پنجره ای بسوی جهان ایرانی و دنیای عرب
الکاظمی میتواند کشورعراق را مصون کند؟
الکاظمی میتواند کشورعراق را مصون کند؟

هدف آهنگ تصاعدی سقوط موشکها و به صورت روزانه بر منطقه الخضراء بغداد رساندن این پیام به نخست وزیرعراق مصطفی الکاظمی است که گروههای مسلح حاکمیت حکومت و قدرت دولت را به رسمیت نمیشناسند.
موشکها معمولاً خسارتهای زیادی وارد نمیکنند، اما روزانه یادآوری میکنند که زیان کشور عراق بسیار وسیع است و بدون حذف آن گروهها که حتی یک روز حاکمیت حکومت را نپذیرفتهاند و با تمام توان تلاش میکنند حکومت و نهادهای آن ضعیف باقی بمانند، هرگز از بین نمیرود. کسی که پشت شلیک موشکها قرار دارد، پشت سر تهدید فعالان عراقی و همه کسانی که خواستار اصلاح هستند ایستاده که منجر به مرگ 700 نفر از تظاهرکنندگان و دهها تن از چهرههای برجسته فعال معروف در سطح ملی که خواستار حفظ حاکمیت عراق هستند شده است. هدف قراردادن اینان نیز پیامی به الکاظمی است که این گروهها هرگز اصلاحاتی را که به مرحله ناامنی و بی قانونی پایان میدهند نمیپذیرند. علاوه بر درگیرهای سیاسی و حمله به فعالان، روند تهدید الکاظمی، مشاوران و طرفدارانش افزایش مییابد تا برخی تهدیدها به حملات برنامهریزی شده از طریق شبکههای اجتماعی تبدیل میشوند و هدفشان ترور شخصیت این افراد است. هدف ازآن حملات هراساندن قربانی و ناچار ساختنش به عقب نشینی است. و اگر چنین نکرد، این حملات بخشی از تلاش تشکیک در پاکی فرد و توجیه ترور او میشوند. فعال جوان دکتر رهام الیعقوب از بصره یکی از برجستهترین قربانیان این حملات در ماه گذشته بود. او بود که با شجاعت تمام روبه روی فساد ایستاد و راهپیمایی دربصره راه انداخت و یک گروه مسلح او را ترور کرد، در جنایتی که عراق را تکان داد. علاوه برترور فیزیکی، ارتشهای الکترونیکی با تهمت خیانت از نظر سیاسی و اجتماعی به او حمله کردند تنها به این دلیل که دریک فعالیت علنی با کنسول امریکا و درکنسولگری در بصره دیدار کرد.
نخسست وزیر عراق مصطفی الکاظمی این پیامها را میفهمد و او امروز توسط همه کسانی که تصورمیکنند حکومت قوی و اثرگذار منافع شخصی و حزبیشان را تهدید میکند مورد حمله قرارمیگیرد. درگفتوگویی که با نخست وزیر عراق انجام دادم و هفته پیش در روزنامه «د نشنال» منتشرشد گفت، آن موشکها و حمله به فعالان هدفشان فشار به دولت و تضعیف آن است. او توضیح داد:« طرح ما تأکید بر حاکمیت حکومت است که شامل انحصار سلاح در دست نیروهای رسمی امنیتی است... در گذشته تلاشهای منظم برای تضعیف نهادهای امنیتی و فاسد ساختن آنها وجود داشت و ما بر اصلاح مجدد آنها و بازسازی اعتماد به آنها و پاکسازی آنها از عناصرفاسد فعالیت میکنیم». او افزود« گروههایی که خود را فراتر از حکومت میبینند به زودی شاهد کاری جدی از سوی دستگاه امنیتی برای پایان بخشیدن به این تخلفات خواهند بود».
این کار جدی که الکاظمی برای مقابله با شبه نظامیان و گروههای قانون شکن به آن اشاره میکند به این معناست که نخست وزیر نیاز به آن دارد که خود و طرحش را از نظر داخلی، منطقهای و بینالمللی مصون کند. حفاظت داخلی دشوارترین است به خصوص که الکاظمی از حمایت مطلق هیچ یک از گروههای سیاسی برخوردار نیست و حزب سیاسی ندارد. همچنین او گروه شبه نظامی ندارد تا ازاو محافظت کند و او اصلا نمیخواهد و نمیتواند به منظور تحقق آنچه برای بازسازی اقتدار حکومت و قدرتش میخواهد بر یک گروه قانون شکن و فراقانونی کمک بگیرد. به همین دلیل الکاظمی با نیروهای مسلح عراقی از خود محافظت میکند و اقدامات فوری برای ایجاد تغییرات در فرماندهی ارتش و نیروهای امنیتی کرد که موجب نگرانی شبه نظامیان از قدرت گرفتن نیروهای ملی مخالف با فرقه گرایی و قانون شکنی شد. حساب نخست وزیر در «توئیتر» عکسی از او منتشرکرد که در حلقه نیروهای دستگاه مبارزه با تروریسم است و سردار عبدالوهاب الساعدی آنها را فرماندهی میکند. او در جنگ آزادسازی موصل از «داعش» درسال 2017 به توان حرفهای و میهن دوستی مشهور شد.
