آمار و ارقام متغیر«اوپک»

برای کسانی که چیزی درباره بازار نفت نمی‎‌دانند؛ اجازه دهید به شما بگویم مهم‌ترین چیزی که بهای نفت را بالا و پایین می‌برد همان اطلاعات و آمار و ارقام است.
درخصوص ارقام، بازار از همه آمار و ارقامی که خبرگزاری‌ها یا اظهارنظرهای رسمی و حتی گزارش‌های رسمی از سوی اطراف متعددی همچون سازمان کشورهای صادرکننده نفت(اوپک) و آژانس بین‌المللی انرژی یا اداره اطلاعات انرژی امریکا بیرون می‌آیند، متأثرمی‌شوند.
اما یک جنگ دائمی و تغییرناپذیر بین «اوپک» و آژانس انرژی و مدیریت وجود دارد که بر روش متفاوتی که هریک ازآنها در چگونگی محاسبه عرضه و تقاضا به کارمی‌برند مبتنی است.
مسئله به این سادگی و بی‌طرفی نیست بلکه بازار براساس منافع کشورها و افراد حرکت می‌کند و هرطرفی آمار مخصوص خود را دارد که برآنها تکیه می‌کند. برای نمونه، کشورهای «اوپک» به آمار خود اهمیت می‌دهند درحالی که کشورهای مصرف کننده به آمار آژانس انرژی توجه دارند و دولت امریکا به آمار اداره اطلاعات انرژی اهمیت می‌دهد.
اگر نگاهی به «اوپک» بیاندازیم دو نوع آمار و ارقام می‌یابیم که سازمان در زمان محاسبه آمار تولید خود به کارمی‎بندد. اول ارقامی است که «اوپک» مستقیم به بازار می‌فرستد و نوع دوم آماری است که «اوپک» براساس ارزیابی منابع بازار ثانوی و از جمله آژانس بین‌المللی انرژی، دشمن شماره یک «اوپک» محاسبه می‌کند.
در اینجا حق داریم بپرسیم؛ آیا عجیب نیست که «اوپک» برای فهمیدن تولید اعضای خود به آمار منابع ثانویه بازار پناه می‌برد؟ اگر با زمینه‌های تاریخی آن آشنا باشیم تعجب نمی‌کنیم.
مایه تأسف است که برخی کشورهای عضو «اوپک» به خاطر منافع محدود زمانی مانند کسب سهم بزرگ‌تر در تولید در زمان سهمیه‌بندی در هر توافق، در آمار و ارقام اغراق یا آنها را دست‌کاری می‌کنند یا کشوری بیشتر از سهمیه خود تولید کند، اما می‌خواهد این مسئله را از دیگر اعضای سازمان پنهان سازد.
این روش‌ها عامل اتکای «اوپک» -تقریباً در دو دهه پیش یا بیشتر- به گنجاندن آمار منابع بازار در میان محاسبات خود برای تولید در هر توافق بود.
در یک زمان منابع شش‌گانه بازار که «اوپک» به آنها اتکا داشت بسیار بیشتر از امروز صادقانه بودند وقتی که محاسبات آنها بر شمارش و دقت مبتنی بود چون به منافع شرکت‌های بازرگانی نفت و غیره خدمت می‌کنند که اهمیتی به عوامل سیاسی پشت ارقام این یا آن طرف نمی‌دهند.
و اکنون«اوپک» پس از سال‌های طولانی اتکا بر ارقام آژانس بین‌المللی انرژی، تصمیم گرفته آن را با منبعی جدید تعویض کند که همان شرکت مشاوره و تحقیقات بازار رستاد باشد.
برای کسانی که آژانس بین‌المللی انرژی، انگیزه‌های سیاسی پشت آن و آمارش را دوست ندارند این خبر به نظر خوش می‌آید. مسئله برای من یکی است چون منابع شش‌گانه بازار تبدیل به مجموعه‌ای افراد شده که با کشورها صحبت می‌کنند و آمار را با برخی تغییرات از آنها می‌گیرند.
در ابتدای توافق ائتلاف «اوپک پلاس» وزیر وقت انرژی سعودی خالد الفالح تلاش می‌کرد محاسبه صادرات نفتی را به عنوان معیاری بهتر از آمار تولید مبتنی بر منابع شش‌گانه جا بیاندازد، اما بسیاری ازکسانی که با او مخالفت کردند بر این نظر بودند که این کاری غیرعملی است همچنانکه طرف‌هایی که اقدام به محاسبه صادرات می‌کنند اندک‌اند.
با تفاوت منابع، آمار «اوپک» تغییر می‌کند و وضع برهمین منوال خواهد ماند و هیچ طرفی را در بازار نمی‌یابی که از صداقتی برخوردار باشد که همه برآن اتفاق نظرداشته باشند و در همین درگیری ابدی برای شناخت حقیقت تولید کشورها در پایان هرماه می‌مانیم تا اینکه سعودی به قول وزرایش کشوری باشد که آخرین قطره نفت را تولید کند.