وائل مهدی
روزنامه نگار حوزه نفت روزنامه "الشرق الاوسط"
TT

ده سال بی رمق نفتی 

اظهارات یکی از مقامات ارشد شرکت «ویتول» (بزرگترین شرکت بازرگانی نفت جهان) درباره آینده بازارهای نفت در دهه آینده تا حدودی تکان دهنده بود. بن مارشال، رئیس شرکت «ویتول» در ایالات متحده، این هفته طی کنفرانسی گفت، بازارهای انرژی برای پنج تا ده سال آینده بی‌ثبات خواهند ماند، زیرا ابزارهای محدودی برای مقاومت در برابر هرگونه شوک در بازار کمک می‌کنند.
منظور مارشال این است که کشورها به جای مواجهه با کمبود عرضه، مانند سال گذشته، از ذخایر استراتژیک خود برای آرام کردن قیمت‌ها استفاده می‌کنند که این باعث می‌شود نتوانند در برابر هرگونه شوکی مقاومت کنند.
صادقانه بگویم، آنچه مارشال می‌گوید واقعاً ناراحت کننده است. سیاستمداران در نهایت موفق شدند راهی برای دسترسی به منابع استراتژیک پیدا کنند، ذخایری که در ابتدا برای تامین امنیت بازار در صورت اختلالات عمده عرضه نفت در نظر گرفته شده بود.
و از آنجا که سیاستمداران در غرب، به ویژه در ایالات متحده، کوته بین و کوتاه مدت شده‌اند، جهان از آثار سیاست‌های آنها متضرر خواهد شد.
در واقع هنوز کسانی هستند که کار سال گذشته رئیس جمهوری جو بایدن در آزادسازی 180 میلیون بشکه را توجیه می‌کنند، هرچند هیچ توجیهی برای کاری که انجام داد وجود نداشته باشد. این امر باعث شد تا جمهوری خواهانی که مجلس نمایندگان را کنترل می‌کنند، تحقیقاتی را در مورد رهاسازی این ذخایر توسط پرزیدنت بایدن آغاز کنند که آنها آن را اقدامی با انگیزه سیاسی و نه اقتصادی می‌دانند.
بر اساس آخرین گزارش «آژانس بین المللی انرژی»، ذخایر جهانی در کشورهای سازمان همکاری و توسعه (OECD) در سال گذشته کاهش چشمگیری داشته و به کمترین میزان از سال 1994 تاکنون به1.2 میلیارد بشکه رسیده است.
سیاستمداران همچنان می‌گویند، کاری که انجام دادند به آرام شدن قیمت نفت کمک کرد، اما سئوال مهم این است: آیا بازار در سال گذشته به عرضه نفت بیشتری نیاز داشت؟ ما دقیقا نمی‌دانیم، زیرا اگر به گزارش «اوپک» نگاه کنیم، ذخایر سال گذشته به دلیل تقاضای ضعیف و افزایش عرضه افزایش یافت.
کشورها حتی قبل از اینکه مطمئن شوند نفت روسیه از اروپا قطع می‌شود، در پمپاژ ذخایر عجله به خرج دادند، اما جریان نفت روسیه قطع نشد و تا ماه‌های آخر سال گذشته، پس از اجرایی شدن تحریم، رو به کاهش نگذاشت.
ممکن است تصور شود من مخالف آنچه در غرب در خصوص آزادسازی ذخایر می‌گذرد باشم و اعتراف می‌کنم این درست است. مداخله کشورها در بازار به این شکل برای کنترل قیمت‌ها با اتهامات آنها به «اوپک» مبنی بر تعیین قیمت نفت تفاوتی ندارد.
قیمت نفت را هیچ کس به جز بازار تعیین نمی‌کند، اما همه توان تأثیرگذاری بر قیمت نفت را دارند و این از طریق ابزارهای شناخته شده صورت می‌گیرد؛ سیاست‌های دولتی برای کاهش تقاضا، استفاده از ذخایر، ایجاد ظرفیت‌های تولید مازاد، یا پمپاژ مقادیر به بازار.
این غیرمنطقی است که کشورها بدون تضمین آینده‌ای برای تامین انرژی جهانی از منابع دیگر، به مبارزه با نفت روی بیاورند و غیرمنطقی است که کشورها به جای مواجهه با وقفه، از ذخایر برای جابجایی قیمت‌ها استفاده کنند، که هدف از ایجاد ذخایر را نامشخص می‌سازد.
نتیجه احتمالی ده‌سال کاهش برای بازارهای انرژی و فشار بیشتر بر «اوپک» برای انجام کاری است.