​تونس و کرسی عربی در شورای امنیت

اخباری که از رایزنی‌های پشت درهای بسته یکی از کارگروه‌های وابسته به شورای امنیت می‌رسد، معلوم می‌شود کشوری که درکنار گروه کشورهای عرب ایستاد کشور دوست و برادر تونس نبود بلکه کشور نیجراست.
رایزنی‌ها درباره گزارشی است که کارگروه متخصص در زمینه زیرپار گذاشتن قانون در جنگ‌ها تهیه می‌شود که بخشی ازآن درباره یمن است. وقتی دلیل موضع منفی نماینده تونس را جویا شدم و پرسیدم آیا نتیجه عدم حضور است یا اینکه نبود تماس با او؟ روشن شد داستان برعکس است و به نظرمی‌رسد بر ماهیت نقش خود واقف نیست. فراموش نکنیم تونس چند هفته پیش سفیر کهنه کارش خود، منصف البعتی را از دست داد که براثر یک سوء تفاهم کنار زده شد. سفیر سابق مورد احترام همگان بود و 21 سفیر عرب با نوشتن پیام تشکر و قدردانی او را بدرقه کردند.
به دلیل این موضع منفی تونس، طبیعی است که گله و شکایت و تعجب پیش بیاید چون اگر مجموعه کشورهای عرب در سازمان ملل آن را نامزد نمی‌کردند و از آن حمایت نمی‌کردند، تونس نمی‌توانست برای دوسالی که از امسال آغاز می‌شود، کرسی خود در شورای امنیت را به دست آورد. به طورعرفی جهان عرب مانند کشورهای افریقایی، آسیایی و لاتین دارای یک کرسی است که میان آنها و با انتخاب خود کشورها به نوبت دست به دست می‌شود و برگزیده منعکس کننده موضع و منافع آنهاست. پیش از تونس کویت و پیش ازآن مصر و اردن این کرسی را داشتند و موضع آنها همیشه در تأیید مسائل گروه کشورهای عربی بود و کاملا با قطعنامه‌های اتحادیه کشورهای عربی همآهنگ بودند.
کرسی در شورای امنیت فرصتی دیپلماتیک برای هرکشوری است که به آن دست می‌یابد به طوری که بیش از 180 کشور غیر از پنج عضو دائم برآن رقابت دارند. در عین حال این بدین معنا نیست که عضو موقت با پنج عضو دائم برابراست چون از حق وتو برخوردار نیست، اما با این حال فرصتی است که در مدت زمان دوسال عضویت می‌تواند کشور عرب مدیریت کند و بهترین‌ها را به نفع گروهی که نمایندگی می‌کند عرضه کند و این چیزی است که کشورهای عرب از تونس انتظار دارند. نیجر قابل تقدیر است که این بار این نقش را ایفا کرد. کویت در دوسال گذشته نقش مؤثری در نمایندگی منافع عربی و حفظ آنها داشت حتی بیش ازآنچه گفته شده یا کسی که بیرون از سازمان ملل متحد باشد چیزی ازآن بداند. موضع خود را در حمایت از دولت قانونی و مشروع یمن بارها تکرار کرد و مانع از این شد که اطراف مخالف از شورا استفاده کنند.
این بار، شاهدیم در کارگروهی درباره «کودکان و نزاع‌های مسلحانه» کشورهایی تلاش می‌کنند نظرخود را درخصوص زیرپا گذاشتن قوانین تحمیل کنند، و این منعکس کننده دیدگاه یکی از اطراف درگیری است و بسیاری از کشورها آن را تأیید نمی‌کنند، از جمله کشورهای بزرگ عضوشورای امنیت. همه ما می‌دانیم اگر این گروه مخالف موفق به تحمیل متن دلخواه خود بشود، اولا به هیچ وجه کمکی به بهبود وضع یمن نمی‌کند و در عین حال سوء نیت را ثابت می‌کند. آنچه امروز در صحنه جنگ توسط کشورهای ائتلاف اتفاق می‌افتد خواسته‌های سازمان ملل متحد را تأمین می‌کند و نماینده سازمان ملل شاهدی برآن است. همچنانکه بخش عظیمی از کمک‌هایی که یمنی‌ها به دلیل تمرد حوثی‌ها به آن دست می‌یابند از ائتلاف به آنها می‌رسد. اما متمردها و ایران درکنارآنها همه آنچه به یمن دادند ویرانی بود.
دولت یمن مشروعیت خود را از شورای امنیت گرفت، شورایی که روی زمین کاری برای اجرای قطعنامه‌هایش نکرد و کار چندانی برای تحمیل مشروعیتی که با اجماع به عهده گرفت و تأیید کرد انجام نداد. نمی‌توان یمن را به دست یک گروه افراطی مانند حوثی‌ها و البته به دست ایران سپرد. نبردهایی که درجریان‌اند قصد زیان وارد کردن به شهروندان غیرنظامی یمنی در مناطق تحت تسلط حوثی‌ها وجود ندارد. تخلفاتی که گزارش پیشنهادی در متن غیرنهایی ازآنها سخن می‌گوید، با حقایق روی زمین منافات دارند و توپی سیاسی خواهند بود که بازیچه گروه‌های افراطی می‌شوند و به یمنی‌ها یا پادرمیانی بین‌المللی کمک نمی‌کنند. تونس که نمایندگی گروه کشورهای عرب در شورای امنیت را از ژانویه آغاز کرد باید به ادبیاتی پایبند باشد که از نمایندگی کشورهای عرب توسط آن چشمه می‌گیرد و منعکس کننده موضع اتحادیه کشورهای عرب و چنین انتظاری از آن می‌رود.