گردشگر دانمارکی و سفر آینده خلیجی

در لابی هتل در ریاض با مهربانی از من پرسید اگر پرسش ناراحتم نمی‌کند، کجایی هستم. نشان دادم از کشوری طبیعی‌ام و اعتراف کردم. درباره حرفه و هدف حضورم درآنجا پرسید، و گفتم روزنامه‌نگارم و برای همراهی سفر ولیعهد سعودی شاهزاده محمد بن سلمان به کشورهای عضو شورای همکاری خلیجی آمده‌ام. از کنجکاوی زیاد عذرخواست و گفت:« خیال کردم گردشگری». و باید همان پرسش‌ها را برمی‌گرداندم. گفت:« من دانمارکی‌ام و به کار وکالت مشغولم». سریع فکرکردم لابد شرکتی او را برای چیدن مقدمات قرارداد یا دقت کردن درآن فرستاده. ذهنم را خواند و سریع گفت:« من اینجا فقط گردشگرم. با یکی از دوستانم که آنجا ایستاده آمدم. پسرم به دلیل نداشتن شرایط واکسیناسیون کرونا که سعودی اعمال می‌کند، نتوانست با ما همراه شود».
مرد افزود:« من عاشق سیاحتم و می‌خواهم در زندگی‌ام به بیشترین کشورهایی سفر کنم که آثار تمدنی مختلفی دارند وآثار خود را بر زمین ما گذاشتند. در خاورمیانه عراق، سوریه، لبنان و اردن را می‌شناسم. از تو چه پنهان انتظار نداشتم روزی سعودی دروازه‌های خود را به روی گردشگران باز کند. فیلمی درباره العلا و چند مکان دیگر دیدم و توجهم را جلب کرد. فکرکردم گردشگری و گفتم درباره تجربه‌ات در اینجا بپرسم». و گفت، « تاریح کشورها لایه لایه است. و تمدن انباشت است. به رسمیت شناختن این لایه‌ها کشورها و هویت‌شان را غنی می‌کند. کشورهایی که دروازه خود را به روی گردشگران و سرمایه‌ها و رقابت بازمی‌کنند، کشورهایی هستند که به مشروعیت خود و رابطه‌شان با شهروندان‌شان اعتماد دارند. خواندم که در کشور شبه انقلاب فرهنگی روی می‌دهد. سینما، تئاتر، موسیقی و زندگی بدون پیچیدگی و گره. همچنین از همایش فلسفه شنیدم و این چندان ساده نیست. فلسفه پرسش‌های بزرگ و آزمودن اندیشه‌ها برای اندیشه‌ها با روح نقدی است. از آثار گردشگری بازدید می‌کنم. و اینجا ایستگاهی به گنجینه سفرهایم اضافه می‌کنم که انتظارش را نداشتم». 
در زمان همراهی سفر دوره‌ای شاهزاده محمد بن سلمان در پنج مرحله‌اش، حادثه دیدار با گردشگر دانمارکی در ذهنم بود. سعودی جدید دیگر رؤیا یا طرح نبود. به واقعیتی تبدیل شده که هر مسافری لمس می‌کند. بادهای سعودی جدید در این کشور گسترده وزیدن گرفت. رؤیاهایی وسیع‌تر از مساحت پهناورش وزید. رؤیاهایی که برای هر عرب و مسلمان در حرکت بدون هراس به سمت نبرد آینده و مجهز به امید و دانش و تکولوژی و شفافیت مهم است. عرب تنها مهمان یا باری برجهانی که دیگران می‌سازند نیست. عرب شریک طبیعی در ساختن اکنون و شریکی علاقمند برای مشارکت در ساختن آینده است. تجربه خلیجی در این راستا به نظر پیشگامانه می‌رسد.
استقبال گرمی که محمد بن سلمان در سفرش با آن روبه روشد دلایل دوگانه‌ای داشت. به دلیل جایگاهش در کشوری که دارای وزن خلیجی، عربی و بین‌المللی است و در دوره ملک سلمان بن عبدالعزیز گزینه‌هایی را درپیش گرفت که دروازه‌های آینده را به رویش گشود. مسافر از سوی دولت‌ها و شهروندان خلیجی به عنوان کسی که جرقه نهضت و تحول را زد مورد استقبال قرارگرفت. از گفت‌وگوها در پایتخت‌های خلیجی روشن شد که تصمیم به قطع رابطه با دوران جمود قطعی است. امروز هر کشوری «چشم اندازی» برای آینده با وعده‌ها و مکانیزمی دارد که به تناسب امکانات تفاوت دارد.
