وائل مهدی
روزنامه نگار حوزه نفت روزنامه "الشرق الاوسط"
TT

​نفت صخره‌ای... قربانی جدید جنگ ترامپ

باوراین نکته که جنگ تجاری بین ایالات متحده و چین برای شرکت‌های نفت صخره‌ای دردناک است چندان دشوار نیست، اما این واقعیتی است که آمار و ارقام می‌گویند. دلیل آن هم این است که بهای پایین نفت به شرکت‌های کوچک کمکی در رشد و تحقق سودها نمی‌کند و در آینده نزدیک چیزی وجود ندارد که بتواند قیمت‌ها را افزایش دهد اگر رئیس جمهوری امریکا دونالد ترامپ به جنگ‌اش ادامه دهد.
براساس گزارش شرکت حقوقی «هاینس اند بون»، سال 2019 شاهد بالاترین میزان ورشکستگی شرکت‌های نفت صخره‌ای بعد از سال فاجعه بار 2016 برصنعت نفت بود. طی هشت ماهه اول سال جاری 25 شرکت نفتی ورشکسته شدند که در زمینه نفت صخره‌ای فعالیت می‌کردند. این در مقایسه با 21 شرکتی است که در طول سال 2018 ورشکست شدند. هنوز احتمال افزایش تعداد این شرکت‌ها در ماه‌های آینده سال جاری وجود دارد. با این حال سال 2016 با ورشکستگی58 شرکت بدترین سال به حساب می‌آید.
آنچه در سال‌های گذشته بسیاری از شرکت‌ها را نجات داد و به آنها اجازه ادامه فعالیت داد،  کمک‌های وام دهندگان و سرمایه‌گذارانی بود که پول‌هایشان را در این صنعت تزریق کردند تا بتواند به زندگی خود ادامه دهد. زیرا آنها در حقیقت مبالغ زیادی سرمایه گذاری کرده‌ یا وام داده‌اند و نمی‌خواهند همه سرمایه‌ای را که پیش از این گذاشته بودند از دست بدهند. اما در دراز مدت بانک‌ها و سرمایه‌گذاران مانند گذشته به آسانی برای نجات شرکت‌ها بذل و بخشش نمی‌کنند.
یک جنبه دیگری هم وجود دارد که به ادامه حیات و شادابی مالی صنعت نفت صخره‌ای کمک کرد و آن این بود که در سال 2015 و 2016 وقتی قیمت‌های نفت سقوط کردند و ارزش سهام این شرکت‌ها سیر نزولی گرفت، بسیاری از سرمایه‌گذاران وارد میدان شدند تا از فرصت‌ قیمت گذاری پایین استفاده کنند و سهام نفتی بخرند. براساس برآوردهای «بریکن دیتا» حد فاصل 2014 و 2016 شاهد ورود سرمایه‌ای به ارزش حدود 130 میلیارد دلار برای خرید سهام‌های نفتی در صنعت نفت صخره‌ای بود. اوج این کار در سال 2015 اتفاق افتاد به طوری که51 میلیارد دلار سهام نفتی خریداری شد.
بیشتر این سرمایه‌گذاران استراتژی‌های مشابهی داشتند و آن اینکه سهام را در زمان کاهش قیمت خریداری می‌کنند و هیئت مدیره‌های شرکت‌های تولید کننده را تغییر می‌دهند. برای آنها تصمیم سازی می‌کنند و بعد دنبال مشتریان و قربانیان جدید می‌گردند. اما در سایه بهای نفت 55 دلاری برای نفت خام تگزاس، شرکت‌های کوچک چندان نمی‌توانند دوام بیاورند.
همان طورکه سال جاری شاهد ورشکستگی بسیاری از شرکت‌ها بود، در همین زمان شاهد جذب پول‌هایی برای سرمایه‌گذاری شد که کمترین میزان در ده سال گذشته بود. در سال‌های 2009 این مبالغ به 22 میلیارد دلار رسید، درحالی که امروز براساس آمار «بریکن» در حدود 8.3 میلیارد دلار جذب شده و این کمتر از یک سوم اموالی است که سال گذشته جذب شد.
پس امسال شاید بدترین زمان-یا شروع دوره بد- برای شرکت‌های نفت صخره‌ای از جهت مالی و سرمایه‌گذاری در بخش‌های نفت و گاز در ایالات متحده به طور کلی خواهد بود. در سایه شرایط کنونی برای سرمایه‌گذاران دشوار خواهد بود که وارد سرمایه‌گذاری نفتی بشوند اگر قیمت نفت به همین شکل پایین باقی بماند. این مسئله مرا به طرح این سئوال وامی‌دارد که: شرکت‌های نفت صخره‌ای تا چه زمانی به این مبارزه با قیمت‌های پایین نفت ادامه خواهند داد؟ این شرکت‌ها با کاهش هزینه‌ها...، همه تلاش‌های خودشان را برای نشان دادن وضعیت مالی درخشان پیش چشم سرمایه‌گذاران کردند، اما این کافی نیست.
مشکل این است که در آینده تأمین منابع مالی نفت و گاز در خارج از ایالات متحده رو به کاهش می‌گذارد با همراهی نکردن صندوق‌های حاکمیتی و اطراف بین‌المللی مانند بانک جهانی در ورود به طرح‌های هیدروکربنیک. راه حلی برای ایجاد تحرک دوباره مالی در شرکت‌های نفت صخره‌ای وجود ندارد جزاتکا به تلاش‌های اتحاد سازمان‌های تولید کننده نفت(اوپک) و تولید کنندگان مستقل. اما مشکل اتحاد این است که روسیه دوست ندارد ببیند «دشمن قدیمش»(امریکا) شاهد رشد در تولید نفت به ضرر تولید خودش باشد. به همین دلیل روسیه خواستار قیمت‌های بهتر است؛ اما نه در سطحی که به رشد نفت صخره‌ای امریکایی کمک کند تا بازارهای جهانی را تسخیر کند. همین موجب می‌شود که احتمال فعالیت روسیه همراه با اتحاد برای حمایت از افزایش قیمت‌های نفتی به طور وسیع به خودی خود امری ضعیف بشود چرا که روسیه خود می‌تواند موازنه بودجه‌اش را با همین قیمت‌ها چهل دلاری تنظیم کند.