شورای همکاری خلیجی درآخرین نشست خود تأکید کرد، هربرنامه مذاکرهای با ایران باید شامل رسیدگی به سلوک برهم زننده ثبات منطقه، برنامه موشکی و برنامه هستهای در «یک سبد» باشد. همچنین برضرورت مشارکت کشورهای عضو شورای همکاری در گفتوگوها تأکید کرد و یادآورشد، نگرانی شورای همکاری به نواقص توافق کنونی که سال 2015 به دست آمد محدود نمیشود بلکه فراتر رفته و شامل محدود بودن دایره آن و دور ساختن کشورهای همسایه میشود با اینکه آنها بیشترین آسیب را از برنامه هستهای ایران و سلوک منطقهای آن میبینند.
تصمیمات اخیر ایران مربوط به برنامه هستهای ثابت کرد که نیاز به بازنگری متن توافق سال 2015 وجود دارد تا شکافهایی که ممکن است ایران برای رسیدن به قدرت هستهای ازآنها استفاده کند بسته شوند، اما لگام زدن بر برنامه موشکی ایران با توجه به توسعه موشکهای کروز، پهپادها و موشکهای هدایت شونده برای حمله به کشتیها و غیره اهمیت کمتری ندارد. و همچنان رفتار ایران دربرهم زدن ثبات مانند حمایت از شبه نظامیان فرقهگرا و تروریسم در منطقه و خارج ازآن بالاترین خطر جدی باقی میماند.
همه این مسائل علاوه بر خطرات زیست محیطی برنامه هستهای، نیازمند رسیدگی در مذاکرات آینده با ایران است. به همین دلیل همصدایی بینالمللی و منطقهای برلزوم گسترش دایره مذاکرات به وجود آمد. همچنین توافقی درباره نیاز به مشارکت کشورهای منطقه به خصوص کشورهای عضو شورای همکاری درآن مذاکرات در حال شکلگیری است هرچند در باره چگونگی مشارکت توافقی وجود ندارد.
اکثر اعضای قدیمی توافق 2015 حمایت خود را از گسترش دایره مذاکرات اعلام کردند. رئیس جمهوری امریکا بایدن گفت، اگر ایران پایبندی خود به توافق را نشان بدهد، واشنگتن آمادگی دارد به آن برگردد و درآن زمان برای ایجاد توافقی گستردهتر که شامل رسیدگی به برنامه موشکی و حمایت از نمایندگانش در عراق، سوریه، یمن و غیره میشود، تلاش خواهد کرد. وزیر خارجه آنتونی بلنکن اظهارات مشابهی کرد.
رئیس جمهوری فرانسه مکرون گفت، او از مشارکت پادشاهی عربی سعودی در هرمذاکرات جدید با ایران درباره پرونده هستهای آن حمایت میکند و نسبت به تکرار اشتباهی که در توافق 2015 صورت گرفت هشدار داد که کشورهای منطقه را از گفتوگوها دورساخت.
همینگونه آلمان براین باور است که توافق 2015 دیگر کافی نیست و نیاز به تغییرات کلی دارد و خواستار توافقی وسیعتر شد. روز 4دسامبر 2020 وزیر خارجه هایکو ماس درگفتوگو با مجله اشپیگل اظهار داشت« نیازی به توافق هستهای+ وجود دارد» و افزود:« نه به برنامه هستهای ایران و نیز نه به برنامه موشکی ایران که سراسر منطقه را تهدید میکند و ایران باید نقش متفاوتی در منطقه ایفا کند». او افزود:« ما به این توافق نیاز داریم اما به ایران اعتماد نداریم».
از زمان انتخاب بایدن، آلمان، بریتانیا و فرانسه شروع به همآهنگی با ایالات متحده پیرامون مکانیزم ازسرگیری گفتوگوها کردند. دبیر کل سازمان ملل متحد حمایت خود را از این تحرکها اعلام کرد و هفته پیش گفت:« مسائل به سمت ایجاد وضعیتی پیش میروند که میتوانیم درآنها به توافقی برسیم که برای ثبات خلیج و جهان اساسی است... به نظر من طرفهای توافق اول و طرفهای دیگر باید با هم کارکنند...».
