده با تهدید به بستن سفارتش در بغداد تحول خطرناک جدیدی را وارد صحنه عراقی کرد تا فشار جدیدی بردولت نخست وزیر مصطفی الکاظمی وارد سازد. وزیر خارجه امریکا مایک پمپئو به اطلاع رئیس جمهوری عراق برهم صالح رساند که کشورش به سمت بستن سفارت می‌رود اگر نیروهای عراقی قادر به تأمین امنیت سفارت امریکا و دیگر هیئت‌های دیپلماتیک نباشند. این تصمیم پس از افزایش حملات پیاپی به هیئت‌های دیپلماتیک و گروه‌های لوجستیک پشتیبانی آنها و نیروهای ائتلاف گرفته شد.

این تصمیم نشان می‌دهد واشنگتن توجیهات دولت عراق درباره ادامه حملات و ناتوانی آن در تسلط برگروه‌های مسلح در ماه‌های گذشته نپذیرفته است. بستن سفارت نشان می‌دهد واشنگتن به قدرت نیروهای عراقی که اقدام به آموزش آنها کرد، اعتمادی ندارد همان طور که به نظر مقامات امریکایی اوضاع امنی در کشور به سمت درست نمی‌رود. اما درهمین حال نشان دهنده آن است که واشنگتن امکان گسترش گزینه‌های رویارویی با شبه نظامیان را در دست بررسی دارد- بی آنکه موجب ایجاد شکاف امنیتی بشود. وقتی که رئیس جمهوری امریکا دونالد ترامپ گزینه‌های خود برای مقابله با شبه نظامیان را بررسی می‌کند همیشه مطالعه‌ای در باره احتمالات پاسخ به ایالات متحده وجود دارد، از جمله امکان حمله به منافع امریکا و در رأس آنها سفارت آن کشوراست.

در نتیجه دولت امریکا نگران است مبادا سناریوی حمله به هیئت دیپلماتیک خود به همان شکل که سال 2012 در بنغازی اتفاق افتاد تکرار بشود. حمله به محوطه سفارت امریکا در بغداد در ماه دسامبر گذشته براین خطر که ممکن است عناصری مرتبط با الحشد الشعبی پشت آن قراردارند پرتو افکند؛ افرادی که حقوق‌شان را به طور مستقیم از خزانه عراقی دریافت می‌کنند و ازجمله اطراف دیگری که در پارلمان عراق نماینده دارند. اظهارات مکرر فرماندهان شبه نظامیانی مانند کتائب «حزب الله» و «عصائب اهل الحق» درباره اینکه آنها عزم بر« اخراج امریکایی» از عراق را دارند که نیروهای‌شان زیرمجموعه الحشد الشعبی‌اند که قاعدتاً باید تابع نیروهای مسلح تحت امر نخست وزیر باشند، دلیل دیگری بر اشکال ریشه‌ای در ترکیب امنیتی کشوراست.

در زمانی که آهنگ شایعات درباره بسته شدن سفارت امریکا شدت می‌گیرد-مانند انتقال سفیر امریکا در بغداد به اربیل که این خبرنادرستی است- جریان‌های سیاسی عراق تلاش می‌کنند مسئله را مدیریت کنند. رئیس جمهوری عراق صالح شامگاه یکشنبه با نخست وزیر الکاظمی، رئیس پارلمان محمد الحلبوسی و رئیس شورای عالی قضایی فایق زیدان دیدار کرد و پس ازآن بیانیه‌ای صادر کردند تا اعلام کنند« از تلاش‌های دولت برای محدود ساختن سلاح در دست حکومت و جلوگیری از هدف قراردادن هیئت‌های دیپلماتیک که مسئولیت محافظت و تأمین امنیت و سلامت تأسیسات و افراد آنها برعهده عراق می‌باشد، حمایت می‌کنند». سخنی بسیار مهم است، اما تغییری در وضعیت رسمی آن اطراف ایجاد نمی‌کند. نخست وزیر عراقی وزیرخارجه‌اش فؤاد حسین را روز یکشنبه راهی تهران کرد به این امید که به نوعی آتش‌بس برسد. پاسخ رئیس جمهوری ایرانی اظهارات علنی با این مضمون بود که« حضور امریکا به امنیت منطقه آسیب می‌زند». بدون شک تهران در این مرحله دست یاری به سمت دولت عراق برای ماندن امریکایی‌ها دراز نمی‌کند، بلکه تمام تلاش خود را برای بیرون رفتن آنها می‌کند تا خود قدرت با نفوذ بیشتر بشود.

از جهتی دیگر مقتدی صدر بیانیه‌ای صادر کرد تا مخالفت خود را با حمله به هیئت‌های دیپلماتیک اعلام کند. او قصد دارد به خود و نیروهایش فرصتی بدهد تا به دور از شبه نظامیانی که الکاظمی به آنها نیروهای «خارج از قانون» می‌گوید باشد. اختلافاتی که جریان‌های مسلح شیعه را درهم می‌کوبد دراین مرحله روبه افزایش گذاشته و نشاند دهنده تنش‌های داخلی درون آن مجموعه‌هایی است که احتمال دارد فرصتی برای ایجاد ائتلاف‌های ملی جدید مهیا سازند که با حمله به منافع عراق و درمعرض اختلاف‌های بیشتر قراردادن نهادهایش مخالفت کنند.

