سلمان الدوسری
روزنامه‌نگار سعودی و سردبیر سابق روزنامه الشرق الاوسط
TT

مقابله با تورم؛ اشتباه‌های گذشته را تکرار نکنیم!

چیزهایی در زندگی وجود دارند که باید تنها به عنوان حقایق گفته ‌شوند، و احساسات به هیچ وجه در آنها راهی ندارند. شاید برخی از آنها دردناک باشند، اما بزک کردن‌شان، تقلبی است که پیش از دیگران به صاحبان‌شان آسیب می‌زند. اقتصاد یکی از مهم‌ترین مسائلی است که حقایق اعداد و ارقام است و نه تمایلات و آرزوها.
به نظر من برجسته‌ترین مسئله اقتصادی حال حاضر تورم است. موج تورم با ارقامی بزرگ سراسر جهان را درهم می‌کوبد و برسلیقه و اخلاق مردم پیش از جیب‌شان تأثیر می‌گذارد. مردم در گلایه‌ها و شکایت‌های خود برحق‌اند و هیچ یک از ما، به هردلیلی با خوشرویی نمی‌پذیرد بیشتر بپردازد. بالا رفتن قیمت‌ها اتفاقی نیست بلکه براثر مجموعه‌ای حوادث گوناگون و انباشته شده برهم روی داد؛ ازجمله: تعطیل شدن‌های اقتصاد که درزمان مصیبت بزرگ «کرونا» روی داد و موجب ایجاد مشکلات و موانع برای فعالیت زنجیره‌های ذخایر جهانی شد. همچنین حادثه بسته شدن کانال سوئز درآن زمان بر مشکلات افزود چون منجر به ترافیک در بنادر و کمبود کانتینر و افزایش نرخ باربری گشت. اضافه برآنچه گذشت، ورود برخی کشورها به مراحل جدید منع رفت و آمد برای نمونه مانند آنچه در چین روی داد، نقشی اساسی در فشار به اقتصاد جهانی داشت و این جدای از بحران روسیه-اوکراین است. همچنین عواملی دیگر هم وجود دارند که میزان مشخصی در تصویر کلی تورم آزاردهنده جهانی داشته‌اند.
در بخش درخشان این مسئله می‌توان تورم سعودی را کمترین درجهان عنوان کرد، اگر به طورکلی کمترین نباشد که از 2.3 درصد فراتر نرفت با علم به اینکه درپادشاهی متحد به 9 درصد، کانادا6.8 درصد، سنگاپور5.4درصد و در نیوزلند به 5.9 درصد رسید. و این ارقام بیانگر حقیقت‌اند نه احساساتی که دیگران تمایل دارند بشنوند.
درجست‌وجوی راه حل‌ها؛ صندوق بین‌المللیی پول خواستار حل مشکلات بازار کار از راه برداشتن قید و بندهای مصیبت بزرگ، تشویق مؤسسه‌ها از راه افزایش حقوق، فعالیت همزمان بر حل نقاط ضعف در زنجیره‌های منابع و لزوم همراهی بانک‌های مرکزی از طریق برخی تصمیمات برای مبارزه با تورم شد. همه اینها به دلیل ایمان بسیار این نهاد به اینکه مشکل بزرگ است و به شکل منفرد نمی‌توان ازآن گذشت بلکه راه حل‌های مشارکتی و جمعی چاره‌سازند.
همایش اقتصاد جهانی نیز خواستار انجام برخی اقدامات اصلاحی شد که به کاهش تورم کمک می‌کنند؛ مانند فشار بر شرکت‌ها برای عدم انجام مضاربه و انباشتن کالاها، تسهیل فعالیت تولیدکنندگان و بازنگه‌داشتن گذرگاه‌های تجاری و غیره.
موارد پیش‌گفته بی‌شک ثابت می‌کنند مشکل جهانی است و با وجود این فراگیری، اقدامات رسمی سعودی سریع و پیشگامانه بود که منجر به نتایج دقیق شد که در محدود بودن تورم درمقایسه با دیگر کشورها نمودار گشت و همین اشاره کافی است که سعودی با سقف قراردادن برای قیمت بنزین بر مشکل تورم و پیش‌بینی بالا رفتن قیمت نفت پیش‌دستی کرد و گرنه امروز قیمت‌ها مانند ربط دادن بهای انرژی با قیمت‌های جهانی افزایش می‌یافتند.
به عنوان یک ناظر و کسی که به کاررسانه‌ای توجه دارم، نظرات مبتنی بر تحریک احساسات مردمی از راه دامن زدن به شایعات همچنین تبلیغ قیمت‌های نادرست آزرده می‌شوم. از طریق رصد شخصی مطبوعات به دو نکته مهم رسیدم؛ اول، بیشتر قیمت‌های رصد شده بسیار کمتر از آن چیزی است که مردم درباره افزایش میزان کالاها می‌گویند... ساخت ارقام تقلبی به دقت صورت می‌گیرد تا باورهای مردم آسیب ببیند و معمولاً قربانیانی آنها را تبلیغ می‌کنند که بی هیچ تحقیقی به درستی آنها باور دارند. دوم، باید توجه کنیم این مرحله-هرچند سخت باشد- براساس آنچه از بحران‌های پیش آموختیم موقتی است و دائمی نخواهد بود ... و درعین حال حکومت با درنظر گرفتن آزاد بودن بازار و معادله عرضه و تقاضا نمی‌تواند بر افزایش قیمت‌های جهانی دارای پیچیدگی اقتصادی اشراف داشته باشد. 
دربازگشت به حافظه کوتاه مدت‌مان، می‌بینیم حکومت در زمان کاهش قیمت نفت پیش از چشم‌انداز با چالش‌های بی‌سابقه‌ای روبه روشد و این درسی است که برای عبور از کاهش در زمان «کرونا» به دلیل اصلاحات اقتصادی ناشی از «چشم‌انداز2030 سعودی» از آن استفاده کردیم... که تعامل بسیار سنجیده و عدم شادمانی لحظه‌ای از قیمت‌های کنونی و درآمدهای غیرنفتی با اوضاع کنونی را الزام می‌کند، برای آنکه کار برای آینده واضح‌تر و پایدارتر و برای نسل‌های آینده تضمین شده باشد.