بایدن و نقشه بازی آیت‌الله‌ها

در ماه فوریه گذشته وقتی که دولت جدید بایدن تلاش موعودش را برای احیای «معامله هسته‌ای» اوباما با جمهوری اسلامی آغاز کرد، مدافعانش آن را تلاش برای جلوگیری از جنگی دیگر درخاورمیانه توصیف کردند. و بازتاب آن شعار قدیم را تکرار کردند که می‌گفت، در تعامل با نظام خمینی بدون شک گزینه بین راضی ساختن و جنگ فراگیر است.
پیروان این شعار موفق به درک اینکه آنها در تعامل با ملایان هستند نشدند چرا که آرام کردن اوضاع تشویق ‌کننده جنگ است. اینگونه بود که گروه راضی کردن وابسته به بایدن هنوز مستقر نشده بودند که آیت الله علی خامنه‌ای، چهره دینی که در رأس نظام خمینی نشسته به چهارسال خویشتنداری نسبی خود با یک تلاش برای احیای تعدادی از جنگ‌ها با دمیدن دوباره در آتش، پایان داد. خامنه‌ای با یمن آغاز کرد، جایی که سفارت و هیئت نظامی و مردان تبلیغات دینی را بیرون کشید و به عمان برد( به طور موقت) سپس یکی از ژنرال‌هایش را به عنوان سفیر جدید برای مأموریتی راهی کرد تا ماشین رو به سقوط حوثی‌ها را نوسازی کند. گام بعدی سرعت بخشیدن به پشتیبانی یگان‌های «حزب الله» لبنان با موشک‌های جدید بود و به دنبال آن کمک‌های نقدی سنگین به «حماس» و «جهاد اسلامی» در غزه در مقابل آغاز دور جدید حملات موشکی به اسرائیل بود. همچنین دستور داد برسر مرز ایران با آذربایجان و ارمنستان ساخت و ساز نظامی انجام شود تا پایان حضور ناچیز نیروها را نشان دهد که در دوره دولت ترامپ به آن تن داده بود.
اما این همه ماجرا نبود. با این باور که دولت جدید امریکا کمک می‌کند پول به سمتش سرازیر شود، رهبر ایران اقدام به بازنگری بودجه رسمی ملی کرد که رئیس جمهوری در آستانه رفتن حسن روحانی تهیه کرده بود، تا به میزان زیادی سهم نظامی افزایش یابد. بودجه تعدیل شده- که از طریق پارلمان مبتذل همچون کاردی در کره گذرانده شد- شامل افزایش حدود62 درصدی به سهم «سپاه پاسداران» می‌شود. این تعدیل موجب افزایش 40درصدی سهم «سپاه قدس» شد که مسئول صدور انقلاب و حفظ دیگ جوشان یمن، عراق، سوریه، لبنان و غزه است. برخی افزایش اجمالی بودجه نظامی ایران از سال 2019 را 150درصد برآورد می‌کنند.
و پیامی که به نمایندگان در منطقه و بیرون از آن ارسال می‌شود این است؛ تهران انتظار دارد بتواند به کاهش بودجه پایان دهد که در دوره ترامپ ناچار شده بود آن را عملی کند چون ایالات متحده با ایما و اشاره به برخی از متحدان خود از جمله کره جنوبی و ژاپن اجازه می‌دهد بخشی از بدهی‌ها خود بابت خرید نفت را آزاد کنند.
از جنبه دینی به نظر خامنه‌ای و رفقایش معامله پیش رو با بایدن همان «فرج پس از شدت» است که خداوند مژده آن را به مؤمنان داده که دوره‌ای رنج برده‌اند بی آنکه ایمان خود را از دست بدهند.
به نظرمی‌رسد آیت الله بربهره‌برداری از این فرصت برای تغییر رویکردهای سیاست داخلی نیز مصمم است. فهرست «نامزدهای مورد اعتماد» تشکیل یافته از هفت چهره که برای انتخابات آینده به جلوفرستاد، نشان ازعزم او دارد که می‌خواهد دولتی از تندروهای کاملاً تابع شخص خود منصوب کند.
آیا همه این بدین معناست که «رهبر معظم» خود را آماده جنگ می‌کند؟ اگر منظور ما از جنگ برخورد کلاسیک گسترده نیروهای نظامی در زمین و هوا و دریا باشد، نه کاملاً.
