وائل مهدی
روزنامه نگار حوزه نفت روزنامه "الشرق الاوسط"
TT

آیا امریکا این بار کار را تمام  و «اوپک» را مجازات می‌کند؟

من شخصاً از داد و بیداد امریکا پس از هربار بالا رفتن بهای نفت و سردادن اعمال تحریم برسازمان اوپک برای بی تحرکی‌اش برای کاهش قیمت‌ها خسته شدم.
متأسفانه- و این را این بار درنهایت اشمئزاز می‌گویم- سیاست‌های دوگانه و متناقض دولت امریکا همچنان ادامه دارد. امریکا از جهتی می‌خواهد تحریم‌های خود را بر «اوپک» تحمیل کند چون به ادعای سیاست‌مردان امریکایی«سازمانی است که با قیمت‌های نفت بازی می‌کند» و از جهتی دیگر می‌خواهد «اوپک» «برای کاهش قیمت‌های نفت دخالت کند»... آیا این تناقضی آشکار نیست؟
چه کسی توجه می‌کند؟ نه رئیس جمهوری کنونی جو بایدن سیاستی روشن درقبال نفت دارد و نه دولت امریکا می‌تواند کاری جز صحبت‌های مستمر درباره تزریق مقدار زیادی از ذخایرنفتی  استراتژیک خود به بازار برای کاهش قیمت نفت بکند... و به نظرمی‌رسد رئیس جمهوری بایدن می‌خواهد دیگر کشورهای مصرف کننده همین کار را بکنند.
این اولین بار نیست که امریکا با اعمال قانون «نوپک» تهدید می‌کند که هنوز پس از سال‌های طولانی از سوی اعضای مجلس سنا مورد مناقشه پارلمانی قراردارد. پرسشی که به دنبال پاسخ آن هستم اینکه؛ آیا امریکا این کار را می‌کند یا این قانون برای ترساندن «اوپک» به کارگرفته می‌شود.
هربار مسائل با دست به کارشدن مجلس سنای امریکا برای اعمال قانون «نوپک» که به امریکا این حق را می‌دهد( اگر با آن موافقت بشود) تا کشورهای تولیدکننده نفت که دست به فعالیت احتکاری می‌زنند یا قیمت‌های نفت را کنترل کنند، مجازات قانونی بکنند، به نظرنمی‌رسند در خود اخباری امیدبخش برای سازمان داشته باشند.
پرونده این قانون بارها از زمان رئیس جمهوری جورج بوش پسر، در دوره رئیس جمهوری باراک اوباما و دوره رئیس جمهوری دونالد ترامپ فعال شد. با وجود خصومت مجلس سنا با «اوپک»، رؤسای جمهوری سابق به استثنای اوباما حامیان بخش نفت امریکایی‌اند و ارتباطی محکم با سعودی داشتند. حتی رئیس جمهوری اوباما هیچ اقدامی علیه «اوپک» نکرد.
رئیس جمهوری بایدن، اما شخصی است که واقعاً ناشناخته است. به نظرمی‌رسد هیچ شناختی از دینامیزم بازارهای نفت ندارد و از بخش نفت، در امریکا یا درخارج از آن حمایت نمی‌کند. تنها کشورهای عضو «اوپک» نیستند که با آن دچار مشکل‌اند؛ بلکه شرکت‌های نفت امریکایی به دلایل سیاست‌های منفی درقبال آنها قادر به توسعه تولید نیستند.
مجازات «اوپک» راه حل نیست، چون بحران کنونی بحران نفتی نیست بلکه بحران در بخش انرژی به طور کلی به دلیل سیاست‌های خصمانه با همه انواع سوخت‌های فسیلی است. حرکت سریع به سمت سیاست‌های محیط زیستی به ضرر تولید انرژی به قیمت پایین از منابع زیرزمینی مانند نفت، گاز و زغال اثری بزرگ بر بهای نفت گذاشت چون امسال بهای همه این منابع به شکل جنون‌آمیز افزایش یافت که نفت را ارزان‌تر از بقیه نگه‌داشت.
درعین حال، امکان ندارد«اوپک» بتواند یک بحران ریشه‌ای را حل کند که خود عامل آن نیست، درزمانی که شفافیت زیادی در برابر تقاضای نفت به دلیل ادامه شیوع اپیدمی یا دربرابر عرضه پیش‌بینی شده برای سال آینده به دلیل افزایش تولید برخی کشورها با بهبود قیمت‌های نفت وجود ندارد.
بازار نفت باید مستقل و تابع عرضه و تقاضا باشد نه دخالت‌های سیاسی. «اوپک» به تنهایی نمی‌تواند بحران را حل کند چون افزایش تولید و کاهش قیمت‌ها به تولید کشورهای دیگر و در رأس آنها ایالات متحده زیان می‌رساند که این به معنای کاهش تولید آنهاست که خود به طولانی شدن بحران کنونی کمک منجر می‌شود.
بحران کنونی را تنها شفاف‌گویی و توجه صادقانه از سوی ایالات متحده و دیگر کشورهای تندرو در مسائل زیست محیطی حل می‌کنند چرا که سیاست‌های خصمانه آنها منجر به کاهش سرمایه‌گذاری در زمینه سوخت زیرزمینی شده و این موجب کاهش تولید در همه منابع یا عدم توسعه زیرساخت‌ها به شکلی که متناسب با رشد پیش‌بینی شده در اقتصاد جهانی باشد، شد.
نگرانی‌ها از اعمال «نوپک» بر «اوپک» یکی از دلایلی است که قطر یکی از قدیمی‌ترین اعضای «اوپک» را تشویق کرد از سازمان خارج شود. و این نگرانی‌ها منجر به پاپس کشیدن روسیه از انعقاد ائتلافی طولانی مدت با «اوپک» شد.
«اوپک» امروز با ائتلاف «اوپک پلاس» دو منبع ثبات در بازارهای جهانی انرژی‌اند و هر گونه اخلال در مجموعه «اوپک پلاس» منجر به اخلال در امنیت و ثبات بازارها می‌شود. و بعید نمی‌دانم که رئیس جمهوری مانند بایدن مخالفتی با اعمال قانون «نوپک» داشته باشد، اما آیا واقعاً می‌داند این کارش چه خطراتی بر اقتصاد جهانی و تولید نفت در ایالات متحده دارد؟