«کرونا»؛ نمونه لبنانی

آمار وزارت بهداشت لبنان می‌گوید، از زمان آغاز رصد ویروس کرونا از یک سال پیش تاکنون، 222 هزار مورد مبتلا به بیماری «کووید-19» ثبت شده است. از میان این تعداد 77 هزار نفر هنوز درگیر بیماری‌اند درحالی که دیگر بیماران بهبود یافته‌اند. شمار جان باختگان از هزار و ششصد گذشت درحالی که تخت‌های بیمارستان‌ها پر و کادرهای پزشکی از نفس افتاده و تجهیزات‌شان رو به تمام شدن است. همچنانکه 1549 مورد بهبودی وجود دارد، 585 بیمار در بخش مراقبت‌های ویژه بستری‌اند. متوسط فوت شدگان در روز از مرز10 نفر فراتر رفت و در برخی روزها به 23 نفر می‌رسد و پزشکان پیش‌بینی می‌کنند، با افزایش تعداد مبتلایان آمار فوت شدگان بالاتربرود. به سخنی دیگر، براساس آمار رسمی 4درصد لبنانی‌ها به «کرونا» مبتلا شده‌اند درحالی که برخی کارشناسان اشاره می‌کنند، به این دلیل که برخی بیماران آزمایش معروف به «پی سی آر» انجام نداده و برخی درخانه‌ خود مانده و خود را قرنطینه کرده و از درمان در دسترس استفاده می‌کنند، تعداد مبتلایان باید بیش از این باشد. همچنین شمار مبتلایانی که عوارض بیماری درآنها ظاهر نمی‌شود نامشخص است. گفتنی است نسبت مثبت بودن نتایج آزمایش‌ها در برخی روزها به 20درصد می‌رسد که می‌تواند به دور از آمار رسمی شناختی از وضعیت حقیقی ارائه کند.
حرف و حدیث‌های روزانه که نمی‌توان درستی آنها را ثابت کرد، اما می‌توانند فضای عمومی را منعکس کنند، درباره هزاران مورد ابتلایی می‌رود که اعلام نشده و افراد مبتلایی که ترجیح داده‌اند درسکوت رنج بکشند و به دنبال تخت در بیمارستان‌های دولتی و خصوصی نروند. همچنین صحبت از شیوع بیماری در زندان‌ها و محله‌های فقیرنشین می‌شود. نیاز به توجه و تأمین مالی اردوگاه‌های پناهندگان سوری و فلسطینی را به فضایی باز برای ویروس تبدیل کرده جایی که میزان شیوع به صفر می‌رسد بی آنکه آمار دقیق وجود داشته به جز مواردی که به اداره‌های بهداشت لبنانی اعلام می‌شوند.
برای فهم درست این آمار باید یادآوری کرد که جمعیت لبنان در حدود شش میلیون نفر است که تقریباً در مساحتی به وسعت10400 کلیومتر مربع زندگی می‌کنند. یعنی تراکم بالا واقعیتی حاکم است. در پس زمینه هم بحران‌های سیاسی روی می‌دهند که از پنج ماه تاکنون مانع از تشکیل هیئت دولت شده‌اند و فروپاشی اقتصادی موجب رکودی شد که به 20درصد رسید و به بانکداران فرصت داد تا سپرده‌های سپرده‌گذاران را به آنها برنگردانند. فاجعه انفجار بندر بیروت درماه آگوست گذشته را به این وضعیت باید اضافه کرد که همچنان پیامدهای آن ادامه دارند و تحقیق درباره آن وارد دهلیزهای سیاست‌های فرقه‌ای و حزبی شده است.
صاحبان منصب‌های دولتی سهل‌انگاری می‌کنند و برخی رسانه‌ها به آنها کمک می‌کنند و بار مسئولیت شیوع این حجم نامعقول از شیوع و ابتلا را بردوش شهروندانی می‌اندازند که به مقررات فاصله‌گذاری اجتماعی و تعطیلی عمومی پایبند نیستند و در جشن‌های عید میلاد و سال نو شرکت کردند. این سخن سبک و هیچ سندیتی ندارد بی آنکه اشاره‎ای به رفتار مقاماتی بکنند که به طور مستقیم مسئولیت بهداشت عمومی با آنهاست و مراسم رقص شمشیر برپا کردند و برسر سفره‌های شلوغ رفتند درزمانی که ویروس درهمه سمت گسترش می‌یافت نشستند. همچنین هیچ اشاره‌ای به ناکارآمدی بسیاری از دست‌اندرکاران مدیریت وضع بهداشت و گروه‌های اجرای مقررات و فساد رایج میان آنها اشاره‌ای بکنند. باید گفت همه مقرراتی را که مقامات تصویب کردند بدون تصویر کلی یا طرحی برای مبارزه با بیماری و محدود ساختن و پیش‌گیری از گسترش آن در حوزه‌های جدید جمعیتی بودند.
هیچ طرحی برای جبران خسارت افراد دارای کار و درآمد روزانه وجود ندارد یا تصویر درستی از اینکه چگونه می‌توان بیمارستان‌های خصوصی را که به دنبال سود مالی‌اند واداشت اتاق‌های اضافی خود را به بیماران «کرونا» اختصاص دهند. هیچ مقام دولتی لبنانی از عواقب فاجعه‌ای که در گسترش آن سهیم‌اند تصوری ندارد؛ فاجعه‌ای که بر آینده سلامت عمومی-بدنی و روانی- یا معنای زندگی در زیر لایه‌هایی از فجایع اقتصادی، بهداشتی و سیاسی بدون کورسوی امیدی درافق اثرمی‌گذارد.
این ویروس معنای حکومت ناکارآمد و شکست خورده‌ای را که لبنان به آن رسید دوچندان نشان می‌دهد. حکومتی که کارکردهای حیاتی آن یکی پس از دیگری در اقتصاد، قضاوت و آموزش متوقف می‌شوند به طوری که تنها دستگاه سرکوب و اجبار ازآن باقی مانده و لبنانی‌ها و ساکنان آن کشور جز کرنش برای بیان اینکه حاکمیت در سنگدلانه‌ترین مرحله گمراهی و واکنش‌های نسنجیده قراردارد، چاره‌ای ندارند.
حال آنکه شیوع ویروس چیزی جز بخشی از یک فاجعه فراگیر نیست که برسرلبنان نازل شده و وجود گروه حاکم برآن افزوده که در اختراع نزاع‌های بیهوده و تلاش‌ها برای چنگ‌اندازی بر باقیمانده ثروت‌های کشورخبره‌اند. اگر برای نمونه جدال میان رئیس جریان ملی آزاد و نماینده پارلمان جبران باسیل و متحد سابق‌اش نخست وزیر مکلف سعد الحریری را دنبال کنیم، با نزاعی آزاردهنده و در عین حال بی معنا برسر قدرت روبه رومی‌شویم. نزاعی که به دنیای سپری شده و گذشته‌ای رفته برمی‌گردد.
و این چهره مصیبت لبنانی است؛ آینده نسبت به گذشته همیشه تصویری بد است.