خامنه‌ای می‌داند ارتشش بی‌نظم و به سپاه‌ها و فرماندهانی بی حد و حصر با فرهنگ‌ها و منافع متضاد تقسیم می‌شود که غالباً با ابزار کهنه و فرسوده به دور از چالاکی است و در وضعیتی نیست که به او اجازه دهد وارد جنگ کلاسیک علیه دشمنی خطرناک بشود. هیچ یک از 13ژنرالش که همه در آستانه بازنشستگی‌اند و عمیقاً مشغول فعالیت‌های تجاری خود هستند، چهره فاتح مورد نظر را ندارند.
خامنه‌ای با تکرار شعار « نه راه حل میانه و نه جنگ» به طور ضمنی به این اعتراف می‌کند.
تا جایی که مسئله به دیپلماسی مربوط می‌شود، همان بازی را خواهد کرد که تهران نزدیک به 30 سال از طریق مذاکره بر توافق‌های پیرامون «مسئله هسته‌ای» در پیش گرفت. وزیرخارجه جدید امریکا آنتونی بلنکن گفت، هدف قانع ساختن تهران برای کاستن از فعالیت‌های هسته‌ای است که تا کمتر از یک سال با ساختن بمب اتم فاصله دارد. خامنه‌ای که قصد ساخت بمب اتم در این زمان را ندارد، آماده است تا به امریکایی‌ها شیرینی را که انتظارش را دارند تقدیم کند.
خامنه‌ای ماه پیش گفت: اگر تصمیم بگیریم بمب بسازیم به هیچ وجه نمی‌توانند(گروه بایدن) و نه بزرگ‌تر از آنها می‌تواند ما را متوقف کند. طبقه بندی آن گونه جنگ به شکل‌های مختلف صورت می‌گیرد: جنگ نیابتی نابرابر، با شدت کم و هزینه پایین. از آنجا که می‌داند تعداد اندکی از ایرانی‌ها آماده ورود به جنگی این چنینی هستند، از راه مزدورانش و مزدوارانی که در پاکستان، افغانستان، عراق، لبنان، غزه و یمن سربازگیری می‌شوند پا به چنینی میدانی می‌گذارد. خلفای عباسی بردگان مملوک ترک‌ها را به خدمت گرفتند و عثمانی‌ها از «باشی بوزوک»(سربازان غیرنظامی در ارتش عثمانی) استفاده کردند در حالی که صفوی‌ها از «قزلباش‌ها» و پیشمرگه‌های کُرد. بریتانیایی‌ها در هند جورکه‌های نپالی را به خدمت گرفتند و فرانسوی‌ها برای کارهای استعماری خود در آن زمان از علوی‌های معروف به نام «مساعدون/همدست‌ها» بهره می‌بردند.
براساس بهترین ارزیابی‌ها، جمهوری اسلامی از سال 2000حدود 20 میلیارد دلار صرف جنگ‌های مختلف کم‌هزینه خود کرد و این مبلغ نسبت به هزینه هولناک یک جنگ فراگیر بسیار اندک است. به گفته وزیر خارجه ایران محمد جواد ظریف، نظام سالانه برای تأمین هزینه‌های اساسی خود و بقا برای ادامه حمله مستمر خود طی چند دهه برای برهم زدن ثبات منطقه خاورمیانه دست‌کم به 60 میلیارد دلار نیاز دارد تا به گفته روزنامه«کیهان» سخنگوی خمینی «سونامی قطعی انقلاب اسلامی» محقق شود که می‌تواند پایگاه جدیدی برای یورش نهایی به جهان از طریق «ایمان و عدالت» از سوی جبهه مقاومتی که ایران رهبری می‌کند پایه‌گذاری کند.
بلنکن از آرزوهای خود برای تحقق «گشایش» در مذاکرات «هسته‌ای» می‌گوید که اکنون متوقف شده است. خامنه‌ای نیز گشایش را می‌خواهد که به وعده غنی سازی اورانیوم متکی باشد که نمی‌خواهد در مقابل سرازیر شدن پولی که برای فعال ساختن دوباره جنگ خاصش به آن نیاز دارد، کم شود؛ جنگی که به طور موقت علیه ایالات متحده و متحدان منطقه‌ایش یا در حقیقت علیه آنچه به «نظام جهانی» شناخته می‌شود، متوقف شود.
ترس از جنگ وهمی به معامله‌ای منجر می‌شود که پشت ویترین صلح وهمی به جنگ حقیقی اجازه استمرار می‌دهد.