مصطفی الکاظمی که دو ماه پیش سفر موفقی به کاخ سفید داشت اکنون خود را در مخمصه‌ای می‌بیند که عامل آن تحرک امریکاست. اگر اکنون علیه شبه نظامیان دست به کار بشود نشان می‌دهد او ضعیف است و براثر فشارهای امریکایی دست به کار می‌شود، علیرغم همه تلاش‌هایی که از آغاز به دست گرفتن این پست برای محدود ساختن سلاح در دست حکومت کرد. اگر دست به کار قوی نزند، برای آنکه از رویارویی احتمالی گروه‌های مسلح اجتناب کند، واشنگتن سفارتش را می‌بندد و موضعش را به شدت در مقابل مجموعه‌های مسلح مورد حمایت تهران تضعیف می‌شود. اما دست به کارشدن علیه شبه نظامیان در نهایت به سود کشور خواهد بود و بخش بزرگی از مردم را اقناع می‌کند که او در عملی کردن وعده‌هایش با گسترش امنیت در کشور و حفاظت از حاکمیت حکومت جدیت دارد.

انتخاب زمان برای حرکت امریکایی با تحولات عراقی و امریکایی ارتباط دارد. از نظر داخلی عراق درآستانه ماه اکتبر است و درمیانه آمادگی فعالان برای آمدن مجدد به خیابان‌ها. این درحالی است که برخی منابع عراقی نزدیک به دولت می‌گویند احزاب و شبه نظامیان نیروی خود را برای آمدن به خیابان بسیج کرده‌اند تا تظاهرات را با آن شکل مسالمت آمیزش به هم بریزند تا مسلحانه یا دست‌کم سیاست‌زده شده علیه دولت بشود. این تحولات همزمان با تحرکات کاخ سفید می‌شود تا نشان دهد که رئیس جمهوری ترامپ قبل از هرچیز از منافع امریکا حفاظت می‌کند.

رئیس جمهوری امریکا نمی‌تواند کشته شدن یک امریکایی درعراق را تاب بیاورد درحالی که وارد هفته‌های اخیر برنامه انتخاباتی خود شده است. همچنین نامزد دموکرات‌ ریاست جمهوری جو بایدن در عراق به دلیل «طرح بایدن» معروف است که سال 2006 پیشنهاد کرد وقتی که عضومجلس سنا بود. «طرح بایدن» تجزیه عراق را براساس فرقه‌ای و نژادی ارائه کرده بود و نمایانگر نگاه بایدن به بسیاری از بحران‌های منطقه است. اگر بایدن پیروز انتخابات بشود، دموکرات‌ها تلاش خواهند کرد روابط خود را با تهران بهبود ببخشند و مهم‌تر ازآن اینکه خود را کاملاً با دوره ترامپ متفاوت نشان بدهند که تغییرات جدیدی بر صحنه عراقی وارد خواهد ساخت. اما هنوز پنج هفته‌ای تا موعد انتخابات باقی مانده که ممکن است همه محاسبات را به هم بریزند.

پیامدهای تصمیم به بستن سفارت امریکا براساس اقدامات پس از بستن نمودار می‌شوند، اگر چنین مسئله‌ای روی دهد. گامی که امریکا می‌گوید هدف ازآن فشار آوردن به دولت الکاظمی برای برخورد جدی با تهدیدهای امنیتی در کشور است که شاید وضعیت امنیتی را دچار تنش بیشتری بکند مگر اینکه واشنگتن با همکاری دولت عراق یک استراتژی کامل برای پایان دادن به حضور شبه نظامیان داشته باشد. هیچ کسی پیش‌بینی نمی‌کرد ایالات متحده فرمانده سپاه قدس وابسته به سپاه پاسداران ایران قاسم سلیمانی و فرمانده الحشد الشعبی عراق ابومهدی المهندس را روز 3ژانویه بکشد، اما این کار را کرد و توانست معادلات را روی زمین به هم بریزد. آیا دست به اقدامات محدود خواهد زد که فرماندهان شبه نظامیان را که آشکارا برعزم جنگ با دولت عراق و نیروهای بین‌المللی را دارند که به درخواست دولت درکشور حضور دارند حذف کند؟ اگر پس از بسته شدن سفارت اقدامات بیشتری صورت نگیرد، تهران و گروه‌های وابسته به آن پیروزی تبلیغاتی و واقعی بر روی زمین به دست می‌آورند به طوری که نشان می‌دهد واشنگتن به دلیل فشارهای آن گروه‌ها خارج شده است.

تصمیم به بستن سفارت آسان نیست و دریک شبانه روز اتفاق نمی‌افتد بلکه پیش بینی می‌شود چندین هفته وقت ببرد. همچنانکه سفارت 12 کشور دیگر درعراق تا اندازه زیادی از جهت اقدامات امنیتی و پشتیبانی به ایالات متحده متکی هستند که با اقدام واشنگتن به بستن سفارت خود در بغداد آنها نیز سفارت‌های خود را می‌بندند. همه نشانه‌ها حکایت از آن دارند که با بسته شدن، سفارت به زودی بازگشایی نمی‌شود. درحالی که ازامریکایی‌ها درخواست می‌کنیم در تصمیم‌گیری اندکی درنگ کنند، دولت عراق باید به سرعت برای نشان دادن جدیت در رویارویی با خطر شبه نظامیان دست به کار شود با لگام زدن جدی برسرکشی جریان‌هایی که آشکارا امنیت سفارت‌ها و بالاتر ازآن امنیت عراق را مورد تهدید قرارمی‌دهند.