ایران و ترامپ... گفت‌وگو یا تشدید تنش؟

برخی از افراد در منطقه ما بیش از خود ترامپ مشتاق شروع هماهنگی و گفت‌وگو هستند. برای مثال، نتانیاهو اعلام کرده که از پنجم نوامبر تاکنون سه بار با رئیس‌جمهوری منتخب تماس گرفته و در بیانیه‌ای افزوده: «ما تهدید ایرانی را با تمام اجزایش به‌وضوح می‌بینیم و خطری که ایجاد می‌کند را درک می‌کنیم» و این سخنان را درباره خودش و ترامپ بیان کرده است.
خب، موضوع «گفت‌وگو» چگونه است؟ به‌نظر می‌رسد گروهی از نخبگان ایرانی، چه آن‌ها که در تهران به «باند نیویورک» به رهبری محمدجواد ظریف معروف‌اند و چه تندروهای نزدیک به حلقه‌های رهبری و «سپاه پاسداران»، بر این باورند که بازگشت ترامپ به ریاست جمهوری فرصتی برای گفت‌وگو با او است.
روز گذشته، نیویورک تایمز گزارش داد که «با وجود تاریخ پرتنش» بین تهران و ترامپ، «بسیاری از مقامات سابق، تحلیلگران و سرمقاله‌های مطبوعاتی در ایران، علناً از دولت خواسته‌اند با ترامپ تعامل کند.» این روزنامه آمریکایی از سرمقاله روزنامه اصلاح‌طلب ایرانی «شرق» نقل کرده که در صفحه اول خود نوشته بود: «رئیس‌جمهوری جدید و معتدل‌تر ایران، مسعود پزشکیان، باید از اشتباهات گذشته بپرهیزد و یک سیاست چندبعدی و عملگرایانه را در پیش بگیرد.»
نیویورک تایمز همچنین به نقل از پنج مقام ایرانی که خواسته‌اند نامشان فاش نشود، می‌گوید: «بسیاری در دولت پزشکیان موافقند که ترامپ به عقد توافقات علاقه دارد، جایی که دیگران شکست خورده‌اند.» این منابع همچنین افزودند که تسلط گسترده ترامپ در حزب جمهوری‌خواه می‌تواند به هر توافق احتمالی قدرت بیشتری برای بقا ببخشد و ادعا می‌کنند که این می‌تواند فرصتی برای نوعی معامله دائمی با ایالات متحده باشد. پس آیا گفت‌وگو و سپس توافق، ممکن است؟
هفت ماه پیش، یک مقام سابق و تأثیرگذار عرب به من گفت: «اگر ترامپ پیروز شود، هیچ‌چیز را دور از ذهن ندان، به یاد داشته باش که کسی که دست کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، را فشرد، ممکن است دست رهبر ایران را هم بفشرد.»
این تحلیل قابل‌فهم است و بر پایه اظهارات خود ترامپ است که می‌گوید قادر به انجام توافقات است و به‌نظر می‌رسد که همه، از جمله برخی رسانه‌های آمریکایی و همچنین «حماس» و «حزب‌الله»، نیز به این باور رسیده‌اند یا به دلایل عملگرایانه آن را تکرار می‌کنند.
آیا گفت‌وگوی ایران با ترامپ امکان‌پذیر است؟ و با وجود افشاگری‌های هفته گذشته «وال استریت ژورنال» مبنی بر اینکه دولت جدید ترامپ از روز اول خود در کاخ سفید فشارهای حداکثری بر تهران وارد خواهد کرد، آیا این گفت‌وگو ممکن است؟
نمی‌توان سرزنش کرد اگر مقامات ایرانی این افشاگری‌ها را باور کرده باشند، به‌ویژه با نام‌هایی که برای دولت جدید ترامپ پیشنهاد شده‌اند، مانند مشاور امنیت ملی و وزارت خارجه، همچنین بازگشت برایان هوک، فرستاده سابق ترامپ در امور ایران، به عرصه. آیا گفت‌وگو ممکن است؟
برای ترامپ، بله؛ او افتخار می‌کند که قادر به انجام توافق با هر طرفی است، اما آیا ایران نیز می‌تواند چنین کند؟ آیا رهبر ایران در این مرحله از زندگی‌اش موافق خواهد بود؟ آیا «سپاه پاسداران» موافقت خواهد کرد؟ و چه امتیازاتی ایران می‌تواند ارائه دهد؟ پروژه هسته‌ای، یا «حزب‌الله» و در نتیجه نفوذ در منطقه؟
همه این‌ها گزینه‌های سخت و پرهزینه‌ای هستند و رهبر ایران به‌سختی حاضر به امتیاز دادن در این زمینه‌ها خواهد بود، زیرا این کار به‌معنای تغییر کامل ایران خواهد بود، نه فقط اعتدال. این برای نظام هزینه‌بر است. اما چه کسی می‌داند؛ زیرا گزینه‌های تهران همه دشوار هستند، چه تصمیم به تغییر بگیرد، چه به رویارویی، به‌ویژه با آماده‌باش نتانیاهو.