وائل مهدی
روزنامه نگار حوزه نفت روزنامه "الشرق الاوسط"
TT

​بخش‌های روان در بازار نفت

در سه ماهه آخر سال‌جاری قیمت‌های نفت به کدام سو می‌روند؟ چه چشم اندازی برای آغاز سال 2020 پیش رو وجود دارد؟ این روزها کسی نمی‌تواند به آسانی بازارها را بفهمد چون که در حال حاضربخش‌های روان زیادی وجود دارند و هر بخشی جدای از بخش دیگراست.
همیشه با جنگ تجاری امریکا-چین شروع می‌کنند که یک روز در میان شعله می‌کشد و آرام می‌گیرد. دیروز باز شعله کشید، بعد از اینکه چین اعلام کرد عوارض گمرکی اضافی به ارزش 75 میلیارد دلار برکالاهای امریکایی وضع می‌کند و این تعرفه بر صادرات خودرو، نفت و دانه‌های سویای امریکایی تأثیر می‌گذارد. پیش بینی می‌شود که رئیس جمهوری امریکا دونالد ترامپ به این تصمیم پاسخ دهد. این جنگ نگرانی‌های بزرگی را در بازارهای نفت برمی‌انگیزد، به گونه‌ای که همه پیش بینی می‌کنند تقاضای نفتی چین روزانه به میزان یک میلیون بشکه کاهش یابد.
 و حالا به بخش روان دیگر می‌رویم که روسیه باشد و نقشی که در بازار بازی می‌کند. روسیه بخش مهم اتحاد سازمان کشورهای صادر کننده نفت(اوپک) و تولیدکنندگان مستقل خارج از آن است و سهم بزرگی در کاهش‌های اعلام شده از سوی اتحاد معروف به نام(اوپک+) دارد، اما روسیه تولید کننده‌ای نیست که بتوان پیش بینی کرد چه می‌خواهد بکند به خصوص هنگام سخن گفتن از توافق به گونه‌ای که هنوز آمار و ارقام روسیه مثل همیشه میان صعود و سقوط و پایبندی به کاهش اعلام شده و عدم پایبندی به آن سرگردان است.
روسیه در سه ماه گذشته به توافق پایبند بود، اما بخش بزرگی از کاهش در تولید روسیه به تمایلش در پایبند ماندن برنمی‌گردد بلکه عواملی بر تولیدش تأثیر گذاشتند؛ مانند بحران دروزبا که در تاریخ چند دهه روسیه بزرگ‌ترین بود به گونه‌ای که نمونه‌هایی از کلوراید سلولی در مخازنی که روسیه در مرکز اروپا از ماه آوریل در آنها ذخیره سازی می‌کند، پیدا شد. براساس توافق با اوپک+ روسیه باید تولیداتش را به میزان 228 هزار بشکه در روز از میزان ماه اکتبر 2018 وقتی تولیدش به مقدار 11.418 میلیون بشکه در روز بود، کاهش دهد. درماه گذشته وقتی بحران دروزبا همچنان ادامه داشت، میزان تولید روسیه روزانه 11.15 میلیون بشکه بود؛ تولید ژوئن در حدود 11.16میلیون بشکه در روز بود. اما روسیه این ماه و میان 1 تا 21 آگوست تولیدش را فقط به مقدار92 هزار بشکه در روز نسبت به اکتبر 2018 کاهش داد. و این به معنای آن است که به سهمیه مورد توافق پایبند نیست. به نظر می‌رسد تقاضای چینی بر نفت روسیه اخیرا بالا رفته به گونه‌ای که پالایشگاه‌های مستقل کوچک در ایالت شاندونگ معروف به پالایشگاه‌های قوری‌های چای بالاترین مقدار از نفت روسیه از سال 2017 به مقدار443 هزار بشکه در روز بود.
بخش روان دیگری وجود دارد که نمی‌توان آن را پیش بینی کرد، اما به اوپک مربوط می‌شود. آنجا سه کشور وجود دارند که نمی‌توان با ضرس قاطع گفت شاهد افزایش یا کاهش تولید خواهند بود. این کشورها عبارتند از ایران، ونزوئلا و لیبی با توجه به شرایط ژئو سیاسی و تحریم‌های سیاسی.
 
 
با وجود جنگ‌های اقتصادی وضع اقتصاد جهانی مبهم و غیر روشن باقی می‌ماند. به همین دلیل میزان تولید ناخالص ملی جهانی بخش روان دیگری به حساب می‌آید. به نظر می‌رسد از هماکنون وضعیت اقتصاد جهانی دشواراست و در بسیاری کشورها مانند بریتانیا و آلمان چنین است. دفتر آمار ملی بریتانیا برای اولین بار از سال 2012خبر از رکود در اقتصاد کشور در سه ماهه دوم سال جاری داد. این واکنش معکوس به انباشت انبارها در مدت ماقبل از «برکسیت» در ابتدای سال 2019 بود. این دفتر تأکید کرد که این آمار هشدار شومی است در زمانی که نخست وزیر بریتانیا بوریس جانسون، آماده می‌شود تا کشورش را برای ترک اتحادیه اروپا در ماه اکتبر آینده رهبری کند. ارزش پاوند کاهش یافت و بازارسهام بریتانیا شاهد فروش بود بعد از اینکه داده‌هایی نشان می‌داد تولید پنجمین اقتصاد جهان در سه ماه گذشته تا ژوئن به نسبت دوفصل به مقدار 0.2 در صد کاهش یافت؛ یعنی کمتر از همه پیش بینی‌های کارشناسان اقتصادی در نظر سنجی که «رویترز» انجام داد و نشان دهنده دیدگاهی با ثبات بود.
داده‌هایی نشان دادند که اقتصاد آلمانی در سه ماهه دوم سال جاری و در میانه تنش‌های تجاری بین ایالات متحده و چین و تهدید بریتانیا به خروج بدون همآهنگی از اتحادیه اروپا دچار رکود شده است. دفتر آمار فدرال آلمان اعلام کرد که تولید ناخالص ملی کشور در ماه آوریل نسبت به رشد0.4درصدی سه ماهه اول سال به مقدار 0.1در صد کاهش یافته است.
بانک یو پی اس سوئیسی پیش بینی می‌کند که سال آینده شاهد کاهش تولید ناخالص ملی پس از رشدی معادل3.4 درصد بعد از پیش بینی‌های گذشته به میزان3.6 درصد خواهد بود و این به معنای این است که تقاضا برای نفت درسال 2020 به مقدار یک میلیون بشکه در روز رشد خواهد کرد در حالی که قبلا پیش بینی می‌شد 1.2 میلیون بشکه در روز خواهد بود. در میان این بخش‌های روان قیمت‌های نفت تا پایان سال بین 60 تا 65 دلارخواهد بود و در انتظار این خواهد ماند که در سال آینده چه اتفاقی خواهد افتاد.