​آیا افغانستان به کوه‌پایه‌ها سرازیرمی‌شود؟

هشدار: این مقاله هیچ گونه افکار استراتژیک یا تحلیل‌های ژئوپلتیک یا نظریات ابرقهرمانی ندارد. در ضمن خود موضوع برای کسی جز کسانی که به طور مستقیم با آن در ارتباط‌اند اهمیتی ندارد. این را به این دلیل گفتم چون هیچ رد و نشانی در مطبوعات و خبرگزاری‌ها و ساعت پروازها ازآن نیست با اینکه تصور می‌رود باید یکی از برجسته‌ترین اخبار باشد.
در طول زندگی حرفه‌ای‌ام به یاد نمی‌آورم حادثه‌ای به این مهمی چنین با بی توجهی روبه روشده باشد. یعنی، توافق صلحی که پیش‌بینی می‌شود میان «طالبان» و ایالات متحده صورت گیرد. شاید به این دلیل که کسی باورش نشود چنین توافقی امکان پذیرباشد. یا شاید جهان ازیاد برده که امریکا و پیمان آتلانتیک با حکومتی ساکن در قله‌های کوه‌های یخبندان و قحطی زده می‌جنگند. دوست ندارم امریکایی‌ها و نیروهای ناتو از کابل و هیلمند و دشت بیرون بروند پیش از آنکه به ما بگویند چه چیزی آنها را از نیویورک و لوس آنجلس و سان فرانسیسکو به آنجا کشاند.
آن سرزمین‌ها را فقط در کتاب‌های تاریخی و فیلم‌های مستند دیده‌ام. و همیشه براین باور بوده‌ام کسی که سرنوشت‌اش این نبوده به سختی می‌تواند این تصمیم‌ را گرفته باشد که انجا باشد. سرزمین سخت که هنوز زندگی قرون گذشته را ترجیح می‌دهد و ازآن لذت می‌برد و به خاطرهمان می‌جنگد، پس چه عاملی تو، فرزند سرزمین بوئینگ و کارخانه‌های ساخت سفینه‌های فضایی را وامی‌دارد به سرزمین‌های ما بیایی، جایی که 90 درصد افیون جهان را می‌کاریم؟
آیا آنچه قبلا برای شوروی اتفاق افتاد را ندیده‌ای؟ ده سال و میلیاردها خسارت و هزاران کشته؟ همان ساده‌لوحی که آنها را از مسکو و سن‌پترزبورگ و مرکز شلیک موشک در ولادیوستوک به آنجا کشاند، سرزندگی بیهودگی را در تو به حرکت درآورد. همه ناوهایت نمی‌توانند ما را عاشق موسیقی کنند یا به زن‌ها اجازه دهیم بخوانند و حروف را بیاموزند.
شاید روزی برسد که هرگروهی دریابد چه کرده. شاید هم نرسد. فقط از جهت واقع‌گرایی و درس‌‌آموزی از تاریخ. وقتی سخن از آموختن و کوه‌هایی صحبت می‌کنیم که این اشتباه را نمی‌پذیرند، باید فوری اشرف غنی را به یاد بیاوریم، استاد دانشگاه و نامزد دبیرکلی سازمان ملل متحد. این نماد علمی، رئیس جمهوری افغانستان، دانشجوی دانشگاه امریکایی در بیروت که با همکلاسی‌اش رلی سعاده ازدواج کرد که بعدها در دانشگاه کلمبیا همراه‌‌اش بود.
از سال 1978 افغانستان در معرض وزش زخم‌ها و جنگ ملت‌هاست. به همین دلیل هنوز برخی از ما خبر «قرارداد صلح» را که ترامپ روز یکشنبه اعلام کرد باورمان نمی‌شود. آیا این واقعا باورکردنی است پس از آن همه سال‌ها وجنگ‌ها و قله‌ها و آمدگان از مسکو و آمدگان از نیویورک؟ چه تابلوی سوررئالی در تاریخ جهان است!