در گفت‌وگوها این اطمینان به وضوح آشکار می‌شد که تروریسم شکستی خردکننده یا شبه سنگین خورده است. شکست تروریسم و افکار تیره‌ای که تلاش می‌کردند جوانان خلیجی را جذب کنند، پر از بمب نفرت کنند و آنها را به سمت برخورد با جامعه خود و جهان روانه کنند. تریبون‌های تندروی و نفرت به شکلی شبیه ورشکستگی جایگاه‌های سوخت خاموش شدند وقتی که نیازمند خون در شاهرگ‌های خود همچنین به مراجعین باشند. جوامع خلیجی زنجیرهای افکار تیره را شکستد و اینک با تمام ریه‌های خود نفس می‌کشند.
از سفر دوره‌ای مشخص بود که فرهنگ جدید سعودی، آنجا که رؤیاها با آمار و ارقام همراه می‌شوند مشارکتی بزرگ در تولد قاموس جدید خلیجی عرضه می‌کند. دیگر روابط بر حریر سخن درباره تاریخ مشترک نمی‌خوابند، بلکه بر احساس داشتن آینده مشترک و به دریا زدن با یک قایق بنا شده است. ترس فروکاسته شد و امید پاپیش گذاشت. آسان نیست که از مسقط، ابوظبی، دوحه، منامه و کویت دیدار کنی و امید را در همه ایستگاه حاضر ببینی. و اینکه مشاهده کنی آن کشورها جایگاهی استثنایی برای مشارکت دادن نسل جوان خود در ساختن روزهای آینده قائلند. در این بخش از جهان عرب دیگر جوانی نمی‌یابی که رؤیای مهاجرت درسرداشته یا از ترس پیش‌بینی نشده‌ها در فکر مجهز شدن به گذرنامه خارجی باشد. بی شک جوانی نمی‌یابی که برای رسیدن به بهشت اروپایی آماده باشد به طور پنهانی خود را در «قایق‌های مرگ» بیندازد.
روشی جدید و واژگانی نو. «شوراهای همآهنگی» بر منافع مشترک نظارت و آنها را عمق می‌بخشد. مشارکت‌های شفاف که فرصت را برای پیشرفت و ضوابط مدرن برای مبارزه با فساد و حاکم ساختن معیارها. آغوش بازکردن بر پیشرفت و بهره‌برداری سریع از انقلاب‌های پیاپی تکنولوژیک.
نهادن شالوده روابط خلیجی بر اساس روابط نهادینه شده که بر وزن کشورهای عضو شورای همکاری در جهان قطب‌بندی‌های اقتصادی می‌افزاید. همچنین وزن سیاسی‌شان در محیط‌ پیرامونی و قدرت‌شان برای دفاع از حاکمیت و امنیت و ثبات را بیشتر می‌کند و جایگاه‌شان را در مخاطب قراردادن قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی بهبود می‌بخشد.‌ گفت‌وگوهای این سفر دوره‌ای نزدیکی بزرگی در حمایت از راه‌حل‌های سیاسی، براساس اصل احترام به مرجعیت‌های مورد قبول و مشروعیت بین‌المللی و تصمیمات آنها برای بحران‌های باز منطقه از یمن تا لیبی، سوریه، عراق و لبنان را نشان داد.
تقارب مواضع در خصوص شایستگی مذاکرات هسته‌ای مربوط به ایران و توجه کشورهای منطقه برای رسیدگی بخش مربوط به سیاست برهم زننده ثبات که تهران اصرار دارد آن را در پیش گیرد، آشکار بود. حقیقت اینکه شورا برگه‌های مهمی دارد که به وزن سعودی و نقش مرکزی آن افزوده می‌شوند. هریک ازکشورهای عضو شورای همکاری وزن اقتصادی و روابط سیاسی قدیم دارند که می‌تواند پل یا پنجره‌ای به وجود بیاورند.
سال خلیجی با نشست العلا آغاز شد که پل‌های آشتی را گشود و فردا در ریاض با نشست خلیجی به پایان می‌رسد که انتظار می‌رود با بهره‌برداری از فضایی که سفر روبه آینده خلیجی که شاهزاده محمد بن سلمان داشت، فعالیت‌های مؤسسه‌ای در شورای همکاری خلیجی را در سطح اقتصادی، سیاسی و نظامی ارتقاء بخشد. در پایتخت‌های خلیجی درخواست‌هایی برای تکمیل به گوش می‌رسد که به تجربه اروپایی اقتدا می‌کند. قطار خلیجی آماده حرکتی جدید می‌شود. اعتماد مسافرانش مضاعف شده و سرعتش افزایش یافته و مشخص بودن سفر بیشتر شده است. تغییری عمیق و فراگیر و وسیع‌تر از آنچه گردشگر دانمارکی انتظارش را داشت.