وائل مهدی
روزنامه نگار حوزه نفت روزنامه "الشرق الاوسط"
TT

جهان بدون کربن تنها یک عدد نیست

تصورکن رستوانی باشد و هر روز مقدار زیادی سفارش غذا داشته باشد که درآنها گوشت به کاررفته و این گوشت‌ها نیاز به علف‌ داشته باشند و علف‌ها مقدار زیادی آب لازم داشته باشند. در میان همه این زنجیره به هم پیوسته مواد، صاحب رستوران تصمیم بگیرد با هدف محافظت از محیط زیست مصرف آب را به میزان زیادی کاهش دهد.
نتیجه‌گیری بدیهی که به آن می‌رسیم این است که صاحب رستوران یا ناچار می‌شود با کاستن از میزان گوشتی که استفاده می‌کند از بخش بزرگی از درآمدش بگذرد یا اینکه رستوران‌دار به چیز کاملاً متفاوتی روی می‌آورد که بتواند از عهده کاهش استفاده آب برای گیاهان برآید یا نوع دیگری علف تهیه کند که نیازی به آب نداشته باشد.
واقعیت اینکه نمی‌دانم چنین چیزی چگونه اتفاق می‌افتد وقتی در باره علف صحبت می‌کنیم، اما وقتی درباره به صفررسانی تولید کربن حرف می‌زنیم این یک چالش بسیار بزرگی است. پادشاهی همان آشپزخانه‌ای است که برای همه جهان نفت تولید می‌کند و کربن جزئی از زنجیره انرژی است که پادشاهی تولید می‌کند و به همین دلیل رسیدن به مرحله صفرشدن تولید کربن که دولت سعودی اعلام کرده به این معناست که پادشاهی می‌خواهد بدون مصرف آب گوشت تولید کند.
تولید نفت و گاز در پادشاهی حداقل تا 50سال دیگر ادامه خواهد داشت، اگر تولید با همین میزان کنونی ادامه یابد(9 تا10 میلیون بشکه در روز). و اگر بخواهیم به صفرکردن تولید کربن در سال 2060 برسیم به دو عامل نیازدارد: اول کاستن از تولید گازها و دوم رفتن به سمت منابع انرژی پاک.
درخصوص جنبه اول، پادشاهی از راه چندین ابتکار برکاهش تولید گازها کار می‌کند که مهم‌ترین آنها کاشت 10 میلیارد درخت است، اما رفتن به سمت منابع انرژی پاک‌تر نیازمند پایان بخشیدن به مصرف نفت و سوخت مایع در ایستگاه‌ها و رفتن به سمت گاز و انرژی تجدید پذیر مانند خورشید و باد است. هردو عامل اعلام شدند و کار برای اجرای آنها ادامه دارد و پادشاهی تلاش می‌کند به آمیزه‌ای برسد که بر گاز طبیعی و انرژی خورشیدی و باد به نسبت50:50 درصد تکیه دارد.
اما این مسئله از جنبه مالی کار ساده‌ای نیست چرا که نیازمند سرمایه‌گذاری‌های بسیار در طرح‌های انرژی خورشیدی است. دراینجا درباره تولید حداقل 50هزار مگاوات در طول ده سال آینده صحبت می‌کنیم با این فرض که ما 100هزار مگاوت نیاز داشته باشیم.
سئوال مهم اکنون این است: چرا پادشاهی ناگهان چنین تصمیمی با این حجم گرفت؟
اول اینکه ملاحظات سیاسی زیادی در این موضوع وجود دارد چرا که پادشاهی عضو مهم گروه بیست است و باید نقش بزرگی در تبدیل انرژی که جهان به سمت آن می‌رود بازی کند. همچنین باید با قبول اصول کربن دائره‌ای و مشارکت جهانی در کاهش گازها به همه مسائلی که در نشست گروه بیست که سال پیش میزبان آن بود پایبند بماند.
 ملاحظه سیاسی دیگر اینکه خاورمیانه همیشه به دلیل نبود تلاش برای مشارکت جهت کاستن از آثار تغییرات اقلیمی و تولید گازهای کربن مورد انتقاد بین‌المللی است و باید پادشاهی دراین زمینه نقش پیشگام داشته باشد با توجه به نبود رهبری که تلاش‌های منطقه را یکپارچه کند و وزن سیاسی، اقتصادی و فنی داشته باشد.
چندین ملاحظه اقتصادی دیگرهم وجود دارد از جمله اینکه پادشاهی می‌داند آینده‌اش در نفت نیست و اگر کشوری نفتی بماند درسایه رویکرد جهان به سمت انرژی سبز جهان به آن نزدیک نمی‌شود، و این شانس‌های آن را برای دستیابی به تأمین منافع مالی درآینده و جذب توریست‌هایی که توجه‌شان به گردشگری طبیعی افزایش یافته است کاهش می‌دهد.
کشوری با کربن کمتر، کشوری است که می‌تواند درآینده به تأمین منابع مالی دست‌یابد چرا که دیگر نمی‌توان از این مسئله گریخت. نکته آخر اینکه جهان با دقت و انتظار بیشتر نگاه می‌کند که پادشاهی چگونه طرح‌هایش را اجرا می‌کند و به همین دلیل تشکیک رسانه‌ای افزایش می‌یابد و بازنگری دوره‌ای در نشست‌های تغییرات اقلیم افزایش می‌یابند و این یک چالش ارتباطی و رسانه‌ای بزرگی است که پادشاهی باید برای آن آماده شود.