همانگونه که پیشبینی میشد، ایران مخالفت خود را با توسعه دایره توافق یا مشارکت طرفهای جدید دیگر اعلام کرد. و این مخالفت با اظهارات سابقاش مبنی بر نیاز به گفتوگو با همسایگانش تضاد دارد، وقتی که رئیس جمهوری حسن روحانی بارها اعلام کرد و پیامهایی دراین باره به شورای همکاری فرستاد که درآنها پیشنهاد گفتوگویی را میدهد که صفحه جدیدی در روابط خلیجی-ایرانی باز میکند.
تاکنون موضع روسیه و چین مشخص نشده است. در زمانی که وزیر خارجه روسیه سرگئی لاوروف با همتای ایرانی خود روز 26 ژانویه دیدار کرد، در کنفرانس مطبوعاتی گفت آنها علاوه بر همکاری در زمینههای بازرگانی، اقتصاد، انرژی، کشاورزی، حمل و نقل و صنعت « مشخصاً موضوع همکاری برای ایجاد واحدهای جدید در نیروگاه اتمی بوشهر را مورد بررسی قرار دادند»، اما او به توسعه دایره گفتوگوهای آینده یا مشارکت بازیگران جدید اشارهای نکرد. اما اظهار نظر یکی از دیپلماتهای مسکو در سازمان ملل موجب طرح برخی پرسشها شد، وقتی که توسعه دایره گفتوگوها را بعید دانست به گونهای که شامل مسائلی جز پرونده هستهای بشود، اما مشخص نیست که این بیانگر موضع رسمی یا نهایی باشد به خصوص که روسیه از مدتها پیش ایده گفتوگوهای چند جانبه در خلیج را مطرح میکرد که درآنها کشورهای منطقه با اعضای دائمی شورای امنیت برای بررسی امنیت منطقهای مشارکت کنند. روسیه باز این دیدگاه را در روز 20 اکتبر سال 2020 در جلسه شورای امنیت مطرح و در دوره ریاستش برشورا خواستار آن شد.
به دلیل توجه روسیه و دعوتهای مکرر به برگزاری گفتوگوی گسترده و چندجانبه پیرامون امنیت خلیج، باید از مشارکت کشورهای منطقه در گفتوگوهای هستهای و توسعه گستره آن گفتوگوها حمایت کند.
همچنین چین در جلسه شورای امنیت از ایده برگزاری گفتوگوی منطقهای برای کشورهای خلیج با اعضای دائمی شورای امنیت حمایت کرد.
کشورهای منطقه با توافق هستهای که سال 2015 به امضا رسید، مخالفت کردند که به عنوان یک توافق برای منع گسترش سلاح هستهای شکست خورد چرا که ایران موفق شد، با وجود امضای آن برنامه هستهای خود را توسعه دهد و امروز به تولید بمب هستهای از زمان قبل از توافق نزدیکتر شده است.
همچنین آن توافق موفق به تغییر سلوک ایران نشد و درسال 2015 اطراف توافق امید داشتند که موجب ایجاد فضاهای مثبت بشود که در حل مشکلات دیگر مربوط به امنیت خلیج مشارکت میکنند، مانند برنامه موشکی ایران و حمایتاش از تروریسم و شبه نظامیان فرقهگرا. اما در حقیقت توافق منجر به نابسامان شدن اوضاع شد چرا که تهران روند توسعه برنامه موشکی خود را سرعت بخشید و بر فعالیتهای برهم زننده ثبات منطقهای خود افزود.
به همین دلیل اطراف توافق هستهای قدیم باید نواقص آن را که حالا کاملاً آشکار شدهاند برطرف سازند و همچنین باید تدابیری برای کاستن ازآثار منفی آن بر امنیت خلیج بیاندیشند که اغلب مورد توجه نیست.
مشارکت کشورهای عضو شورای همکاری در گفتوگوها اما نباید جای بحث داشته باشد، آنها از دیگران بر مشارکت اولویت دارند به این دلیل که کشورهایی هستند که از برنامه هستهای و موشکی و مداخلههای ایران در منطقه بیشترین آسیب را میبینند و مشارکت کشورهای عضو شورای همکاری در گفتوگوها به رفع نواقص توافق سابق و پذیرش توافق جدید کمک میکند.