خداحافظی نفت با سال 2023

ما نویسندگان و روزنامه‌نگاران عادت داریم در پایان هر سال خلاصه‌ای از برجسته‌ترین اتفاقات سال را بنویسیم که در آن انتظارات را در سال آینده پیش‌بینی می‌کنیم.
این خلاصه‌ها عمدتاً روایت‌های تاریخی از وقایع است، به همین دلیل آنها را خسته‌کننده می‌دانم، هر چند برای کسانی است که می‌خواهند فکر و تأمل کنند، مرجع و مفید است. چون نمی‌خواهم باعث دلزدگی خوانندگان شوم، سعی می‌کنم با شما تأمل کنم و اجازه دهید این مقاله دعوتی باشد برای تأمل در وضعیت نفت، به دور از بازگویی اتفاقات سال.
سال سختی بود که در آن کشورهای اوپک پلاس فداکاری های زیادی در قالب کاهش داوطلبانه انجام دادند. سال با نجات قیمت نفت از سقوط و متأسفانه با خروج یکی از اعضا، آنگولا، دومین تولیدکننده بزرگ نفت در غرب آفریقا، از اوپک و در نتیجه از این اتحاد به پایان رسید.
برای خلاصه کردن آنچه در سال اتفاق افتاد، از اصطلاحی استفاده می کنم که احمد زکی یمانی، وزیر نفت سعودى در اوایل دهه نود، زمانی که مرکز مطالعات نفتی را در لندن پس از ترک وزارت تاسیس کرد، به آن اشاره کرد.
یمانی در سخنرانی افتتاحیه این مرکز گفت که بازار نفت یک هرم وارونه است به طورى که همه به یک کشور وابسته هستند تا در نهایت آن را ساماندهی و اصلاح کند، آن هم سعودی است که به تنهایی هرم وارونه را حمل می کرد و به همین دلیل بازار و قیمت ها در دهه هشتاد سقوط کرد.
پس از این همه دهه، سعودی بار دیگر به تنهایی بار بازار را به دوش می کشد، هرچند با ظهور ائتلاف اوپک پلاس و حضور روسیه در کنار آن، شرایط تا حدودی تغییر کرده است.
علاوه بر روسیه، امروز عراق و امارات متحده عربی هستند که توانسته اند ظرفیت های تولید خود را به میزان قابل توجهی افزایش دهند و وزن بیشتری در ائتلاف به دست آورند.
با توجه به نیاز امروز روسيه به قیمت های بالاتر و باثبات تر نفت با ادامه جنگ با اوکراین که اگر به زودی پایان یابد باید ذخایر مالی خود را که در جنگ مصرف شده بازسازی کند، اين كشور به بازیگرى مهم تبدیل شده و همچنان بار جزئی بر بازار با سعودی خواهد داشت.
در سال جاری دولت مرکزی عراق پس از سال‌ها اختلافات حقوقی و سیاسی توانست مشکل موجود با اقلیم کردستان را حل کند که از طریق آن توانست تولید روزانه این منطقه را به تولیدات خود از میادین خارج از منطقه اضافه کند.
امارات متحده عربی، پس از افزایش ظرفیت تولید خود تا حدی که در هر میز مذاکره تقاضا می کند سهم بیشتری را در توافق بر سر سهمیه های تولید به خود اختصاص دهد، کشوری تأثیرگذار خواهد بود.
در مورد بقیه اعضای اوپک، هیچ چیز جدیدی وجود ندارد. بنابراین، آینده متعلق به ائتلاف اوپک پلاس است و اوپک بخش مهمی از آن خواهد بود، اما محرک اصلی در بازار نیست.
آینده نفت نه تنها به ائتلاف اوپک پلاس بستگی دارد، بلکه به توانایی ایالات متحده آمریکا برای ادامه تولید نفت با نرخ های بالا نیز بستگی دارد. هر چه آمریکا بیشتر تولید کند، اوپک را از فشارهای سیاسی رها می کند. به همین دلیل است که دل مشغولی آمریکا به نفتش از نظر سیاسی و اقتصادی برای همه مثبت است.
برای درک عدم تعامل قابل توجه قیمت نفت با رویدادهای ژئوپلیتیکی در جهان، باید نقش تولید آمریکا را در اطمینان بخشیدن به بازار نیویورک درک کنیم، زیرا دلالان دیگر نگران در دسترس بودن نفت در آمریکا نیستند.
رویداد دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد کاهش تولید نفت برنت است که باعث شد پلاتس برای اولین بار نفت خام آمریکا را به قیمت گذاری نفت برنت اضافه کند. این ما را به تعجب وا می دارد: آینده نفت برنت که برای قیمت گذاری نیمی از نفت جهان به آن تکیه می کنیم، چیست؟
در عین حال، یک توافق جدید آب و هوایی وجود دارد و برای اولین بار، همه از دور شدن تدریجی از سوخت های فسیلی صحبت می کنند.
و به همین دلیل؛ سئوالات بزرگی وجود دارد که باید با پایان سال به آنها فکر کنیم. سئوال اول: آیا جهان تا سال 2030 قادر خواهد بود تا حد زیادی بدون نفت بشود؟ پاسخ امروز روشن نیست.
دوم اینکه آیا ائتلاف اوپک پلاس سالهای بیشتری دوام خواهد آورد؟! این محتمل است.
سوم آیا ما شاهد نقش بیشتر جایگزین ها و هیدروژن با همه رنگهای آن هستیم؟! تا زمانی که کشورهای مصرف کننده به دنبال انرژی ارزان تر تا انرژی پاک تر هستند، این واضح به نظر نمی رسد. امسال دروغ عدم مصرف سوختهای فسیلی به وضوح برای ما آشکار شد.
چهارم، آینده قیمت گذاری نفت چگونه است؟ این چیزی است که نیاز به تفکر عمیق‌تر و عمیق‌تر دارد، به‌ویژه با کاهش مقادیر برنت، زیرا نفت خامی که تنها درصد کمی از تولید جهان را تشکیل می‌دهد، نمی‌تواند نیمی از آنچه روزانه تولید می‌شود، قیمت گذاری کند.
در نهایت، چه پيش بينى برای سال 2024 مى شود؟ تاکنون، پس از فروکش کردن رویدادهای ژئوپلیتیک و بازگشت نرخ بهره به ثبات یا کاهش، یک سال عادی دیگر خواهد بود.