ضرورت بازنگری در نظام سلامت

مسئولان بهداشت بریتانیا خواستار تسریع در دادن اجازه ورود به پزشکان خارجی متقاضی کار و دعوت از بازنشستگان برای بازگشت به کار دربیمارستان‌ها برای جنگ با ویروس «کوویدو-19» شدند. تنها بریتانیا نیست که برسر دارندگان تخصص‌های حیاتی و دادن اقامت و کار به آنها رقابت می‌کند. برای نمونه درآن کشور چهارهزار پزشک عراقی وجود دارند و اولین پزشکی که زندگی خود را در مواجهه با «کرونا» از دست داد پزشک پاکستانی بود که همسر و چهار فرزندش را گذاشت و رفت. همه خانواده‌اش پزشک بودند.
با آغاز شیوع خطر ویروسی که جهان را تهدید می‌کند سخن از نظام سلامت و کمبود کادرپزشکی و به سطح مطلوب رساندن نهادهای بهداشتی و کیفیت خدمات آنها با قدرت به صحنه برگشت. آیا ما به خود کفایی رسیده‌ایم؟ آیا همه مجموعه بخش‌ها پیشرفته‌اند؟
در منطقه به عنوان مثال نگاهی به سعودی بیاندازیم که خدمات بهداشتی خوبی دارد و براساس رتبه بندی سازمان جهانی بهداشت در جایگاه بیست و ششم درمیان کشورهای جهان قرار دارد. در حدود صد هزار پزشک درآن فعالیت می‌کنند که تنها یک چهارم آنها سعودی‌اند. علیرغم برنامه گسترده اعزام دانشجویان برای تحصیل در دانشگاه‌های غربی و وجود 37 دانشکده پزشکی در پادشاهی که 25 هزار دانشجوی دختر و پسر درآنها مشغول به تحصیل هستند، اما دراین زمینه کمبود وجود دارد. چرا؟ چون مدت تحصیل در رشته پزشکی طولانی و هزینه براست و تقاضا برای آن بالاست. دشوارتر از این دست‌یابی به فرصت تحصیلی در دانشگاه‌های غربی محدود به نظام مقرارتی دست‌یابی برای افراد خارجی است که تعداد کمی به آنها تعلق می‌گیرد. تخصص‌‍‌های تکمیلی مانند پرستاری اهمیت‌شان دست‌کمی ازپزشکی ندارد و تعدادشان درکشور سعودی به 185 هزار پرستار زن و مرد می‌رسد که یک سوم آنها شهروندی سعودی‌اند. همین طور تخصص‌های تکنیکال و اداری مرتبط با مجموعه بخش‌های پزشکی.
حتی پیش از بحران ویروس «کرونا» همه می‌دانستند که پزشکی یکی از بالاترین حرفه‌ها و نشان دهنده پیشرفت و جایگاه‌ کشورهاست.
بحران کنونی باید براین بحش پرتوافکنی کند و توجه و اهتمام به آن را افزایش دهد تا خدمات درمانی پیشرفته شوند و سطح آگاهی بهداشتی در جامعه بالاتر برود. این مسئله‌ای جهانی است و مشکل ویژه کشورهای پیشرفته نیست.
با اینکه دولت‌ها فاکتورهای خدمات درمانی را هزینه برمی‌دانند و تلاش می‌کنند خدمات پزشکی را تخصصی کنند و از نظر تجاری پیشرفته کنند، اما آنها می‌دانند که این کافی نیست و ناگزیر از مشارکت و مراقبت هستند و مسئولیت آنها کم نمی‌شود. سهل انگاری در این بخش حیاتی یا کوتاهی در حمایت از آن هزینه برو خطرناک است به این دلیل که دولت‌ها در سراسر جهان ناگهان دیدند ارقام نجومی برای متوقف ساختن شیوع ویروس به وسیله پیش گیری، آزمایشگاه‌ها و دارو و خرید تجهیزات پزشکی هزینه می‌کنند. درحقیقت با پول نمی‌توانند مانع از این خطر و پیامدهای آن بشوند وقتی که به اندازه کافی متخصص، درمانگر، تخت، دستگاه‌های تنفس و ماسک‌های پزشکی و گان نداشته باشند.
هرچه درباره ازخودگذشتگی کسانی که زندگی خود را برای مقابله با این خطر از دست دادند گفته شود، این برای بیان سپاس از همه کسانی که در بخش رعایت بهداشت فعالیت می‌کنند، کافی نیست. پزشکی در بسیاری از کشورها حرفه‌ای همیشه پرطرفداراست. اما این راه برای همه هموار نیست چون هزینه‌های تحصیل و آموزش آن بالاست. تربیت هر دانشجوی پزشکی رقمی معادل دو و نیم میلیون دلار هزینه می‌برد و دوره‌های تحصیل و آموزش پیشرفته آنها 11سال طول می‌کشد. به همین دلیل برنامه‌های آموزش و مراقبت مقدماتی و مشارکت در آموزش درمراحل اولیه با بالابردن فرهنگ سلامت و زیرنظر داشتن مستمر افراد از طریق ابزار بهداشتی، همه و همه برای ساختن جامعه‌ای سالم به وجود می‌آیند که کمتر نیاز به مراجعه به پزشکان می‌یابند و هزینه کمتری بر نظام سلامت تحمیل می‌کنند.