مرگ دوم ژنرال در بغداد

کارت درست بود عراق!
این جمله روز گذشته به طور ناخودآگاه از ذهنم گذشت با دست‌آوردی که انتخابات عمومی عراق داشت که بدون هرگونه حادثه‌ای برگزار شد. این تبریک به نظر می‌رسد به چند دلیل به جا بود؛ اول: انتخاباتی که هفته پیش این کشور شاهد آن بود و پنجمین دوره پس از آزادی درسال 2003 بود، نشان داد با وجود پیروزی‌ها و شکست‌هایی که موانع تاریخی و فرهنگی موجود برسرراه عامل آن بودند، همچنان برنامه تحول و تغییر به سمت دموکراسی به راه خود ادامه می‌دهد.
همچنین انتخابات تأییدی براجماع بسیار ارزشمند طیف‌های مختلف سیاسی بر این تفکر بود که پیروزی و به دست آوردن قدرت طرحی است که تنها از راه بیان آزادانه افراد به وسیله انتخابات محقق می‌شود. و با اینکه مسیرهیچ چیزی را در تاریخ نمی‌توان معکوس ساخت، دوره‌ای که درآن فرهنگ سنتی مبتنی بر اینکه به دست گرفتن قدرت یا از دست دادن آن از راه تمرد و عصیان، کودتا، آشوب‌های خیابانی یا حمله خارجی و ترور حاکم به دست می‌آید، شاید در عراق برای همیشه رخت بربسته است.
با توجه به اینکه پارلمان تنها کانال اعمال قدرت مردم است، نتایج انتخابات مشخص می‌کند چه کسی در دو پست رئیس جمهوری و نخست وزیر خدمت خواهد کرد.
علاوه براین، با توجه به تبعیت از سیستم نمایندگی نسبی، دیگر هیچ فرقه، حزب یا گروهی نمی‌تواند به شکل انحصاری قدرت را در دست بگیرد.
درکشوری که در طول چندین دهه از نظام تک‌حزبی وحشی رنج برد، امروز انتخابات از چنان قدرت درمانگری برخوردار است که در پذیرش وحدت در تنوع نمود می‌یابد.
درحقیقت، واقعیت برگزاری انتخابات به خودی خود مایه شادی است. و بی‌شک بازیگران اصلی از جمله قدرت‌های خارجی و چهره‌های سیاسی معتاد به قدرت و برخورداری از امتیازها، همه تلاش خود را به کاربستند تا مانع برگزاری انتخابات زودهنگام بشوند که احساس کردند از سهم‌شان در قدرت می‌کاهد.
از جهتی دیگر و در طول چندین ماه، رسانه‌های رسمی جمهوری اسلامی ایران برگزاری انتخابات زودهنگام در عراق را مورد نقد قرارمی‌دادند. و وقتی مشخص شد، برنامه انتخابات در هرحال به راه خود ادامه می‌دهد، حلقه‌های تهران شروع به بسیج نیروها برای اثرگذاری بر نتایج کردند. «رهبر معظم» آیت‌الله علی خامنه‌ای 200 میلیون دلار از «صندوق ذخیره ارزی» به «سپاه قدس» داد تا این سپاه خارجی وابسته به تهران که در چندین کشور منطقه فعالیت می‌کند بتواند نمایندگان خود را به قدرت برگرداند. رسانه‌های تهران انتخابات عراق را به « انتخابات قاسم سلیمانی» توصیف کردند؛ با این اشاره ضمنی که رأی دهندگان عراقی با دادن رأی سنگین به نمایندگان داخلی‌ از ژنرال تقدیر خواهند کرد.
با توجه به اینکه این بار عراقی‌های مقیم خارج نتوانستند در انتخابات شرکت کنند، «سپاه قدس» سفرهای روزانه برای تعداد نامشخصی از افراد دو تابعیتی راه انداخت که درایران زندگی می‌کنند و اقامت برخی ازآنها درداخل ایران به چند دهه برمی‌گردد تا به نفع نامزدهای «سپاه قدس» رأی بدهند. اما نتایج نشان می‌دهد، عملکرد انتخاباتی نمایندگان تهران بدتر از آنی بود که کسی می‌توانست تصور‌کند.  
گفتنی است، فراکسیونی که میلیشیاهای تحت امر هادی العامری برآن تسلط دارد، 35 کرسی از پنجاه کرسی خود را از دست دادند. برنده بزرگ از طرف شیعیان، فراکسیون منشق مقتدی صدر بود که خواستار انحصار سلاح در دست حکومت شد. به عبارتی دیگر میلیشاهای تحت سلطه ایران منحل شوند.
در طول اندک روزهای گذشته، رسانه‌های ایرانی تلاش کردند با این حقیقت که نخست وزیراسبق، نوری المالکی موفق شد در بازی بماند، اندک دلجویی برای خود بجویند و آن را پیروزی «راه شهید سلیمانی» خواندند. المالکی با اینکه همیشه به «سپاه پاسداران» ایران نزدیک بوده است، هیچ وقت مهره سلیمانی نبود و آن هم خیلی ساده، ژنرال سلیمانی به هیچ شخصی اجازه نمی‌داد به خود بنازد. در مقابل می‌بینیم خدمتکار ایده‌آل سلیمانی همان حسن نصرالله، رهبر شاخه لبنانی «حزب الله» است که براساس آنچه در تنها مصاحبه طولانی ژنرال سلیمانی آمد:« بدون مشورت با ما آب هم نمی‌خورد».
