عبدالرحمان الراشد
روزنامه‌نگار و روشنفکر سعودی، سردبیر سابق روزنامه «الشرق الاوسط» و مدیر سابق شبکه العربیه
TT

​بحران مدیریت درتهران

برای اینکه تصمیمات ایران و وضع را آن طور که پیش آمد بفهمیم، باید بدانیم تهران چگونه می‌اندیشد و چطور تصمیم‌گیری می‌کند. ازآن جا که رهبر معظم آیت الله علی خامنه‌ای تصمیم گیرنده نهایی در لحظه‌های حساس است، باید در رأس جلساتی باشد که فرماندهان نظامی و «سپاه انقلاب» و «بسیج» و سیاست‌مدارانی همچون رئیس جمهوری حسن روحانی و وزرایی همچون دارایی و نفت شرکت می‌کنند.
این طور تصورمی‌کنم که در جلسه‌ای محرمانه برای گرفتن تصمیم‌های استراتژیک شرکت کرده که اوضاع نفتی، مالی و سیاسی بررسی ‌شوند. با بررسی صورت گرفته، تصویری روشن پیش روی‌شان قرارمی‌گیرد. سفرهای مقامات به هند، چین، روسیه، ژاپن، کره و اروپا به منظور قانع کردن دولت‌هایشان برای خرید نفت بی نتیجه ماند.
روحانی: همه دولت‌ها از ترس تحریم شرکت‌هایشان و آسیب دیدن روابط‌شان با واشنگتن قبول نکردند.
وزیرنفت: مشتری‌هایی وسط دریا وجود دارند اما به مقدارکم و با تخفیف‌های زیاد. از طریق قاچاق و از مرزهای عراق و افغانستان هم مشتری داریم البته به مقدار محدود و قیمت پایین.
وزیر دارایی هشدار می‌دهد: منابع مالی دولت شصت درصد کاهش می‌یابد، کسری که نمی‌توان جبران کرد و بانک خارجی نیست که وامی به ما بدهد. هزینه‌های دولت 113 میلیارد دلار است و درآمد ما به پنجاه میلیارد دلار نمی‌رسد.
روحانی: اگر تحریم‌ها دو سال طول بکشند، خطر بسیار بزرگ است. باید کاهش بدهیم...
قاسم سلیمانی، فرمانده جنگ‌های خارجی: نسبت به قطع حمایت مالی گروه‌ها هشدار می‌دهم. «حزب الله» ،«حماس» و حوثی اینها خیلی نمی‌توانند مقاومت بکنند. اسرائیل به «حزب الله» درلبنان حمله می‌کند و هرچه ساختیم را در یک شب ویران می‌کند.
فرمانده «سپاه پاسداران» سردار حسین سلامی: باید تحریم‌ها را شکست.
رهبر جلسه را با این سخنش به پایان می‌رساند: بله، با مذاکراه یا دادن امتیاز به امریکایی‌ها یا نیروی نظامی.
رهبر جلسه بعدی را به فرماندهان نظامی و امنیتی اختصاص می‌دهد و روحانی را به آن دعوت نمی‌کند.
رهبر از آنها می‌خواهد که وضعیت را آن طور که هست توضیح دهند و گزینه‌های نظامی را مطرح کنند.
وزیردفاع سردار حسین دهقان: مهم‌ترین سلاح ما موشک‌های بالستیک هست و قایق‌های کوچک تندرو. اما نیروی هوایی اردوگاه دشمن بر ما برتری دارد با نیروی ضربتی و سلاح متنوع.
رهبر: امکان پیروزی در جنگ وجود دارد؟
دهقان: می‌توانیم خسارت‌ها را تحمل کنیم و به جنگ فرسایشی با موشک‌ها ادامه بدهیم اما نه برای یک سال کامل.
سردار حسین سلامی: کشورهای خلیج تحمل جنگ طولانی را ندارد. بیشتر پایانه‌های نفتی و صنعتی و آب و برق‌شان بر ساحل مقابل خلیج قراردارند. با حمله به کشتی‌ها، پایانه‌های حمل و نقل و بارگیری و پالایشگاه‌ها و بنادر، آنها بخشی از صادرات‌شان را از دست می‌دهند.
رهبر: اما ممکن است جنگ را ببریم؟
دهقان: نه، برنده نمی‌شویم.
سلامی: پایانه‌های بزرگی نداریم که نگران‌شان باشیم.
دهقان: قدرت آتش آنها سنگین است و می‌توانند در یک ماه مراکز نیروهای مسلح و «سپاه پاسداران» را نابود کنند همان کاری که در عراق کردند.
رهبر:می‌توانیم تحمل کنیم؟
سلامی: نگران این هستیم که توطئه‌ای برای تغییر نظام با همکاری منافقین در داخل وجود داشته باشد و از راهپیمایی‌ها و وضع بد اقتصادی ما سوء استفاده بشود.
دهقان در تأییدش می‌گوید: جنگ برخی توانمندی‌‌های عرب‌ها را نابود می‌کند اما موجب فروپاشی نظام ما می‌شود.
ژنرال سلیمانی: من مخالف امتیاز دادن هستم و مخالف پایان دادن به عملیات خودمان در سوریه و لبنان و یمن‌ام. هزاران نفر قربانی دادیم و میلیاردها دلار خرج کردیم. می‌توانیم سه سال در جنگ با امریکا و متحدانش ایستادگی کنیم و پیروزی‌های بزرگی کسب کنیم.
وزیر دفاع: تو با آدم‌های آماتور در سوریه جنگیدی، ملیشیایی در لبنان و یمن به کاربردی. اینجا وضعیت فرق می‌کند، نیروی صدام را در کمتر از دو هفته نابود کردند. می‌توانند با ارسال پارازیت برتجهیزات مخابراتی ما قدرت موشکی و فرماندهی ما را در همان ساعت اول از کار بیاندازند.
سلیمانی رو به رهبر: با یک اشاره شما میلیون‌ها نفر آماده جانفشانی‌ می‌شوند. بعد از این همه دستآورد کوتاه نیایید.
دهقان: مطمئن هستی که مردم ایران آماده جانفشانی‌اند یا منافقین از بحران فرصت سوء استفاده می‌کنند تا برسرما بریزند؟
سلیمانی: ما درکمین آنها هستیم. ترامپ ترسو است و از سوریه فرار کرد.
دهقان: هنوز در سوریه حضور دارد و ما هم به همین دلیل در سوریه ضرر می‌کنیم و جنگ در خلیج تفاوت دارد و خطرناک‌تر است.
رهبر برای پایان دادن به اختلاف دخالت می‌کند: ما برسر شکستن تحریم هم صدا هستیم. من موافق پیشنهاد سردار دهقان هستم. دست به جنگ‌های محدود در خلیج می‌زنیم. با دشمن براساس واکنش‌ها تعامل می‌کنیم. مذاکرات را آرام شروع می‌کنیم. درگیر جنگ گسترده نمی‌شویم مگر اینکه آنها برما تحمیلش کنند.
این تصویری از سناریوی بسیار محتملی است که در دفاتر رهبران ایرانی می‌گذرد.