محافظت منطقهای با توجه به بلندپروازیهای سیاسی، امنیتی و اقتصادی ایرانیان و ترکها ضروری است. الکاظمی نمیتواند وارد یک رویارویی واقعی با آنها بشود، اما او به حمایت روابط نیروهای عراقی با دیگر کشورهای همسایه نیاز دارد، چون ایجاد روابط قوی با کشورهای عرب میتواند به او برای کاستن از نفوذ گسترده ایران و نقوذ رو به افزایش ترکیه در عراق کمک کند. درحالی که دیدارهای دوجانبه و ظهور علنی با سران دلیل بر تقویت پایههای روابط با آن کشورهاست، مهمتر ازآن همان طرحهای واقعی بر روی زمین است که میتوانند سرنوشت ملتهای بهرهمند از آن طرحها را به هم پیوند بزند. وقتی که زن و مرد جوان عراقی اعلام میکند آینده آنها از آینده جوانان دیگرکشورهای همسایه متأثرمیشود، عراق میتواند بهبود یابد و به آیندهای شکوفا چشم داشته باشد.
سفر وزیرخارجه سعودی شاهزاده فیصل بن فرحان به بغداد پس از بازگشت نخست وزیر عراق از ایالات متحده و پس از بازگشت از عمان برای شرکت در نشست اردن-مصر-عراق به میزبانی ملک عبدالله دوم و با حضور رئیس جمهوری مصر عبدالفتاح السیسی برگزار شد.
مصونیت بینالمللی بدون تثبیت روابط با ایالات متحده امکان پذیر نیست. سفر الکاظمی به واشنگتن برای تقویت روابط مهم بود و تأکید رئیس جمهوری امریکا دونالد ترامپ براینکه عراق علاوه برای سرمایهگذاری شرکتهای بزرگ که اقتصاد عراق را حرکت ببخشند، نیاز به حمایت سیاسی دارد به خصوص که عراق با بحران اقتصادی خفه کنندهای دست و پنجه نرم میکند و برای بیرون رفتن از آن نیاز به سرمایهگذاری خارجی دارد. او آماده استقبال از رئیس جمهوری فرانسه مکرون در بغداد میشود که با هدف تشویق سرمایهگذاری صورت میگیرد، اما در راستای خارج ساختن عراق از دایره کشاکش امریکایی- ایرانی نیز هست. و این تحرک دیپلماتیک که در هفتههای گذشته شاهد آن بودیم درکنار حمایت نهادهای بینالمللی و در رأس آنها بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول ضروری است تا مانع از تأثیر مخرب بحران اقتصادی بر تلاشهای اصلاح در حکومت بشود.
این تلاشهای اصلاحی پس از 17 سال از سقوط نظام صدام حسین آغاز میشوند که نهادهای حکومت را درگرو سیاستهای خود ساخته بود. امید میرفت تغییر نظام به معنای احیای حکومت باشد نه اینکه متلاشی بشود. الکاظمی در همان مصاحبه توضیح میدهد:« از سال 2003اشکالی در ساختار نهادهای عراق وجود دارد که براساسی نادرست بنا نهاده شد که همان فرقهگرایی و نژادپرستی قومگرایانه است که حاصل آن سهم خواهی حزبی شد و نه سهمخواهی یا توازن ملی، دروغ بزرگی است». او افزود« سهمخواهی حزبی منجر به وارفتگی و فساد شد و این نهادها وابستگی ملیشان را از دست دادند. برای محافظت از نهادها از این آفتها و مبارزه با افرادی که به معیارهای ملی در وابستگی به نهادهای ملی پایبند نیستند، فعالیت میکنیم».
محافظت از عراق و خود الکاظمی- از آفتها ضرورت ناگزیر برای هرکسی است که خواستار ثبات درمنطقه است.