عبدالرحمان الراشد
روزنامه‌نگار و روشنفکر سعودی، سردبیر سابق روزنامه «الشرق الاوسط» و مدیر سابق شبکه العربیه
TT

پرسش يك میلیون‌ فلسطینی به مصر

ما حوادث چندگانه‌ای را تجربه می‌کنیم... حمله حماس در 7 اکتبر به اسرائیل، بمباران شدید غزه، آوارگی گسترده، هدف قرار دادن بیمارستان‌ها، قطع برق و آب از اسرائیل به غزه، و درگیری با حزب الله.
ما انتظار داشتیم که غربی‌ها و اسرائیلی‌های ربوده شده، کارت اصلی جنگ باشند، اما به جای آنها، حدود یک میلیون فلسطینی به کارتى در دست اسرائیل تبدیل شدند.
اسرائیل که تهدید به تهاجم بزرگ کرده، تاکنون بمباران هوایی را انتخاب کرده است که باعث بلایایى بزرگ برای غیرنظامیان و کاهش تلفات در صفوف نیروهایش می‌شود. اگر بمباران ادامه یابد، فجایع و تلفات غیرنظامی افزایش مى‌يابد. بمباران بیمارستان به احتمال زیاد کار اسرائیل بوده که پیشتر تهدید کرده بود به بهانه اینکه رهبران حماس در آنجا پنهان شده‌اند، آن را هدف قرار خواهد داد. تلفات حماس نسبتاً اندک است، زیرا اتکا به حملات هوایی در جنگ با شبه نظاميان، مانند حماس و جهاد اسلامی که قبلاً در رویارویی‌های لبنان و عراق اتفاق افتاد از ارتش ها كمتر مؤثرتر است.
خطرناک‌ترین مسئله ناشی از این بحران، جابه‌جایی حدود یک میلیون نفر از شمال نوار غزه به جنوب آن و شاید جابه جایی آنها از جنوب به سینای مصر است که این بزرگترین مهاجرت فلسطینی ها از زمان جنگ 1967 خواهد بود! آیا اخراج حدود یک سوم از جمعیت نوار غزه به مصر امکان پذیر است؟
اولین مهاجرت از شمال غزه به جنوب آن بخشی از نبرد با حماس است و بعداً منطقه حائل گسترده و پهناورى خواهد شد که از مرزهای خود محافظت می‌کند، در حالی که آوارگی یک میلیون فلسطینی به مصر موضوعی است که دغدغه همه کشورهای منطقه است. آیا این یک پیشنهاد واقع بینانه است؟ در شرایط فعلی به دلایل زیادی بعید است این اتفاق بیفتد. مهمتر از همه، مصر به دلیل ملاحظات سیاسی و امنیتی کاملاً آن را رد می‌کند. مصر متحد آمریکاست و خود اسرائیل روابط دیپلماتیک خود با مصر را قربانی نخواهد کرد. بنابراین، جابه جایی فلسطینی‌ها بدون تأیید مصر که مطمئناً با آن مخالفت خواهد کرد، صورت نخواهد گرفت. وضعیت فرق می‌کند، اگر وضعیت درگیری با سوریه یا لبنان باشد، اسرائیل ممکن است ساکنان مناطق مجاور را در صورت وجود به سمت مرز هل دهد.
در مورد «میلیون‌ها سوری چگونه به پایان رسیدند؟» آنها از نبردهای ترکیه گریختند که موضوع و شرایطى متفاوت است. دمشق ترکیه را مسئول حمایت از مخالفان می‌دانست و ترکیه نمی‌توانست مستقیماً مداخله نظامی کند، بنابراین مرزهای خود را به روی پناهجویان سوری باز کرد که از زمان جنگ جهانی دوم بی‌سابقه تلقی می‌شد. امروز ترکیه از تعداد زیاد پناهندگان و پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی رنج می‌برد.
وقتی اسرائیل از جابه‌جایی مردم غزه به مصر سخن می‌ گويد، گویی می‌خواهد مصر را به دلیل سهل انگاری در گذرگاه‌ها، تونل‌ها و مرزها مجازات کند. آوارگی صدها هزار فلسطینی، چه در داخل و چه در خارج، پاداشی برای اسرائیل و ایران خواهد بود. اسرائیل از شر تعداد زیادی از فلسطینی‌ها در مرزهای خود خلاص می شود و ایران امنیت مصر را تضعیف و تهدید کرده و موقعیت مذاکره ایران را در کنار حزب الله و سوریه تقویت مى كند.