و درتلاش برای کاستن از تأثیر انتخابات عراق، رسانه‌ها رسمی ایرانی همچنین بر «اقبال پایین رأی دهندگان» تمرکز کردند. در واقع انتخابات اخیر تنها 43 درصد از افراد ثبت نام کرده را جذب کرد، یعنی یک یا دو نقطه کمتر از انتخابات پیشین. و با این حال، رسانه‌های رسمی تهران خیلی زود از این موضوع فاصله گرفتند چرا که مردم را به یاد اقبال کم از سوی رأی دهندگان در انتخابات اخیر ریاست جمهوری ایران می‌انداخت.
علاوه براین، انتخابات اخیر عراق ویژگی‌های قابل توجه دیگری داشت.
این انتخابات، اولین بار است که به جای 18حوزه در 83 حوزه بزرگ برگزار شد. و براساس مقررات جدید، رأی‌دهندگان می‌توانستند به جای آنکه به لیست‌ ائتلاف‌های حزبی رأی دهند، نامزدهای منفرد را انتخاب کنند. همچنین استفاده از کارت‌های هوشمند برنامه انتخابات را از تقلب سازماندهی شده حفظ کرد.
و این حقیقت که تعداد زیادی نامزد-در حدود3500 نفر- برسر تصاحب 329 کرسی با هم به رقابت پرداختند، بیانگر جذابیت مستمر فرایند دموکراسی برای بخش روبه رشد عراقی‌هایی است که درعرصه سیاست فعالیت می‌کنند. و درمیان شرکت کنندگان در انتخابات، بیشترین تعداد ثبت شده تا به امروز به فعالان جوان، زنان و افراد مستقل مربوط می‌شد. روشن است که برای اولین بار نسل جدیدی از سیاست‌مداران عراقی شکل می‌گیرد. و شاید حقیقت پیروزی و کسب بیش از 8درصد از کرسی‌ها توسط فعالان جوان که تظاهرکنندگان خیابانی پیش از بحران ویروس «کووید-19» را نمایندگی می‌کنند، بیانگر ظهور رویکردهای جدید در سطح سیاست عراقی باشد.
نتایج همچنین نشان دهنده دورساختن خیلی سریع‌ افراد تبعیدی و صاحبان تابعیت دوگانه است که تا مدتی پیش بر صحنه سیاسی بغداد چیره بودند.
احزاب و گروه‌هایی که سنی‌ها را نمایندگی می‌کنند در این انتخابات چهره‌ای برجسته و رهبری صادقانه‌تر از خود نشان دادند، مسئله‌ای که ممکن است در التیام بخشیدن به زخم‌های فرقه‌گرایی سرعت ببخشد،  که سنی‌ها از سال 2003 گرفتار آن شدند.
انتخابات همچنین نشان می‌دهد، نهادهای دینی شیعه مستقر درنجف به حاشیه رانده شدند با توجه به اینکه آیت‌الله‌ العظمی‌ها به عمد از دایره روشنایی دور شدند و تعداد زیادی از نامزدها فهمیدند که حمایت معمم‌ها ممکن است به معنای بوسه مرگ برای آنها باشد.
اما احزاب کردی که همچنان بیش از ظرفیت جمعیتی جامعه کرد کرسی‌هایی را در اختیار دارند، به این یا آن شکل با همان تصویر پیشین از انتخابات بیرون آمدند. و این به معنای آن است که به ایفای نقش اصلی در تشکیل دولت آینده ادامه خواهند داد. و شاید این یک مسئله مثبت باشد اگر هدف آن جلوگیری از حرکت رفت و برگشتی خارج از کنترل پاندول سیاست باشد. اما در عین حال این مسئله می‌تواند بار منفی هم داشته باشد اگر کردها اجازه دهند مکاسب فرقه‌ای به زیان منافع ملی وسیع‌تر آنها را وسوسه کنند.
بی‌شک رهبری نظام در تهران این امید را داشت که انتخابات به یک همه‌پرسی علیه حضور نظامی امریکا در عراق تبدیل شود. اما این اتفاق نیفتاد چون نخبگان سیاسی عراق ترجیح دادند بر لزوم پایان بخشیدن به هر گونه حضور نظامی بیگانه تمرکز کنند. گفتنی است می‌توان هر لحظه 2500 سرباز امریکایی را که هنوز در عراق حضور دارند را براساس مکانیزم جایگزین ساختن نیروهایی که از سال 2008 مشغول فعالیت‌اند، خارج ساخت. اما این را نمی‌توان درباره یگان‌هایی گفت که به نیابت و به نفع جمهوری اسلامی ایران درعراق فعالیت می‌کنند که شامل تعدادی از افراد دو تابعیتی در همه سطوح می‌شود از جمله فرماندهی عالی.
هفته پیش رسانه‌های ایرانی انتخابات عراقی را به «اولین آزمون ژنرال اسماعیل قاآنی» توصیف کردند؛ بروکرات کم رنگی که جانشین سلیمانی شد که به خود تفاخر می‌کرد.
بسیار خوب، قاآنی با شکستی که مستحقش بود از انتخابات بیرون آمد. سلیمانی اما که در بغداد ترور شد، شبحش اکنون برای بار دوم شاهد مرگ در عراق و این بار روش خود سلیمانی است.