عبدالرحمان الراشد
روزنامه‌نگار و روشنفکر سعودی، سردبیر سابق روزنامه «الشرق الاوسط» و مدیر سابق شبکه العربیه
TT

نشست جده... آیا آشتی ممکن است؟ 

این سومین اجلاس سران در ده ماه گذشته در سعودی است. نشست امروز(جمعه) سران کشورهای عربی در جده پس از دو اجلاس بزرگ برگزار می‌شود که اولین آنها، نشست آمریکایی با تعدادی از کشورهای منطقه در جده و دیگری در ریاض و در دو دور برگزار شد، یکی چینی با کشورهای خلیج و دیگری با رهبران کشورهای عربی. می‌توان به هم پیوستگی وقایع بین آنها را دید. تحت عنوان «امنیت و توسعه» به دنبال توسعه یک نظام منطقه‌ای و بین‌المللی است که در آن امکان همزیستی در صلح و حفظ منافع همه اطراف وجود داشته باشد. در نشست با رئیس جمهوری ایالات متحده، توجه به جستوجو برای تقویت امنیت منطقه از جمله خطوط دریایی در دریای سرخ و خلیج متمرکز شد. در نشست ریاض با حضور رهبر چین، تمرکز بر همکاری اقتصادی و ثبات در منطقه بود که بعدها به توافق سعودی و ایران منجر شد.اتحادیه عرب در نشست سران خود در جده چه کاری می‌تواند انجام دهد؟ جست‌وجوی راه‌حل‌های عملی برای خاموش کردن آتش‌هایی که دوازده سال است ادامه یافته و هنوز هم دارد. اما با توجه به کارنامه نشست‌های سران کشورهای عربی و نتایج آنها، می‌توان شبه افکند و پرسید؛ آیا این گزاره واقع بینانه است؟ از سعودی به عنوان کشور میزبان، می‌پرسیم که آیا پایان دادن به درگیری‌ها پیشنهادی واقع بینانه است؟ خود ریاض با ایران، حوثی‌ها در صنعا و قبل از آن با قطر و ترکیه نزاع‌های عمیق و گاهی خشونت‌آمیز داشت. طی سه سال گذشته، این شکاف پر شده و این رابطه ترمیم شده است. در مورد ایران که طولانی‌ترین، پیچیده‌ترین و دشوارترین است، ما شاهد برداشتن گام‌های رو به پیش آشتی در چارچوب فعال‌سازی «توافق پکن» هستیم.آشتی روح اجلاس جده است. سعودی خود را به عنوان یک الگو معرفی می‌کند که در برخورد با مخالفان خود، به عنوان مثال با ایران و همچنین مخالفان حوثی، با وجود خونریزی و 9 سال جنگ سیاستی واقع‌بینانه درپیش گرفته است. این کشور پذیرفته است که با مخالفان خود بنشیند، با آنها مذاکره کند و به تفاهماتی برسد که ما تا همین اواخر فکر نمی‌کردیم ممکن باشد. این یک تمایل صادقانه است که نه دردهای کسانی را که از آشتی سربازمی‌زنند به حاشیه می‌برد و نه می‌گوید به ضرر آنها تمام می‌شود. لیبیایی‌ها، سوری‌ها، سومالیایی‌ها، سودانی‌ها و دیگران، رژیم‌ها و مخالفان، می‌توانند تصمیم بگیرند که آیا همان مسیری را که سعودی طی کرد دنبال کنند، راضی باشند که از توقعات خود یا بخشی از آنها دست بکشند و آشتی کنند، یا به راه دیگر که پر از خار و خون و درد است ادامه دهند. و اگر آنها تکمیل راه خون را برگزینند، هیچ دلیلی وجود ندارد که نشان دهد به خواسته‌شان برسند و گواه آن سالهای طولانی و نتایج امروز در میدان است.اجلاس سران عرب و در میان آنها نشست جده تصمیمات خود را به کشورهای شرکت کننده دیکته نمی‌کند، اینها کشورهایی هستند که حاکمیت خود را دارند. این نشست یک جنبش دیپلماتیک است که هدفش دستیابی به تفاهمات جمعی است که به بیست و دو کشو خدمت می‌کند. ناآرامی‌ها در منطقه عربی مانند امروز از زمان جنگ جهانی دوم که جنگ شدید بین قدرت‌های مختلف منطقه‌ای و خارجی در جریان بود به سطح خود نرسیده است. تنش و خشونت مداوم، توانایی‌های کشورها و نسل‌های فرزندان ما را، بدون آموزش یا فرصت، بدون حال یا آینده، از بین می‌برد. دایره درگیری‌ها هر سال رو به گسترش دارد و تهدید به گسترش بیشتر می‌کند و اکنون در سودان است.نوشته‌ام را با آنچه شروع کردم به پایان می‌برم، به این امید که این نشست عربی دو اجلاس قبلی آمریکایی و چینی را به نتایج عملی امیدوارکننده‌ای برساند، به سوی نظمی منطقه‌ای که سرنوشت خود را در دست دارد، به دنبال پایان دادن به درگیری‌ها است و صفحه جدیدی از امنیت و توسعه را باز می‌کند.