داستان‌های رمضانی

شبکه‌های تلویزیونی عمومی درماه رمضان روزه پخش و جست‌وجوی درآمد ندارند. ماه خیر است و ماه تماشاگران و آگهی‌ها. اعضای خانواده طولانی‌تر از همه روزهای سال از‌ افطار تا سحری روبه روی صفحه تلویزیون یا جایگزین‌ آن می‌نشینند و آنها هم هرچه حقه درچنته دارند برای بازارگرمی به کارمی‌بندند تا اینکه در روز بعد همین را برای دیدن ادامه سریال دیروز ادامه دهند.
به همین دلیل کسی که خیال می‌کند پشت همه برنامه‌های تلویزیونی ماه رمضان برنامه‌های خبیث یا افکار شرورانه یا تبلیغ اهداف سازمان دهی شده خوابیده دچار توهم است. وقتی میان برنامه‌های رمضانی و موضوعات آنها تکرار می‌بینی معمولا برای نتیجه گیری نبض مخاطبان است که «مد» فصل است. آنچه معمولا قابل مشاهده است اینکه این برنامه‌ها با استقبال بسیار تماشاگران روبه رو می‌شوند علیرغم اینکه «پیام‌های» سیاسی‌شان گاهی بی صداست.
هر موسم «مد» خودش را دارد، پیش از این کارهای دراما و طنز موضوع تروریسم، جایگاه زن و حقوق اجتماعی‌ آن ونظام‌های سیاسی یاقی همچون قطر و ایران، مشکلات شهروندی و فرهنگ نسل‌ها را دست مایه قراردادند.
این ماه درچندین اثر صحبت از اسرائیل و یهود و همزیستی تکرار می‌شود، چون منعکس کننده سخن روز است و نه تنها حرف عرب‌های دور از جبهه جنگ‌اند بلکه میان جوانان فلسطینی است که شروع کردند با زبانی متفاوت با زبان پدران خود صحبت می‌کنند. اینکه روابط سیاسی با اسرائیل برقرار بشود یا نه، اینکه بازارها به روی آن باز بشوند یا اجازه برگزاری مسابقات ورزشی با آن داده می‌شود یا نه، مسائلی هستند که به سیاستمدارها واگذار شده است. درامای تلویزیونی پژواک محافل است آن هم اگرچه سیاستی را بیان نمی‌کند، اما نباید تأثیرآن را دست کم گرفت چون نشان‌دهنده تحولات اجتماعی است که از محرک‌های تغییرات سیاسی‌اند. درامای رمضانی نقشی مهم در به انزوا کشاندن تروریسم و رها شدن از عادت‌های اجتماعی مانع از پیشرفت داشت و در گذشته تندروها و افراطیون را به تنگنا انداخت.
درحالی که سریال کویتی «ام هارون» صفحه‌ای از تاریخ مثبت میان یهود و عرب را روایت می‌کند، سریال تخیلی مصری «النهایه» برعکس آن درباره نابودی اسرائیل است. به نظر عجیب می‌رسد در کشوری که پیمان صلح بسته که تا به امروز ادامه یافته تولید شود، اما این یک اثر تلویزیونی است و نباید بیش ازاین نباید برایش حساب باز کرد که تخیلات نویسنده و آرزوهای قدیمی را منعکس می‌کند.
برخی آثار هستند که به طور مستقیم سیاسی‌اند مانند درامای تاریخی ترکی که هدف‌شان تمجید یک شخصیت یا یک اندیشه است. برخلاف دراماهای رمضانی عربی که اغلب آنها به مسائل زندگی می‌پردازند، معمولا اهداف مشخصی را دنبال می‌کنند. وقتی پخش آنها از شبکه‌های اصلی مانند «ام بی سی» قطع شد، تبلیغات ترکی که در ماه رمضان و دیگرماه‌های سال ظاهرمی‌شدند، ضرر کرد.
جنگ برسرکارهای ابداعی محک و آزمون است و مخاطبان داورند.